Uszkodzenia hydroizolacji zagłębionych w gruncie – cz. II

Sposób naprawy punktowych lub linio­wych uszkodzeń hydroizolacji z mas KMB jest dość typowy. Miejsca uszko­dzeń trzeba oczyścić oraz mechanicz­nie wyciąć. Powłokę należy przecinać nie pod kątem prostym do powierzch­ni powłoki, lecz ukośnie. Następnie delikatnie i starannie usunąć uszko­dzony materiał hydroizolacyjny, podło­że pod wyciętym obszarem starannie oczyścić i zagruntować systemowym gruntownikiem, a po wyschnięciu gruntownika ubytek w powłoce wypeł­nić masą KMB w jednym przejściu na grubość istniejącej powłoki i pocze­kać, aż zwiąże. Właściwe uszczelnie­nie jest wykonywane przez nałożenie łaty z masy KMB. Musi ona być z każ­dej strony o 10-15 cm większa niż uszkodzone miejsce i mieć grubość zgodną z wymogami producenta dla konkretnego przypadku obciążenia wilgocią/wodą, dopiero na dalszej dłu­gości krawędzi grubość warstwy po­winna schodzić do zera. Zalecane jest także wtopienie wkładki wzmacniają­cej (jeśli wymóg ten nie jest obliga­toryjny ze względu na wymogi z karty technicznej zastosowanego materia­łu). Schematyczny sposób naprawy pokazano na rys. 3¹.

Rys. 3 Schematyczne przedstawienie sposobów naprawy punktowych (lokal­nych) uszkodzeń powłoki hydroizolacyjnej z masy KMB – opis w tekście (rys. autor): 1 – podłoże, 2 – pierwot­na powłoka uszczelniająca z masy KMB, 3 – obszar, z którego wycięto uszkodzony fragment i który uzupeł­niono nową masa hydroizolacyjną, 4 – przygotowanie i zagruntowanie podłoża, 5 – masa KMB nakładana na naprawiane miejsce, 6 – wkładka zbrojąca (opcjonalnie), 7 – systemowy gruntownik (opcjonalnie)

Sposób naprawy na styku izolacji po­ziomej (na ławach lub płycie) z pionową na ścianie fundamentowej jest nieco inny. W obszarze styku ściany z pły­tą należy nałożyć pas hydroizolacji o szerokości przynajmniej po 15 cm z każdej strony z wtopioną w środku taśmą uszczelniającą (rys. 4).

Rys. 4 I Połączenie izolacji poziomej z papy i pionowej ze szlamu (rys. autor): 1 – ława fundamentowa, 2 – ściana fundamentowa, 3 – papa, 4 – bitu­miczna masa uszczelniająca KMB (w zależności wytycznych producen­ta może zaistnieć konieczność stoso­wania wkładek ochronno-wzmacniających), 5 – taśma uszczelniająca, 6 – systemowy gruntownik z posypką z piasku kwarcowego o uziarnieniu, np. 0,2-0,7 mm, 7 – szlam uszczel­niający

W analogiczny sposób naprawia się uszkodzenia powłoki w narożnikach zewnętrznych (fot. 12), z tą różni­cą, że zamiast taśmy uszczelniają­cej możliwe może być zastosowanie wkładki zbrojącej. Główną ideą sto­sowania wkładki zbrojącej jest wy­muszenie na wykonawcy odpowiedniej grubości nakładanej warstwy. Przy bardzo niestarannym wykonawstwie niezbędna będzie jednak reprofilacja podłoża.

Spotyka się czasami sytuację poka­zaną na fot. 13 i 14 – jej przyczyną jest położenie masy KMB na zbyt wilgotnym podłożu. Przy nagrzaniu powierzchni hydroizolacji na skutek oddziaływania promieni UV tworzą się pęcherze osmotyczne. Absolutnie nie wolno ich przebijać, zwykle nie wpły­wają one na szczelność powłoki (co nie oznacza, że nie mają wpływu na podatność na uszkodzenia, zwłasz­cza gdy mamy do czynienia z pionową powierzchnią). Należy poczekać, aż spadnie temperatura powierzchni i pęcherze się zmniejszą do minimum, a następnie wykonać dalsze warstwy. Skutek zbyt wczesnego przyłożenia ochronnej folii kubełkowej do masy KMB pokazuje fot. 15, nastąpiły punktowe wgniecenia i pocienienia powłoki. Masy KMB są bardzo wraż­liwe na ten rodzaj uszkodzeń, najlepiej nie stosować membran kubełkowych jako warstwy ochronnej, chyba że jest to specjalna membrana kubełko­wa z warstwą poślizgową (fot. 16). W tym przypadku można dyskutować na temat sposobu naprawy powłoki.

