Od ponad roku trwają prace nad nowelizacją rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
Zgodnie z pismem otrzymanym z Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa [3]: celem nowelizacji jest przyjęcie rozwiązań, które będą odpowiadały aktualnym technologiom występującym w budownictwie, jak również przyspieszą i ułatwią proces realizacji inwestycji, będąc jednocześnie przejrzyste i zrozumiałe dla odbiorcy. Niestety, przyjęte w projekcie nowelizacji [6] zmiany nie realizują założonych celów. Projekt nie uwzględnia postulatów i propozycji środowisk branżowych oraz specjalistów z zakresu budownictwa. Powstaje pytanie, po co wprowadzać nowelizację, skoro nie eliminuje ona pokutujących od lat niejasności i ograniczeń w przepisach?
Rozpoczęcie w maju 2016 r. prac nad nowelizacją rozporządzenia [1] wiązało się z dużymi nadziejami środowiska budowlanego na eliminację z obowiązujących przepisów niejasności, sprzeczności i wymagań niewspółgrających z obecną wiedzą techniczną.
Rozporządzenie [1] zawiera bowiem zapisy, które są niejasne i w związku z tym pojawia się szereg różnych, często niestety sprzecznych ze sobą, ich interpretacji. Dla inżynierów, ceniących przede wszystkim konkretne i precyzyjne informacje oraz wytyczne, taki stan rzeczy powoduje szereg problemów, rozterek, marnotrawstwo czasu i energii zużywanych na próby znalezienia prawidłowego rozwiązania. Przepisy powinny być jasne i przejrzyste dla każdego uczestnika procesu budowlanego.
Rys. © eccolo – Fotolia.com
Działając w interesie społecznym oraz środowiska branży inżynierii środowiska, Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych przedstawiło swoje prośby o interpretacje oraz propozycje zmian przepisów w pismach ([2] i [4]) skierowanych do Ministra Infrastruktury i Budownictwa. Odbyły się także szerokie konsultacje społeczne, które miały poprzedzić wprowadzenie zmian. Jako PZITS szczególną wagę położyliśmy na problemy interpretacyjne i aktualność przepisów związanych z naszą branżą. Tu wymienić warto m.in.:
- Zmianę § 22.2.2, która umożliwiłaby stosowanie w pomieszczeniach gromadzenia odpadów stałych także wentylacji innej aniżeli grawitacyjna. Obecny przepis narzuca stosowanie wentylacji grawitacyjnej.
- Wyjaśnienia statusu możliwości parkowania samochodów zasilanych propanem-butanem w garażach podziemnych. Występuje bowiem sprzeczność związana z rozwiązaniami technicznymi, które w żaden sposób nie zabezpieczają instalacji kanalizacji przed penetracją gazu cięższego od powietrza (§ 102.5).
- Zasadność konieczności izolowania kanałów wentylacyjnych, wywiewnych oraz związanych z układem odzysku ciepła, a prowadzonych przez pomieszczenia, w których nie ma różnicy pomiędzy temperaturą transportowanego powietrza a temperaturą powietrza wewnętrznego w pomieszczeniu (§ 153.6 i § 153.7).
- Nawiązanie przepisów techniczno-budowlanych do norm nieaktualnych, niemających uzasadnienia wobec obecnej wiedzy technicznej, np.: PN-B-02431-1, PN-83-B-03430/ Az3/2000, PN-B-02415:1991, PN-B-02416:1991, PN-B-02431-1).
- Brak określenia przeznaczenia wentylacji w przedsionku przeciwpożarowym (§ 232.2) – tu należy zaznaczyć, iż w przypadku przeznaczenia wentylacji na cele przeciwpożarowe, wentylacja mechaniczna musi spełniać wymagania stawiane takiej instalacji (odporność temperaturowa, izolacyjność, szczelność i dymoszczelność, gwarantowane źródło zasilania elektrycznego, itd.). Ponadto brak zarówno w przepisach, jak i źródłach wiedzy technicznej wytycznych wymiarowania takich instalacji.
- Brak definicji pojęć stosowanych w przepisach, takich jak: pomieszczenie zamknięte i przepust instalacyjny (§ 234.3), maszynownia wentylacyjna i klimatyzacyjna (§ 268.1.5), izolacja obwodowa (załącznik nr 2).
- W celu wydłużenia drogi dojścia ewakuacyjnego narzucenie stosowania zabezpieczenia w postaci samoczynnych urządzeń oddymiających (§ 256.4), a pominięcie możliwości zastosowania rozwiązania w postaci zabezpieczenia tychże dojść przed zadymieniem. Takie rozwiązanie proponuje dostępna wiedza techniczna (np. PN-EN 12101-6).
- Niejasność w kwestii klasy palności izolacji instalacji sanitarnych, a określonych w załączniku nr 3.
- Przepis (§ 268.3) związany z wymogiem obudowy wentylatorów i urządzeń do uzdatniania powietrza, a montowanych w przewodach wentylacyjnych, na odporność ogniową EI 60. To przepis, który jest bardzo nieprecyzyjny i niejasny, oraz w większości możliwych przypadków nierealny do spełnienia.
- Zakaz wykonywania otworów rewizyjnych do kanałów wentylacyjnych w garażu (§ 281) praktycznie przekreśla możliwość czyszczenia przewodów pionów wentylacyjnych bez wejścia do mieszkania. Obecnie są dostępne zabezpieczenia przeciwpożarowe, które pozwalają na skuteczne odcięcie i zabezpieczenie otworu rewizyjnego.
