Rekuperacja, czyli wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła, to technologia umożliwiająca ponowne wykorzystanie ciepła, którym ogrzewany jest budynek. W przeciwieństwie do wentylacji grawitacyjnej, w której ciepłe powietrze ucieka bezpowrotnie przez kominy wentylacyjne, system rekuperacji poddaje zużyte powietrze „recyklingowi” i wykorzystuje zgromadzoną w nim energię do ponownego użycia. Energię tę przekazuje za pomocą wymiennika ciepła do powietrza pobranego z zewnątrz, dzięki czemu powietrze to jest wstępnie ogrzane. Wykorzystując rekuperację, można znacznie ograniczyć koszty związane z ogrzewaniem budynku. Jakie inne benefity przynosi instalacja rekuperacji? Jaki jest koszt? Kiedy najlepiej rozważać tego typu inwestycję?
Jak działa rekuperacja?
Podczas projektowania systemu rekuperacji dzieli się pomieszczenia w budynku na dwa typy: „brudne” i „czyste”. Pomieszczenia „brudne” to najczęściej kuchnie, łazienki, pralnie itp. Są to pomieszczenia generujące najwięcej ciepła i wilgoci. Pomieszczenia „czyste” to natomiast salony, jadalnie czy sypianie. Idea rekuperacji polega na odprowadzaniu ciepłego powietrza z pomieszczeń „brudnych” i przekazanie energii cieplnej, zawartej w tym powietrzu, do powietrza pobranego z zewnątrz, które trafia do pomieszczeń „czystych”. Proces wymiany energii cieplnej między tymi dwoma strumieniami powietrza zachodzi w wymienniku ciepła znajdującym się rekuperatorze.
Rekuperator jest głównym urządzeniem całego systemu. Oprócz wymiennika ciepła zawiera w sobie wentylatory, wymuszające przepływ powietrza między pomieszczeniami „czystymi” i „brudnymi” oraz filtry powietrza. Niektórzy producenci umieszczają w swoich rekuperatorach również nagrzewnice wstępne, służące do wstępnego ogrzania powietrza pobieranego w mroźne dni czy by-pass, umożliwiający dostarczanie powietrza do budynku w lato, bez konieczności jego dogrzewania.
Zobacz więcej na: https://www.bricoman.pl/elektryka-oswietlenie/rekuperacja
Jak wygląda droga powietrza w systemie rekuperacji?
Swoją drogę powietrze zaczyna w czerpni, gdzie zostaje zassane do rekuperatora. Sam rekuperator znajduje się wewnątrz budynku, więc między czerpnią, a rekuperatorem powietrze wędruje kanałem wentylacyjnym. Gdy trafia ono do rekuperatora, przepływa przez filtr.
Zależnie od modelu i producenta, rekuperatory zawierają filtry różnej klasy i o różnej dokładności filtracji. Niektóre, takie jak filtry klasy G3, potrafią przefiltrować jedynie większe cząstki, takie jak pył czy drobiny. Lepsze filtry, klasy M5 lub F7, potrafią zatrzymać pył węglowy, smog, a nawet wirusy bądź alergeny. Filtry stanowią jedyny element całego systemu, który należy systematycznie wymieniać.
Wędrując dalej, powietrze dociera do wymiennika, gdzie otrzymuje energię cieplną od nagrzanego powietrza, które jest usuwane z budynku. Następnie, poprzez system rozprowadzania powietrza, trafia do konkretnego pomieszczenia. Tam zostaje dogrzane poprzez system ogrzewania budynku i ostatecznie osobną drogą trafia z powrotem do rekuperatora, gdzie przekazuje swoją energię cieplną nowemu powietrzu i zostaje usunięte z budynku poprzez wyrzutnie. Jeśli na zewnątrz panują wysokie temperatury i nie potrzebujemy dogrzewać powietrza, jego droga jest prawie identyczna, jednak omija wymiennik ciepła.
Zobacz więcej na: https://www.bricoman.pl/oze/rekuperacja
Jak wygląda proces montażu systemu rekuperacji w nowych budynkach?
Jeśli inwestor zdecyduje się na wykorzystanie rekuperacji na etapie projektowania budynku (co znacznie ogranicza koszty inwestycyjne w porównaniu do modernizacji już istniejącego budynku), wykonanie takiej instalacji dzieli się na dwa etapy.
W pierwszym etapie montowany jest system rozprowadzania powietrza. Najczęściej zachodzi to w momencie, gdy budynek wciąż jest w stanie surowym i montaż wszystkich kanałów wentylacyjnych oraz skrzynek rozprężnych i rozdzielczych nie stanowi problemu. Po montażu tych elementów należy bezwzględnie zaślepić wszystkie otwory instalacji, aby uchronić ją od dostania się do niej pyłów budowlanych i innych zanieczyszczeń. Kiedy budynek osiągnie stan deweloperski, należy zamontować rekuperator oraz uruchomić całą instalację.
