Odkąd nowoczesna technologia oświetleniowa LED (Light Emitting Diode) stała się dostępna na rynku, ze strony konsumentów, inwestorów, a także strategów gospodarczych pojawiły się ogromne oczekiwania związane z ograniczeniem zużycia energii na cele oświetleniowe. Nie wszystko jednak złoto co się świeci – jak powiada przysłowie, i tak nie każda lampa w technologii LED te oczekiwania spełnia…
Technologia oparta na diodach LED w pełni zasługuje na nazwę „przełomowa”, ze względu na potencjał korzyści takich jak: parametry techniczne, efektywność energetyczna czy trwałość. Technologia LED otwiera nowe możliwości zastosowań, które pozwalają na tworzenie dotychczas niespotykanych rozwiązań oświetleniowych. Do niedawna oprawy LED były stosowane przede wszystkim do oświetlenia dekoracyjnego. Dzisiaj już ledówka, czyli lampa oparta na diodach świecących, może służyć jako pełnowartościowe źródło światła jednakże pod warunkiem, że deklarowane parametry są rzeczywiście uzyskiwane.
Czyli LED nierówny LED-owi?
Jest to bardzo poważny problem dotykający zarówno konsumentów jak i producentów. Trzeba wiedzieć, że technologia oświetlenia LED, mimo, że są już dobre produkty, nadal znajduje się w fazie rozwoju– mówi Narcyza Barczak-Araszkiewicz ze Związku Producentów Sprzętu Oświetleniowego Pol-lighting – Na tym etapie, wprowadzenie na rynek dobrego produktu wymaga kosztownych badań, testów laboratoryjnych, stosowania wysokiej jakości materiałów itp. Tak jest w przypadku każdego produktu: telewizorów, komputerów, telefonów komórkowych itp. Wysoka cena dobrej jakości oświetlenia LED we wstępnej fazie rozwoju produktu jest czymś naturalnym i uzasadnionym. Niezwykle groźnym zjawiskiem jest natomiast rosnący zalew rynku produktami, w przypadku których wyznaczniki jakości i bezpieczeństwa produktu są deklarowane z pominięciem tych kosztownych procedur – dodaje dyrektor Pol-lighting. Efektem tego są produkty złej jakości, często niespełniające warunków bezpieczeństwa, które oferowane są jako pełnowartościowy produkt oświetleniowy LED.
Skąd złe LED-y?
Wprowadzenie produktu na rynki UE odbywa się na podstawie deklaracji producenta w zakresie parametrów jakościowych i funkcjonalnych wyrobu, które nie mogą być niższe niż prawnie wymagane minimum. Nie wszyscy producenci uczciwie wypełniają ten obowiązek i zdarza się, że deklarują poziom jakości, który nie ma nic wspólnego z rzeczywistością. Wysoka cena sprzedaży produktu stanowi pokusę do takich zachowań. Stąd mamy na rynku całą masę wyrobów, importowanych z Azji i innych części świata, które udają dobrą jakość po tzw. atrakcyjnej cenie. Niestety, taki atrakcyjny towar może jedynie rozczarować. W przypadku ledówki w sposób szczególnie bolesny, ponieważ uzyskanie za pomocą technologii LED odpowiedniej jakości światła, równomiernie rozproszonego, o jednolitej barwie, nie jest możliwe sposobem „na skróty”. Warto też dodać, że nawet tzw. „atrakcyjna” cena jest nadal wysoka.
Materiały fosforyzujące do budowy organicznych diod emitujących światło (OLED); fot. BASF
Jakie są konsekwencje pojawiania się na rynku złych LED-ów?
Sądzę, że nie ma dostatecznej świadomości konsekwencji tego stanu rzeczy– dodaje Narcyza Barczak-Araszkiewicz z Pol-lighting. – Wiadomo, że nieuczciwa konkurencja niszczy rynek i producentów oraz hamuje postęp techniczny. Gospodarka europejska, a szczególnie polska, potrzebuje takich technologii, które mogą być motorem rozwoju gospodarczego i społecznego, które są w stanie pociągnąć za sobą wzrost w innych gałęziach przemysłu i usług. Unia Europejska stawia na informatyzację i technologie cyfrowe. Oświetlenie LED zostało zaliczone do tych technologii cyfrowych o powszechnym zastosowaniu, na których będzie opierał się postęp gospodarczy i społeczny Europy. Nie kontrolując naszego rynku i przyzwalając na rozrost szarej strefy owodujemy, że te szanse nie zostaną wykorzystane.
Konieczna jest edukacja na temat wyboru oświetlenia LED
Konsumentom i użytkownikom instytucjonalnym trzeba pomagać podejmować racjonalne decyzje zakupu. Kupujący nie może kierować się wyłącznie ceną, powinien mieć wiedzę o efekcie użytkowym i koszcie eksploatacji produktu, a także kierować się wiarygodnością producenta.
W zastosowaniach domowych należy poprawnie dobrać parametry zamiennika LED. Należy zwrócić uwagę, aby ledówka, będąca zwykle zamiennikiem żarówki, posiadła podobną do niej „jasność”, tj. wartość emitowanego strumienia świetlnego wyrażoną w lumenach (lm). Kolejnymi parametrami, które powinny podlegać weryfikacji są uzyskiwany odcień światła białego (temperatura barwowa zbliżona do 3000K) i jego jakość (wskaźnik oddawania barw Ra>80). Wszystkie dane powinny być dostępne na opakowaniu produktu. Szereg producentów podaje równoważną, przybliżoną wartość mocy tradycyjnej żarówki, która emituje tę samą ilość strumienia świetlnego. W celu wyeliminowania przypadków zawyżania wartości równoważnej mocy żarówek, zaleca się zapoznanie się z prawnie obowiązującymi ujednoliconymi wartościami wiążącymi strumień świetlny z mocą żarówki. Informację o tych przepisach można znaleźć na przykład na stronie internetowej Pol-lighting. Zdajemy sobie sprawę, że dobór odpowiedniej świetlówki czy ledówki wymaga często zaawansowanej wiedzy, dlatego też członkowie Związku Producentów Sprzętu Oświetleniowego Pol-lighting starają się edukować konsumentów w zakresie wyboru dobrego oświetlenia, nie tylko LED – dodaje Narcyza Barczak-Araszkiewicz.