- W zakresie wyznaczenie wskaźnika EP pominięto procesy rozbudowy i nadbudowy (§ 328). Zupełnie odrębnym zagadnieniem, które nie zostało poruszone w naszych interpelacjach, jest kwestia związana z oszczędnością energii i określonymi w warunkach technicznych wartościami granicznymi wskaźnika EP Jest to bardzo szerokie i ważne zagadnienie, które wg naszej opinii należy jeszcze raz przeanalizować, szczególnie przed 1 stycznia 2019 r. (budynki publiczne) i 1 stycznia 2021 r. (pozostałe budynki).
- Narzucone w załączniku nr 2, pkt 1.5 grubości izolacji nie mają uzasadnienia technicznego i ekonomicznego. Kryterium wyjściowym powinna być akceptowalna, graniczna wartość straty ciepła na instalacji.
- Przywrócenie wymagań związanych ze szczelnością budynków – w załączniku nr 2, pkt 2.3.3. jest mowa o zaleceniu. Ponadto dla większych budynków wymóg n50 należałoby zastąpić przez q50, który odzwierciedla szczelność dużych obiektów.
Z zakresu wentylacji warto także rozważyć możliwość dopuszczenia stosowania ściennych czerpnio-wyrzutni dla układów jednolokalowych, w których nie zachodzi szkodliwe lub uciążliwe zanieczyszczenie powietrza.
Postulaty i prośby przedstawione przez PZITS nie zostały w zdecydowanej większości uwzględnione w przedstawionym projekcie nowelizacji. Jest to szczególnie przykre, zważywszy na to, iż to inżynierowie na co dzień spotykają się z problemami wynikającymi z braków, niejasności lub błędów zawartych w obowiązujących przepisach.
Jest jeszcze jeden aspekt – odpowiedzialność zawodowa. Zgodnie z prawem, to uprawnieni uczestnicy procesu budowlanego ponoszą pełną odpowiedzialność za realizację tegoż procesu. W pismach z Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa szczególnie mocno brzmią w związku z powyższym stwierdzenia:
– […] Minister infrastruktury i Budownictwa nie jest organem uprawionym do wydawania wiążących interpretacji przepisów prawa powszechnie obowiązującego w oparciu o konkretny stan faktyczny.
– […] projektant na podstawie art. 20 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r – Prawo budowlane (Dz.U. z 2016 r poz. 290 z późn. zm.) opracowuje projekt budowlany w sposób zgodny z wymaganiami ustawy, przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej. Dlatego też, tam gdzie norma prawna nie zawiera precyzyjnych wytycznych, to projektant uwzględniając specyfikę projektowanego obiektu budowlanego w oparciu o wiedzę techniczną proponuje najlepsze w swojej ocenie rozwiązania.
Z powyższych stwierdzeń wynika, że autor przepisu nie jest uprawniony do jego interpretacji (!), a wszelką odpowiedzialność za wniesione do projektu rozwiązania ponosi projektant. Projektant zatem pozostaje „sam sobie”. Jakże zatem ważna powinna być jasność interpretacyjna narzuconych przepisów!
Należy także zaznaczyć, iż wszelkie interpretacje, np. autorstwa Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej, nie są wykładnią prawa i de facto stanowią prywatne zdanie autora.
Jedynym organem, który może rozstrzygnąć niejasność zapisu prawnego jest sąd. Sąd wypowiada się jednak tylko w sytuacji spornej i opiera się na subiektywnym zdaniu biegłych sądowych. Czy zatem nie jest w interesie wszystkich zainteresowanych stworzyć w końcu takie przepisy, które służyłyby nam wszystkim, były jasne w odbiorze i realizowałyby słuszny cel, który przyświeca realizowanej obecnie „nowelizacji”?
mgr inż. Wojciech Ratajczak
przewodniczący Głównej Komisji Legislacyjnej
Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych
Bibliografia
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r w sprawie warunków technicznych, jakim odpowiadają budynki i ich usytuowanie [Dz.U. z 2015 r poz. 1422) – tekst jednolity.
- Propozycja zmian warunków technicznych opracowana przez Główną Komisję Legislacyjną PZITS i przedstawiona podsekretarzowi stanu, ministrowi Tomaszowi Żuchowskiemu pismem z dnia 11 kwietnia 2017 r. [http://www.pzits.pl/dzialalnosc-biezca/glowna-komisja-legislacyjna/).
- Odpowiedź dyrektor architektury budownictwa i geodezji Anity Oleksiak w imieniu Ministerstwa Infrastruktury na propozycję zmian warunków technicznych przedstawioną przez PZITS – pismo z dnia 28 kwietnia 2017 r. [http://www.pzits.pl/dzialalnosc-biezca/glowna-komisja-legislacyjna/1.
- Pismo rzeczoznawców Wielkopolskiego Oddziału PZITS do ministra infrastruktury i budownictwa Andrzeja Adamczyka z prośbą o interpretację przepisów zawartych w warunkach technicznych pismo z dnia 5 sierpnia 2016 r. [http://www.pzits-cedeko.com.pl/informacje-o-oddziale/korespondencja-z-administracja-panstwowa).
- Odpowiedź zastępcy Departamentu Budownictwa Anity Grubowskiej-Właz w imieniu Ministra Infrastruktury, na prośbę o interpretację przepisów techniczno-budowlanych rzeczoznawców OW PZITS – pismo z dnia 10 października 2016 r. [http://www.pzits-cedeko.com.pl/informacje-o-oddziale/korespondencja-z-administracja-panstwowa).
- Projekt z dnia 6 marca 2017 r. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [https://legislacja.rcl.gov.pl/ projekt/12285403).
Załączniki:
