Odpowiada radca prawny Rafał Golat.
Nawiązując do artykułu – odpowiedzi na pytanie czytelnika w nr. 9/2013 „Inwestor posługuje się dokumentacją, a biuro projektowe nie otrzymało zapłaty” – czytelnik stwierdza:
Zerwanie umowy z inwestorem, do czego mam prawo, nic nie daje, a nawet pogarsza sytuację. Projekt jest niepowtarzalnym dziełem, wobec czego nigdzie go już nie sprzedam, pieniędzy nie mam i jedyne, co mam, to doświadczenie 2-letniej pracy za darmo. Druga strona nie jest w ogóle stratna.
W moim rozumieniu umowa jest dwustronnym porozumieniem na zasadach równości zobowiązań wzajemnych. Chyba rozsądek mówi:
Nie zrywać umowy, umowa jest świadczeniem dwustronnym, faktura jest traktowana tożsamo jak zapłata. Wobec braku zapłaty zamawiający na zasadzie oczywistości nie ma żadnego prawa do zamówionego dzieła. Podobnie wykonawca nie ma prawa do zapłaty, nie dostarczając projektu (przedmiotu umowy).
W przypadku gdy zamawiający nie zapłacił za wykonanie i przekazanie projektu zgodnie z umową, wykonawcy przysługuje roszczenie o zapłatę wynagrodzenia wynikającego z umowy. Jeśli mimo wezwania do zapłaty zamawiający wynagrodzenia nie zapłaci, wykonawcy przysługuje prawo skierowania do sądu pozwu o zapłatę. Skierowanie sprawy na drogę sądową, zakładając rozstrzygnięcie sprawy przez sąd na korzyść wykonawcy, daje wykonawcy tytuł domagania się należnej zapłaty w postępowaniu egzekucyjnym.
Należy jednak zaznaczyć, że zagadnienie przeniesienia majątkowych praw autorskich z wykonawcy na zamawiającego, w przypadku gdy umowa przewiduje przeniesienie praw autorskich do projektu, uregulowane jest w sposób szczególny w art. 64 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, który stanowi, że umowa zobowiązująca do przeniesienia autorskich praw majątkowych przenosi na nabywcę, z chwilą przyjęcia utworu, prawo do wyłącznego korzystania z utworu na określonym w umowie polu eksploatacji, chyba że postanowiono w niej inaczej.
Na końcu powyższego przepisu znajduje się zastrzeżenie, że w umowie można inaczej uregulować datę przeniesienia praw autorskich z wykonawcy na zamawiającego, np. postanawiając, że przeniesienie tych praw nastąpi w dacie zapłaty określonego w umowie wynagrodzenia wykonawcy. Powyższe domniemanie ustawowe nie uzależnia nabycia praw przez zamawiającego od zapłaty wynagrodzenia, tylko od przyjęcia zamówionego dzieła. Dlatego też wprowadzenie do umowy szczególnego postanowienia w tym zakresie jest dla wykonawcy korzystniejsze, gdyż dopóki nie otrzyma on zapłaty, może twierdzić, że prawa do projektu jeszcze na zamawiającego nie przeszły, co stanowi dodatkowy czynnik mobilizujący zamawiającego do uregulowania należności na rzecz wykonawcy.