Przykładowe rekuperatory Awenta Pro
Jednym z liderów systemów rekuperacji w naszym kraju jest polska firma Awenta, która stworzyła serię rekuperatorów wraz z systemem rozprowadzania powietrza Awenta Pro. Główne cechy rekuperatorów tej marki to:
- wykorzystanie wymienników krzyżowo-przeciwprądowych o odzysku ciepła nawet do 95%;
- filtry M5 w standardzie w bardzo atrakcyjnej cenie (opcjonalnie można zdecydować się na filtry wyższej klasy, F7);
- funkcja by-pass;
- wbudowana nagrzewnica wstępna;
- możliwość współpracy rekuperatora z czujnikami jakości powietrza i stężenia dwutlenku węgla;
- możliwość montażu podsufitowego, naściennego lub stojącego, zależnie od modelu rekuperatora;
- opcjonalnie – można zdecydować się na rekuperator z funkcją Constant flow – funkcja ta utrzymuje stałą ilość powietrza wprowadzanego do budynku niezależnie od stanu instalacji i warunków zewnętrznych;
- możliwość zdalnego sterowania rekuperatorem, dzięki modułowi iNext.
Warto też nadmienić, że wszystkie skrzynki rozprężne i rozdzielcze produkowane przez firmę Awenta posiadają klasę szczelności D i są sprzedawane w całości, co zapewnia ich długotrwałą szczelność i wysoką wydajność systemu przez wiele lat.
Zalety rekuperacji
Podstawową zaletą wykorzystania systemu rekuperacji jest obniżenie rachunków za ogrzewanie. Ponowne wykorzystanie energii cieplnej zmniejsza zapotrzebowanie budynku na nowe ciepło produkowane przez źródło ciepła w budynku, co nie tylko obniża koszty ogrzewania, ale również pozytywnie wpływa na środowisko (potrzebujemy mniej paliwa, żeby ogrzać budynek). Jednak to niejedyna zaleta tego rozwiązania. Przy odpowiednio dobranych systemach, oszczędności na kosztach ogrzewania mogą osiągać nawet 30%!
Dzięki wykorzystaniu filtrów, zapewniamy w budynku czyste powietrze. Zależnie od preferencji i ostatecznie klasy filtrów, które wybierzemy, możemy zagwarantować sobie powietrze o odpowiedniej jakości, wolne od zanieczyszczeń. Stosowanie filtrów wysokiej klasy usuwa też z powietrza wszystkie alergeny, co jest dobrą wiadomością dla alergików
Wykorzystując czujniki stężenia dwutlenku węgla, (dostępne np. w wybranych systemach Awenta), umożliwiamy systemowi dbanie o nasz komfort oddychania. Często, gdy mamy zamknięte okna i nie wietrzymy pomieszczeń, poziom dwutlenku węgla może osiągnąć wartość, która negatywnie wpływa na nasze samopoczucie, poziom skupienia i komfort psychiczny. Dzięki wykorzystaniu takiego rozwiązania, gwarantujemy sobie przebywanie w pomieszczeniach bez ryzyka powstawania takiego zjawiska.
Rekuperacja niesie ze sobą benefity również dla nowo budowanych budynków. Większość rekuperatorów na rynku posiada wymienniki krzyżowo-przeciwprądowe, które nie dopuszczają do wymiany wilgoci między dwoma strumieniami powietrza. Dzięki temu w nowo wykończonych budynkach jesteśmy w stanie zachować suchą atmosferę, która usunie nadmiar wilgoci i przeciwdziała powstawaniu pleśni czy grzybów.
Istotną rzeczą jest też to, że takie rozwiązania wymagają regularnej konserwacji. Do tego dochodzi całe logistyczne zamieszanie związane z kwestiami montażu. Decydując się jednak na rekuperację, można długotrwale oszczędzać, co z pewnością będzie korzystne w dłuższej perspektywie. Warto jednak przed instalacją szczegółowo oszacować koszty.
Czy rekuperacja ma wady?
Jedną z nielicznych wad systemu rekuperacji jest jego zależność od energii elektrycznej. Aby wymusić przepływ powietrza, należy wentylatory umieszczone w rekuperatorze zasilić prądem. W przypadku zaniku napięcia na sieci, wentylatory zaprzestają pracy, co jednak nie oznacza całkowitego zaniku przepływu powietrza, a znaczne jego obniżenie.
Ile kosztuje wentylacja z odzyskaniem ciepła?
Ostateczne koszty całego systemu zależą od wielkości budynku, liczby pomieszczeń i kubatury, co determinuje moc rekuperatora i ilość elementów konstrukcji montażowej. Zdecydowanie najlepszym momentem na zdecydowanie się na system rekuperacji jest etap projektowania budynku. Można wtedy zrezygnować z budowy kominów wentylacyjnych, które same w sobie niosą duże koszty inwestycyjne, szczególnie przy obecnych cenach materiałów budowlanych. W takiej sytuacji koszt całego systemu może nieznacznie przekraczać koszt wykonania wentylacji grawitacyjnej.
Warto również wspomnieć o kosztach eksploatacyjnych. Zależnie od lokalizacji i poziomu zanieczyszczeń powietrza zewnętrznego, należy co jakiś czas wymieniać filtry powietrza, aby utrzymać odpowiedni poziom filtracji. Standardowa częstotliwość wymiany filtrów to około 2 razy do roku, co przekłada się na sumaryczny koszt kilkuset złotych rocznie (zależnie od klasy filtru). Dodatkowo należy poddawać rekuperator okresowym przeglądom lub – w przypadku awarii – naprawom.
Biorąc jednak pod uwagę wszystkie te aspekty inwestycja w system rekuperacji, szczególnie na etapie projektowania budynku może przynieść realne oszczędności i szereg odczuwalnych korzyści.