Fot. 7, 8 Skutki położenia masy KMB na źle przygotowanym podłożu; opis w tekście (fot. Weber-Deitermann)

Fot. 9 Uszkodzenia masy KMB na skutek niewykonania warstw ochronnych. W strefie styku z ławą fundamentową przyczyną uszkodzenia może być też złe ułożenie materiału termoizolacyj­nego – przy takim ułożeniu wywiera on liniowy nacisk na hydroizolację (fot. autor)

Oczywiste jest, że jedną z metod jest usunięcie uszkodzonej masy KMB, ale jeżeli przygotowanie podłoża i samo nakładanie masy było poprawne, to zabieg usunięcia może być bardzo pracochłonny. W niektórych sytua­cjach (ich ocena jest jednak możliwa tylko na budowie i dla konkretnych przypadków) można spróbować nało­żyć na pocienioną powłokę nową war­stwę masy hydroizolacyjnej. Należy to wykonać w sposób następujący: w pierwszej kolejności istniejącą po­włokę starannie oczyścić. Kolejnym etapem prac jest nałożenie pierwszej warstwy masy KMB w taki sposób, aby zniwelować wystające „kraterki”. W zależności od wytycznych produ­centa systemu konieczne może być zagruntowanie uszkodzonej powłoki systemowym gruntownikiem. Zabieg ten jest w zasadzie tylko wyrów­naniem podłoża. Po wyschnięciu tej warstwy można przystąpić do wyko­nywania właściwej warstwy hydroizolacji w sposób zgodny z wytycznymi producenta i odpowiedni do warunków gruntowo-wodnych. Jako że sposób ten jest dość kosztowny (chociażby ze względu na ilość materiału niezbędną do niwelacji „kraterków”), ko­nieczne jest przestrzeganie reżimu technologicznego. Nie ułatwia tego podłoże – czarne i wykonane z tego samego materiału – dlatego dobrym rozwiązaniem jest w tym przypadku zastosowanie siatki wzmacniającej. Wymusza ona nałożenie masy KMB w warstwach o odpowiedniej grubo­ści. W praktyce wygląda to następująco: po nałożeniu pierwszej warstwy o grubości 1,5-2 mm w świeżą po­włokę wtapia się siatkę wzmacniają­cą. Siatka ta musi zostać całkowicie pokryta przez masę KMB nakładaną w drugim przejściu. Wszelkie pocie­nienia powłoki są wtedy łatwe do za­uważenia – siatka nie jest całkowicie zatopiona w hydroizolacji. Alternaty­wą jest zastosowanie zamiast siatki umieszczonej w warstwie hydroizolacji włókniny ochronnej wtapianej w świeżo nałożoną masę KMB. Zależy to od producenta systemu.

Fot. 10 Widoczne oczka siatki świadczą o pocienieniu warstwy hydroizolacji (fot. autor)

Fot. 11 Punktowe nieciągłości (otworki) w masie KMB (fot. autor)

Fot. 12 Uszkodzenia powłoki w narożnikach zewnętrznych. Widoczne także kuriozalne ułożenie „warstwy ochronnej” ( fot. autor)

Fot. 13, 14 Pęcherze osmotyczne będące rezultatem ułożenia masy KMB na zbyt wilgotnym lub mokrym podłożu (fot. Izohan)

Nie zawsze wystarcza tylko napra­wa hydroizolacji. Niekiedy konieczna może być reprofilacja i naprawa pod­łoża oraz wykonanie nowej powłoki, dlatego sposób naprawy musi być dostosowany do sytuacji zastanej na konkretnym obiekcie.

