Podczas posiedzenia 7 listopada 2011 r. Rada Ministrów przyjęła uchwałę w sprawie ustanowienia „Wieloletniego programu inwestycji kolejowych do roku 2013 z perspektywą do roku 2015”.
Program (przedłożony przez ministra infrastruktury) sporządzono na 3 lata, tj. do 2013 r., przede wszystkim ze względu na konieczność jego dostosowania do budżetu Unii Europejskiej 2007–2013 r. Zarysowano w nim także perspektywę do 2015 r. Inwestycje objęte programem wynikają z zapisów: „Strategii dla transportu kolejowego do roku 2013” i „Master Planu dla transportu kolejowego w Polsce do roku 2030”. Inwestycje te są priorytetowe na szczeblu krajowym lub wynikają z zawartych przez Polskę umów i porozumień międzynarodowych.
To pierwszy dokument kompleksowo prezentujący infrastrukturalne przedsięwzięcia kolejowe, uwzględniający nowe regulacje dotyczące wieloletniego planowania wydatków inwestycyjnych ze środków publicznych. Jego wdrożenie zapewni spójność działań inwestycyjnych prowadzonych na polskich liniach kolejowych.
Program zakłada budowę nowej infrastruktury kolejowej oraz modernizację i odtworzenie (rewitalizację) istniejącej. Uwzględnia też prace przygotowawcze dla kolejnych inwestycji, w tym dla kolei dużych prędkości.
Do ważniejszych przedsięwzięć objętych programem należą:
– modernizacja linii kolejowej E 65/C-E 65 z Warszawy do Trójmiasta,
– pilotażowe wdrożenie systemu sterowania ruchem ERTMS/ETCS i ERTMS/GSM-R na odcinku Legnica – Węgliniec – Bielawa Dolna,
– modernizacja 335 km torów Centralnej Magistrali Kolejowej między Warszawą a Katowicami i Krakowem, umożliwiająca zwiększenie prędkości jazdy pociągów do 200 km/h,
– zakończenie budowy łącznicy do lotniska Okęcie w Warszawie,
– realizacja wielu projektów istotnych dla poszczególnych województw, m.in. na odcinkach: Kościerzyna – Gdynia; Krzyż – Gorzów Wielkopolski. Toruń – Bydgoszcz oraz modernizacja przejazdów kolejowych tworzących największe zagrożenie dla bezpieczeństwu komunikacji lądowej w całym kraju,
– realizacja zadań inwestycyjnych mających na celu wyeliminowanie miejscowych ograniczeń prędkości (tzw. wąskich gardeł), m.in. udrożnienie podstawowych ciągów wywozowych w ruchu towarowym na Śląsku, przebudowa przystanku Warszawa Stadion.
Do programu włączono projekty, których realizacja odpowiada zapotrzebowaniu na przewozy oraz zwiększa dostępność transportową, poprawia też spójność terytorialną kraju i europejskiej przestrzeni kolejowej. Zapewnia również zwrot środków finansowych w postaci wymiernych efektów rzeczowych, tj. zmodernizowania i odtworzenia m.in. 2,3 tys. km linii oraz korzyści społecznych i rynkowych wynikających z możliwości ich użytkowania. Program nie obejmuje zadań dotyczących eksploatacji i utrzymania infrastruktury kolejowej.
Program zakłada realizację ponad 100 projektów, na które w latach 2011–2013 trzeba będzie przeznaczyć 20,44 mld zł. Na tę kwotą złożą się m.in.: środki unijne, publiczne środki krajowe (z budżetu państwa i Funduszu Kolejowego) oraz środki własne PKP Polskich Linii Kolejowych.
W programie ujęto wszystkie kolejowe inwestycje infrastrukturalne przewidziane do realizacji w ramach: Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko”, Regionalnych Programów Operacyjnych, a także innych programów. Ponieważ program zakłada maksymalne wykorzystanie środków unijnych w ramach PO „Infrastruktura i Środowisko” oraz RPO, wymaga wkładu krajowego. Ze względu na niewystarczające środki na pokrycie tego wkładu (koniecznego do wykonania PO„IiŚ”), PLK będą musiały pozyskać ok. 910 mln euro kredytu z EBI z gwarancją Skarbu Państwa.
Inwestycje programu realizowane będą przez PLK, które zarządzają liniami kolejowymi o długości 22 tys. km. W dobrym stanie technicznym jest 36 proc. sieci, dostatecznym – 35 proc, a niezadowalającym – 29 proc.
Niedofinansowanie napraw na drogach kolejowych spowodowało przede wszystkim znaczne obniżenie maksymalnej prędkości na wielu z nich, a wieloletnie zaniedbania przyczyniły się do złego stanu technicznego. Dlatego konieczne są natychmiastowe prace odtworzeniowe elementów infrastruktury, począwszy od torów przez obiekty inżynieryjne, a na urządzeniach energetyki, automatyki i telekomunikacji kończąc.
Przewidywane efekty programu to m.in.:
• skrócenie czasu przejazdu między największymi polskimi miastami przez:
– podwyższenie maksymalnej prędkości jazdy pociągów ze 160 km/h do 200 km/h dla 595 km torów,
– zakończenie do 2013 r. prac przygotowawczych do budowy pierwszej w Polsce linii dużych prędkości Warszawa – Łódź – Poznań/Wrocław, co stworzy warunki do rozpoczęcia jej budowy w 2014 r.
• zwiększenie bezpieczeństwa i komfortu jazdy m.in. przez:
– zdecydowaną poprawę stanu techniczno-eksploatacyjnego 3 205 km torów,
– budowę nowoczesnych systemów zabezpieczenia ruchu na 1 340 przejazdach kolejowo-drogowych,
– budowę 338 bezkolizyjnych skrzyżowań dwupoziomowych,
– wyposażenie 800 km linii w urządzenia ERTMS, poprawiające poziom bezpieczeństwa prowadzenia ruchu kolejowego i zwiększające przepustowość,
• rozwijanie transportu emitującego relatywnie mniej dwutlenku węgla w stosunku do transportu samochodowego i lotniczego,
• zdecydowane zwiększenie dostępności komunikacyjnej, a także powiązań międzyregionalnych nie tylko ze stolicą;
• zwiększenie mobilności mieszkańców.
W programie przewidziano jego monitorowanie.
Żródło: Ministerstwo Infrastruktury
