Konieczność wydania nowego rozporządzenia przed 20 września 2022 r. wynika z upływu terminu przejściowego na wprowadzenie nowych wymogów wynikających z ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności dla osób ze szczególnymi potrzebami.
Na przełomie listopada i grudnia 2021 r. Ministerstwo Rozwoju i Technologii przeprowadziło konsultacje społeczne projektu zmian (dalej: pWT) obecnie obowiązującego rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki (dalej: WT). Przy okazji podjęto próbę kompleksowej zmiany rozporządzenia, dlatego numeracja rozdziałów, paragrafów itp. projektu rozporządzenia pWT [1] różni się od dotychczasowej numeracji WT [2].
Ponadto zaproponowano wprowadzenie zmian w warstwie lingwistycznej. Zrezygnowano z używania w pWT czasowników „powinien”, „musi”, a także „może” i ich odmian. Zastosowano bezosobowe formy odpowiednich czasowników (dostosowując ich brzmienie do wymogów gramatycznych). Zdaniem autorów projektu poprawi to właściwą interpretację przepisów.
Proponowane zmiany warunków technicznych dotyczą także zagadnień związanych z reakcją materiałów budowlanych na ogień. Zrezygnowano z określeń opisowych związanych z palnością i rozprzestrzenianiem, zastępując je klasami reakcji na ogień. W związku z tym z załącznika nr 3 do pWT usunięto tabele wiążące określenia opisowe dotyczące palności i rozprzestrzeniania ognia z klasami reakcji na ogień zgodnie z PN-EN 130501-1+A1 [4] (pkt 1).
Podobne zmiany wprowadzono do dotychczasowych zapisów warunków technicznych. Niektóre z nich, dotyczące kabli i przewodów, zestawiono w tabeli. Obrazują one zarówno zakres zmian, jak i proponowaną nową formę językową.
Tab. Porównanie dotychczasowych zapisów wymagań ze względu na reakcję na ogień kabli i przewodów obecnie obowiązujących warunków technicznych i projektowanych zmian WT (wyróżnienia autora)
Z proponowanych zapisów wynika, że do kabli i przewodów palnych zalicza się wszystkie sklasyfikowane w klasie reakcji na ogień B1ca-s1,d0,a1 lub niższej. Do tej pory nie było jednoznacznego powiązania klasyfikacji reakcji na ogień kabli i przewodów i określeń opisowych związanych z ich palnością.
Dotychczasowy zapis § 258 ust. 2 WT budził wątpliwości, czy dotyczy on również kabli i przewodów. Nowa redakcja jednoznacznie to wyjaśnia.
Polecamy:
Kable i przewody – klasy reakcji na ogień
Przewody i izolacje nierozprzestrzeniające ognia – co klasyfikacja NRO oznacza w praktyce?
Jak szkło wpływa na bezpieczeństwo pożarowe budynku w szkielecie drewnianym?
Sygnalizatory pożarowe – co warto o nich wiedzieć?
Fot. stock.adobe/Tomasz Zajda
Oddzielnego omówienia wymaga nowy rozdział 11 pWT „Wymagania minimalne w zakresie reakcji na ogień kabli i przewodów elektrycznych” zawierający jedynie § 288. W uzasadnieniu wprowadzanych zmian [5] podano, że te regulacje zostały opracowane przy pomocy publikacji Instytutu Techniki Budowlanej „Kable elektryczne stosowane w budynkach. Wymagania dotyczące reakcji na ogień. Instrukcja” [6]. Niestety nie uniknięto powielenia większości błędów zawartych w tej publikacji (jej krytyczną recenzję zamieszczono w miesięczniku INPE [7]).
I tak w przepisach § 288 pWT:
1. Nie uwzględniono wymagań wynikających z Polskich Norm powołanych zarówno w załączniku nr 1 do WT, jak i pWT. Najnowsze opublikowane w języku polskim to: PN-HD 60364-4-42:2011+A1:2015-01+Ap2:2019-06 [8], PN-HD 60364-5-51:2011 [9], PN-HD 60364-5-52:2011+Ap2:2019-02 [10].
W rezultacie nie wzięto pod uwagę sposobu układania kabli i przewodów prowadzonych w sposób zakryty, np. w całości w osłonach, czyli systemach rur, listew, korytek instalacyjnych służących do ich układania oraz ochrony. Należy przy tym zwrócić uwagę, że osłony takie nie są wyrobem budowlanym, jak ma to miejsce w przypadku kabli i przewodów, lecz są sprzętem elektrycznym. W związku z tym nie stosuje się do nich rozporządzeń UE nr 305/2011 (CPR) [11] i MIiB o właściwościach wyrobów budowlanych [12] oraz norm PN-EN 50575 [13] i PN-EN 13501-6 [14] i wynikającej z nich klasyfikacji reakcji na ogień. Podlegają one odrębnym przepisom [15, 16, 17, 18, 19, 20, 21].