Nieco inny rodzaj uszkodzeń spoty­ka się przy izolacji ze szlamu. Jako że jest on jednak bardziej odpor­ny mechanicznie od masy KMB, to uszkodzenia mechaniczne występu­ją relatywnie rzadziej, jednak inna specyfika wiązania przekłada się na wrażliwość na nakładanie przy nie­właściwej grubości warstwy oraz przesuszenie. W składzie szlamu znajduje się duża ilość polimerów, dlatego nakładanie warstwy o gru­bości większej od 1 mm (chodzi oczywiście o warstwę nałożoną w jednym zabiegu) może spowodo­wać powstanie rys skurczowych. Podobny efekt może także powodo­wać przesuszenie świeżo nałożonej warstwy. Przykład takich rys poka­zano na fot. 17. Bardzo istotne jest określenie przyczyn tej sytuacji. Je­żeli przyczyną było przesuszenie (lub nałożenie na suchym podłożu), to do­szło do zaburzeń reakcji hydratacji cementu w szlamie, będzie on kru­chy i niestabilny, a jego powierzchnia słaba i pyląca. Taką warstwę trze­ba zdjąć i ponownie nałożyć, tym razem w poprawny sposób. Jeżeli przyczyną będzie natomiast nało­żenie zbyt grubej warstwy, to trze­ba poczekać, aż spękana warstwa szlamu zwiąże i (nie wliczając jej do ogólnej grubości warstwy hydroizolacji) jeszcze raz poprawnie wykonać wszystkie operacje technologiczne. Zalecane jest tu wydłużenie przerwy technologicznej przed nakładaniem ostatniej warstwy, zwłaszcza jeże­li są wymagane trzy cykle robocze, oraz zastosowanie wkładki lub fizeliny wzmacniającej.

Fot. 15 Skutek zbyt wczesnego przyłożenia ochronnej folii kubełkowej do masy KMB. Tego typu efekt powstanie także przy ułożeniu folii kubełkowej bez specjalnej warstwy poślizgowej na związanej masie KMB (fot. autor)

Fot. 16 Membrana kubeł­kowa z warstwą poślizgową dedyko­wana masom KMB (fot. autor)

Fot. 17 Rysy na powierzchni szlamu mogą mieć dwie przyczyny; opis w tekście (fot. autor)

Fot. 18 Podłoga w pomieszczeniu po opadach atmosferycznych przy przejściu rurowym„wykonanym po zaizolowaniu ściany” (fot. autor)

Uszkodzenia powłok związane z wy­konywaniem przejść rurowych naj­częściej mają miejsce przy wyko­nywaniu przebić w przegrodach już po wykonaniu hydroizolacji. Taka sytuacja świadczy nie tyle o niskiej kulturze technicznej wykonawcy (i nadzoru inwestorskiego, jeżeli jest przewidziany), lecz wręcz o indolen­cji. Rezultat może być taki jak na fot. 18. W przypadku wspomnianego uszkodzenia przez naprawę należy rozumieć nie lokalną naprawę uszko­dzonej powłoki przy rurze instala­cyjnej, lecz ponowne uszczelnienie przejścia rurowego. Wykonuje się to zazwyczaj z masy KMB. Podło­że przy rurze należy przygotować/ naprawić adekwatnie do stanu istniejącego i pierwotnego materiału uszczelniającego (roztwór/emulsja, szlam, masa KMB). Niezbędne jest także staranne oczyszczenie, od­tłuszczenie i/lub zmatowienie samej rury instalacyjnej oraz ewentualne zagruntowanie systemowym gruntownikiem. Na styku rura-podłoże wykonuje się fasetkę z dwuskładni­kowej, grubowarstwowej, uszczel­niającej masy bitumicznej KMB. Promień fasetki nie powinien być większy niż 2 cm. Po wyschnięciu fasetki należy wykonać właściwe uszczelnienie przejścia rurowego masą bitumiczną KMB, układając ją na zakład min. 10 cm (zalecane 15 cm). Przykładowy detal pokazano na rys. 5. Metodę tę można stoso­wać, gdy nie występuje obciążenie wodą pod ciśnieniem.

Fot. 19 Potencjalne miejsce uszkodzenia hydroizolacji z folii z tworzywa sztucznego (fot. autor)

Fot. 20 Naprawa lokalnego uszkodzenia hydroizolacji z folii z tworzywa sztucznego (fot. autor)

Fot. 21 „Zamocowanie” płyt ochronnych, które zwykle skutkuje zerwaniem hydroizolacji (fot. autor)

Rys. 5 Uszczelnienie przejścia rurowego masą KMB przy obciążeniu wilgocią [2] [4]

Metoda ta, z niewielką modyfikacją, może być stosowana także wtedy, gdy izolacja pionowa została wykonana z bitumicznych materiałów rolowych (papy, membrany samoprzylepne). Nieco inaczej wygląda sytuacja w przy­padku uszkodzenia izolacji z materiałów rolowych z tworzyw sztucznych (folii/ membran). Materiały te, niezależnie od sposobu montażu (klejenie, układanie luzem, układanie luzem z dodatkowym mocowaniem punktowym do podło­ża), wrażliwe są przede wszystkim na nierówności, karby i ostre krawędzie podłoża. Ewentualne uszkodzenia tego typu można próbować naprawić przez naklejenie lub zgrzanie łat (fot. 19 i 20), jeżeli można zlokalizować miej­sce uszkodzenia i jest do niego do­stęp. Membrany chętnie stosowane są pod płytą denną oraz w obiektach zagłębionych w gruncie na znaczną głębokość (kilka-kilkanaście metrów), toteż znacznie trudniejsze do napra­wy są uszkodzenia wynikłe z błędnego wykonania warstw ochronnych przy izolowanych pionowych powierzch­niach. Przykład błędu pokazano na fot. 21. Przyklejenie płyt termoizolacyjno- -ochronnych powoduje najczęściej ze­rwanie membrany, co w praktyce unie­możliwia wykonanie lokalnej naprawy.

mgr inż. Maciej Rokiel

Literatura

1. DIN 18195 Bauwerksabdichtung

   – Teil 3: Anforderungen an den Untergrund und Verarbeitung der Stoffe, Ausgabe 2011-12;

   – Teil 4: Abdichtungen gegen Bodenfeuch­te (Kapillarwasser, Haftwasser) und nichtstauendes Sickerwasser an Bo­denplatten und Wänden, Bemessung und Ausführung, Ausgabe 2011-12;

   – Teil 5: Abdichtungen gegen nichtdrüc­kendes Wasser auf Deckenflächen und in Nassräumen, Bemessung und Ausführung, Ausgabe 2011-12;

   – Teil 6: Abdichtungen gegen von außen drückendes Wasser und aufstauen­des Sickerwasser, Bemessung und Ausführung, Ausgabe 2011-12;

   – Teil 9: Durchdringungen, Übergänge, An- und Abschlüsse, Ausgabe 2010-05;

   – Teil 10: Schutzschichten und Schutz­maßnahmen, Ausgabe 2011-12.

2. Richtlinie für die Planung und Ausfüh­rung von Abdichtung mit kunststoffmo­difizierten Bitumendickbeschichtungen (KMB) – erdberührte Bauteile, Deut­sche Bauchemie e.V 2010.
3. Ochrona przed wilgocią i korozją biologiczną w budownictwie, praca zbiorowa pod red. J. Karysia, Grupa Medium, 2014.
4. Richtlinie für die Planung und Ausfüh­rung von Abdichtung erdberührter Bauteile mit flexiblen Dichtungsschläm­men, Deutsche Bauchemie e.V 2006.
5. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych. Poradnik projektan­ta, kierownika budowy i inspektora nad­zoru, praca zbiorowa, Verlag Dashofer, Warszawa 2017.
6. E. Braun, Bahnen oder KMB, „Bauten­schutz + Bausanierung” 4/2001.
7.  M. Rokiel, Poradnik, Hydroizolacje w budownictwie. Wybrane zagadnienia w praktyce, wyd. II, Dom Wydawniczy Medium, 2009.
8. M. Rokiel, ABC izolacji przeciwwilgocio­wych. Poradnik eksperta, Grupa ME­DIUM 2013.
9. M. Rokiel, Hydroizolacje podziemnych części budynków i budowli. Projektowa­nie i warunki techniczne wykonania i od­bioru robót, Dom Wydawniczy Medium, 2017.

¹ Numeracja ilustracji jest kontynuacją numeracji z cz. I artykułu.