Konkurs TOPTEN HACKS Okna 2022

W krajach UE na ogrzewanie i chłodzenie przeznacza się prawie 50% zużycia energii końcowej, z czego 80% przypada na budynki. Zmiany klimatyczne są efektem m.in. emisji gazów cieplarnianych, które pochodzą głównie ze spalania paliw kopalnych, mają realny wpływ na codzienne życie obywateli i funkcjonowanie gospodarki. Powszechne stosowanie energooszczędnych rozwiązań w dobie kryzysu energetycznego i ekonomicznego, zwłaszcza w budownictwie, powinno być działaniem priorytetowym.

Stolarka okienna i drzwiowa przyczynia się do strat energii (od 15 do 30 procent całkowitego zużycia energii przez budynek). Wybór odpowiedniej stolarki nie jest zadaniem prostym. Pomocą w podjęciu właściwej decyzji mogą być wyniki konkursu TOPTEN HACKS Okna 2022, w ramach którego wybierana jest najlepsza na polskim rynku stolarka. Kategorie konkursowe to: okna pionowe – drewniane, aluminiowe, PVC, okna dachowe oraz drzwi zewnętrzne.

Stolarka a „fala renowacji”

Kraje UE zobowiązały się osiągnąć do roku 2050 neutralność klimatyczną. W nowych budynkach stosuje się materiały i wyroby budowlane spełniające aktualne wymagania prawne. Zgodnie z szacunkami Komisji Europejskiej przywoływanymi w komunikacie „Fala renowacji”, w UE co roku podlega renowacji ok. 11% budynków, a wskaźnik renowacji ukierunkowanej na poprawę efektywności energetycznej budynków wynosi jedynie 1%.

W budownictwie istnieją duże możliwości oszczędzania energii. Głównym „polem” poprawy efektywności energetycznej budynków jest stosowanie wyrobów budowlanych o jak najwyższej efektywności energetycznej. W istniejących budynkach poprawa efektywności realizowana jest dzięki termomodernizacji oraz wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii (AZE i OZE). Polskie budynki w okresie 2022–2050 powinny zostać zmodernizowane w sposób spójny z transformacją w kierunku gospodarki neutralnej klimatycznie. W ramach projektu HACKS (Heating And Cooling Know-how and Solutions – Ogrzewanie i chłodzenie – wiedza i rozwiązania) prowadzone są konsultacje mające za zadanie wspierać konsumentów w wymianie nieefektywnych urządzeń grzewczych i chłodzących (HAC) na nowe, energooszczędne, poprzez szereg rad i wskazówek oraz dostarczanie narzędzi ułatwiających wybór najbardziej efektywnych energetycznie rozwiązań. Dotyczy to również wyrobów budowlanych takich jak okna i drzwi, mających istotny wpływ na zużycie energii na ogrzewanie i chłodzenie w budynkach. Dzięki temu wszystkie osoby korzystające z materiałów HACKS będą mogły podejmować świadome kroki zakupowe i skutecznie planować zmiany w swoich domach i mieszkaniach, aby zużywać mniej paliwa, obniżyć rachunki za energię oraz poprawić komfort życia.

>>> Budownictwo zrównoważone a zmiany klimatu

>>> Rola systemów automatyki budynkowej w kontekście zrównoważonego budownictwa jednorodzinnego

>>> Wybór okien i drzwi – na co zwrócić uwagę

Najlepsza stolarka okienna i drzwiowa – TOPTEN HACKS Okna 2022

W 2022 roku Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska (www.daeis.pl) oraz Fundacja Efektywnego Wykorzystania Energii (www.fewe.pl) zorganizowały VI edycję konkursu na najlepszą stolarkę budowlaną – TOPTEN HACKS Okna 2022.

Konkurs ma na celu ocenę dostępnej na polskim rynku stolarki budowlanej w pięciu kategoriach:

• okna pionowe drewniane,
• okna pionowe aluminiowe,
• okna pionowe PVC,
• okna dachowe,
• drzwi zewnętrzne.

Konkursowe oceny stolarki są niezależne i bezstronne, oparte na przeanalizowaniu deklarowanych parametrów technicznych, potwierdzonych przez badania wykonane w renomowanych, akredytowanych jednostkach badawczych.

Celem kolejnej edycji konkursu jest wskazanie dostępnych na rynku, najlepszych pod względem energetycznym, technicznym oraz ekonomicznym okien pionowych, dachowych oraz drzwi zewnętrznych. W ramach prac konkursowych ocenie poddawano podstawowe parametry użytkowe stolarki okiennej i drzwiowej. W szczególności analizowano deklarowane właściwości użytkowe, do których należą:

1. Parametry mające bezpośredni wpływ na zużycie energii:

• podstawowy, najczęściej stosowany parametr charakteryzujący właściwości cieplne stolarki – współczynnik przenikania ciepła stolarki (U_w, U_d),
• bilans energetyczny stolarki pozwalający określić obliczeniowe zużycie energii na ogrzewanie i chłodzenie,
• współczynnik przepuszczalności energii promieniowania słonecznego (g).

2. Parametry mające pośredni wpływ na zużycie energii:

• współczynnik przepuszczalności światła (Lt),
• współczynnik oddawania barwy (Ra),
• szczelność powietrzna stolarki (L100).

3. Właściwości użytkowe:

• izolacyjność akustyczna,
• wodoszczelność,
• odporność na działanie wiatru.

4. Inne parametry:

• koszt m² stolarki,
• innowacyjność (urządzenia do wentylacji z funkcją antysmogową, czytnik linii papilarnych, okucia chowane),
• jakość obsługi klienta,
• posiadanie badań potwierdzających deklarowane właściwości użytkowe stolarki.

>>> Budynki blisko zeroenergetyczne – zastosowanie pomp ciepła i instalacji fotowoltaicznych

>>> Jak tańszym kosztem osiągnąć niski wskaźnik energii pierwotnej?

>>> Okna antywłamaniowe

Wykres 1. Udział w punktacji poszczególnych składników oceny okna

Wykres 2. Udział w punktacji poszczególnych składników oceny drzwi

Spojrzenie ogólne

Kolejna edycja konkursu TOPTEN HACKS Okna 2022 zorganizowana została po rocznej przerwie spowodowanej pandemią COVID-19. Porównując wyniki konkursu z 2019 roku, można stwierdzić, że w okresie trzech lat właściwie nie wprowadzono nowych konstrukcji, nowego szklenia. W zakresie innowacyjności nie odnotowano szczególnych zmian. Systemy rozpoznawania linii papilarnych podsiada już większość firm produkujących stolarkę drzwiową. Podobnie jest z dostępnością nawiewników antysmogowych, zawiasów ukrytych czy fabrycznie montowanych refleksoli.

Parametry określające izolację termiczną okien przez współczynnik przenikania ciepła o wartościach poniżej U_w ≤ 0,9 W/(m²·K) oraz drzwi U_d ≤ 1,3 W/(m²·K) są dziś standardem wymaganym prawnie. Zaskakujące jest, że producenci posiadają nadal w ofercie stolarkę okienną o U_w ≥ 1,1 W/(m²·K). Nadal brak jest umiejętności właściwego wykorzystania parametrów stolarki, głównie okiennej, takich jak:

• współczynnik przepuszczalności energii promieniowania słonecznego (g),
• współczynnik przepuszczalności światła (Lt),
• współczynnik oddawania barwy (Ra),
• szczelność powietrzna stolarki (L100),

mających pośrednio lub bezpośrednio wpływ na zużycie energii do celów grzewczych, chłodniczych oraz na oświetlenie.

Fot. stock.adobe/Photocreo Bednarek

Współczynnik przenikania ciepła to nie wszystko

Przy wyborze energooszczędnej stolarki czasem porównywana jest wartość współczynnika przenikania ciepła, która powinna być odpowiednio niska. Dla okien producent deklaruje wartość U_w wyznaczoną w odniesieniu do okna referencyjnego lub udostępnia wartość obliczoną indywidualnie dla każdego okna. Prawo budowlane ogranicza dopuszczalną wartość U_w dla okien. Nie powinna ona przekraczać 0,9 W/(m²·K). Dla drzwi wartość maksymalna według obowiązujących warunków technicznych nie powinna przekraczać U_d ≤ 1,3 W/(m²·K). Jednak o energochłonności stolarki decydują jeszcze inne parametry, których wpływ uwzględniono w bilansie energetycznym i w etykiecie energetycznej stolarki. Należą do nich:

• współczynnik przepuszczalności energii promieniowania słonecznego (g),
• szczelność powietrzna stolarki (L100),
• geometria okna i profili – należy je tak wybrać, aby stosunek powierzchni szyby do powierzchni okna był optymalny,
• izolacyjność termiczna ramki dystansowej (ψ),
• sposób i jakość montażu.

>>> Prawidłowy montaż okna dachowego

>>> Montaż okna dachowego w dociepleniu nakrokwiowym płytami PIR

>>> Wysoka jakość montażu okien. Montaż warstwowy

Konkurs TOPTEN HACKS Okna 2022. Podsumowanie

Ocena wielokryterialna okna przedstawiała się następująco:

1. Efektywność energetyczna określona jako zbiór parametrów energetycznych mających wpływ na zużycie energii na ogrzewanie, chłodzenie i oświetlenie, przepuszczalność światła widzialnego, szczelność powietrzna stolarki. Ze względu na aktualne znaczenie efektywności energetycznej przyznano aż 47% punktów. Organizatorzy konkursu podkreślili w ten sposób pierwszoplanową rolę parametrów mających wpływ na zużycie energii. Ocenę energetyczną stolarki wykonano w programie Etykieta energetyczna.

2. Drugą grupę stanowią parametry wytrzymałościowe: odporność na obciążenie wiatrem i wodoszczelność, które mają 20-procentowy udział w ocenie stolarki okiennej. Pośrednio mają wpływ na efektywność energetyczną stolarki.

3. W trzeciej grupie zamieszczono ocenę ze względu na parametry użytkowe, w skład których wchodzą: izolacyjność akustyczna, fabrycznie dostępne do okien osłony przeciwsłoneczne, możliwość zastosowania nawiewników antysmogowych, możliwość wiernego oddawania barwy przez szyby oraz zastosowania ukrytych okuć.

4. Ostatnią grupę stanowi ocena kosztów proponowanej przez dostawców stolarki okiennej stanowiących 15% możliwych do zdobycia punktów w konkursie.

Wykres 3. Wybór stolarki okiennej w odniesieniu do podstawowych kryteriów oceny

Ocena wielokryterialna drzwi zewnętrznych przedstawiała się następująco:

1. Efektywność energetyczna określona jako zbiór parametrów energetycznych mających wpływ na zużycie energii na ogrzewanie, chłodzenie i oświetlenie, szczelność powietrzna stolarki. Ze względu na aktualne znaczenie efektywności energetycznej przyznano aż 48% punktów.
2. Drugą grupę stanowią parametry wytrzymałościowe: odporność na obciążenie wiatrem i wodoszczelność, które mają 20-procentowy udział w ocenie stolarki drzwiowej. Pośrednio mają wpływ na efektywność energetyczną stolarki.
3. W trzeciej grupie zamieszczono ocenę ze względu na parametry użytkowe, w skład których wchodzą: izolacyjność akustyczna, czytnik linii papilarnych, wizjer elektroniczny oraz możliwość zastosowania ukrytych okuć.
4. Ostatnią grupę stanowi ocena kosztów proponowanej przez dostawców stolarki drzwiowej stanowiących 16% możliwych do zdobycia punktów w konkursie.

Wykres 4. Wybór stolarki drzwiowej w odniesieniu do podstawowych kryteriów oceny

Wyniki konkursu TOPTEN HACKS Okna 2022 zostaną ogłoszone 16 listopada 2022 r. podczas konferencji „Ku neutralności klimatycznej”, organizowanej we Wrocławiu przez Dolnośląską Agencję Energii i Środowiska.

mgr inż. Arch. Maciej Żukowski

mgr inż. Jerzy Żurawski

Materiał promocyjny organizatora konkursu TOPTEN HACKS Okna 2022.