Na rynku materiałów budowlanych ciągle jest wiele produktów rodzimego pochodzenia niespełniających wymagań technicznych, w dodatku narasta nieweryfikowany import, który staje się poważnym zagrożeniem dla polskiego przemysłu.
Z listu do redakcji „IB”: …W chwili obecnej wykonywane wyroby są bardzo niskiej jakości, a producenci nabijają kieszenie pieniędzmi. Przepracowałem w budownictwie ponad 40 lat i takiego bałaganu nie było, jak jest teraz.
Nawet, jeśli uznać ocenę Czytelnika za przesadną, to trzeba przyznać, iż w budownictwie występuje wiele negatywnych zjawisk, których skutki obciążają gospodarkę, interes publiczny i interesy klientów budownictwa. Ale zarazem na tych patologiach wielu odnosi korzyści. Dlatego tak trudno jest przeciwdziałać rozrostowi szarej strefy, zatrudnianiu na czarno, podmianom materiałowym czy wręcz stosowaniem wyrobów budowlanych, które nie powinny być wprowadzane do obrotu. Przyczyną tego stanu, poza wysokim poziomem fiskalizmu, jest nieuczciwa konkurencja, a szerzej powszechne tolerowanie cwaniactwa i oszustwa.
Mam nadzieję, że środowisko budowlane będzie wreszcie zdolne do poważnej i krytycznej oceny sytuacji, bo bez wiarygodnej diagnozy wszelkie próby poprawy sytuacji będą pozorne.
Elementem ochrony rynku materiałów budowlanych, a zwłaszcza ostatecznych nabywców jest ustawa o wyrobach budowlanych. Ustawa, która w części jest transpozycją przepisów Dyrektywy 89/106/EWG, wzbudziła wiele nadziei. Dlatego dzisiaj, po ponad dwóch latach jej obowiązywania, potrzebna jest analiza jej rzeczywistego wpływu na sytuację. A zasadnicze pytanie jest oczywiste: Co się zmieniło (w okresie obowiązywania ustawy) w ochronie interesów klientów (zwłaszcza nieprofesjonalnych) i rzetelnych przedsiębiorców.
Podstawowym bowiem celem ustawy jest niedopuszczenie do obrotu wyrobów budowlanych niespełniających wymagań technicznych. Niestety, mimo że sam akt prawny należy ocenić wysoko, jego praktyczne stosowanie zdecydowanie nie odpowiada oczekiwaniom i potrzebom. Ustawa weszła w życie 1 maja 2004 roku, a dzisiaj można powiedzieć, że polskim nabywcom nadal (nawet z tendencją wzrostową) oferuje się masowo produkty o zafałszowanej przydatności, a porządne firmy muszą konkurować z oszustami (wśród producentów i importerów).
Na polskim rynku od lat działają firmy, które dbały i dbają o to, aby ich wyroby były zgodne z wymogami. Jest oczywiste, iż spełnienie wymagań technicznych oznacza odpowiednie zwiększenie kosztów produkcji i zakładowej kontroli produkcji.
Brak skutecznej kontroli rynku, dominujące „ściganie się” firm troszczących się o prawidłowość (techniczną i fiskalną) swego działania, z równoczesnym pozostawianiem w „spokoju” wielu marketów budowlanych, importerów i hurtowni oznacza nie tylko tolerowanie i sprzyjanie nieuczciwej konkurencji, ale jest zarazem podważaniem zaufania do państwa.
Szersza ocena sytuacji na rynku materiałów budowlanych wymaga przedstawienia systemu wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych (określonego wspomnianą ustawą), gdyż, niestety, wiedza o tych zagadnieniach jest ciągle szczątkowa.
System wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych
1. Przepisy regulujące problematykę wyrobów budowlanych określone są w następujących aktach prawa:
Dyrektywie 89/106/EWG,
Prawie budowlanym,
ustawie o systemie oceny zgodności,
ustawie o wyrobach budowlanych.
2. Prawo budowlane nakłada obowiązek takiego projektowania i budowania obiektu budowlanego, aby zapewnić spełnienie wymagań podstawowych, określonych w dyrektywie.
Przypomnę, że wymaganiami podstawowymi są:
bezpieczeństwo konstrukcji,
bezpieczeństwo pożarowe,
bezpieczeństwo użytkowania,
odpowiednie warunki higieniczne, zdrowotne i ochrona środowiska,
ochrona przed hałasem,
oszczędność energii i izolacyjność termiczna przegród.
Należy pamiętać, że wymagania podstawowe odnoszą się do obiektu, a nie do poszczególnych wyrobów. Oznacza to, że wyroby budowlane muszą być tak zaprojektowane i wytworzone, aby umożliwić spełnienie przez obiekt budowlany wymagań podstawowych.
3. Ustawa o wyrobach budowlanych określa postępowanie w trzech grupach zagadnień:
zasady wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych,
zasady kontroli wyrobów budowlanych wprowadzonych do obrotu
zasady działania organów administracji publicznej, kontrolujących wyroby budowlane wprowadzone do obrotu.
Ponadto ustawa przewidziała utworzenie Rady Wyrobów Budowlanych jako organu doradczo-opiniującego przy Głównym Inspektorze Nadzoru Budowlanego. (…)
dr RYSZARD KOWALSKI
przewodniczący Rady Wyrobów Budowlanych,
prezes Związku Pracodawców – Producentów Materiałów dla Budownictwa
Zamów
prenumeratę
Więcej – czytaj w „Inżynierze budownictwa”, lipiec – sierpień 2006.