Nie uwzględniono również wynikających z norm dodatkowych wymogów dla prowadzenia oprzewodowania na drogach ewakuacyjnych (w zależności od warunków ewakuacji) i w pomieszczeniach zagrożonych pożarem, a także dopuszczalnych odstępstw.
2. Zaostrzono, w stosunku do wynikającego z powołanych norm, wymóg dotyczący układania kabli i przewodów w obudowach (w tym w szybach instalacyjnych). Zgodnie z pWT będą mogły być stosowane tylko kable i przewody o klasie reakcji na ogień co najmniej Eca, przy czym obudowa musi być wykonana z materiałów o klasie reakcji na ogień co najmniej A2-s3,d0.
3. W przypadku wbudowania kabli i przewodów dopuszczono stosowanie rozprzestrzeniających ogień (czyli o klasie reakcji na ogień Fca), pod warunkiem układania ich w bruździe kablowej i okrycia ich warstwą z materiału o klasie reakcji na ogień co najmniej A2-s3,d0, o grubości co najmniej 5 mm. Nie określono przy tym klasy reakcji na ogień materiału, w którym ta bruzda może być wykonana. Równocześnie widoczny jest brak koordynacji tego przepisu z § 180 ust. 2 pWT: Dopuszcza się prowadzenie przewodu elektrycznego wtynkowego, pod warunkiem pokrycia go warstwą tynku o grubości co najmniej 5 mm. Nie określono w nim wymaganej klasy reakcji na ogień zarówno przewodu, jak i tynku, a także podłoża. Ponadto zapis ograniczono do przewodów elektroenergetycznych, nie wiadomo czy świadomie, pomijając kable elektroenergetyczne i sterownicze oraz kable i przewody telekomunikacyjne.
4. Tabele w § 288 ust. 4 pWT dotyczą tylko kabli i przewodów podlegających klasyfikacji reakcji na ogień, układanych w sposób otwarty, w którym powłoka i/lub izolacja kabla lub przewodu jest dostępna, kable i przewody układane na uchwytach lub korytkach kablowych perforowanych czy drabinach kablowych.
5. W § 288 ust. 4 pWT zamieszczono oddzielne tabele dla kabli i przewodów prowadzonych pojedynczo i kabli prowadzonych w wiązkach, nie podając przy tym definicji wiązki.
6. W tabelach § 288 ust. 4 pWT pominięto wymagania dla stref pożarowych inwentarskich IN oraz nie wprowadzono rozróżnienia wymagań dla stref PM ze względu na gęstość obciążenia ogniowego.
W załączniku 1 do pWT stanowiącym wykaz powołanych Polskich Norm nie usunięto błędów występujących w wykazie w obecnie obowiązujących WT i nie zaktualizowano powołanych norm z uwzględnieniem wycofania i/lub zastąpienia części z nich.
Należy się zgodzić z zapisem zawartym w uzasadnieniu wprowadzenia zmian [5], że Określenie szczegółowych wymagań dla kabli i przewodów w zakresie ich reakcji na ogień jest niezwykle istotne (…) dla uczestników procesu budowlanego, którzy w oparciu o ww. przepisy techniczno-budowlane oraz zasady wiedzy technicznej podejmują decyzje o możliwości zastosowania przy wykonywaniu robót budowlanych danego wyrobu budowlanego w konkretnym miejscu konkretnego obiektu budowlanego.
Niestety, rozporządzenie w proponowanym kształcie będzie, moim zdaniem, wzbudzało kontrowersje oraz wywoła liczne spory interpretacyjne. Nie wyjaśni dotychczasowych wątpliwości w zakresie doboru oprzewodowania ze względu na reakcję na ogień. Nie ułatwi projektantom podejmowania decyzji.
W świetle powyższego wydaje się, że należałoby:
- Dokonać całkowitej zmiany redakcji rozdziału 11 pWT dotyczącego wymagań minimalnych w zakresie reakcji na ogień kabli i przewodów elektrycznych, z uwzględnieniem sposobu układania kabli i przewodów (również w sposób zakryty) oraz faktu, że nie wszystkie kable i przewody instalowane w budynku podlegają klasyfikacji reakcji na ogień.
- Powołać do przepisów § 288 ust. 4 pWT normy PN-HD 60364-4-42+A1+Ap2 [8], PN-HD 60364-5-51 [9], PN-HD 60364-5-52+Ap2 [10] w załączniku 1 do pWT.
- Rozważyć wprowadzeniedo tekstu rozdziału 11 pWT wymagań zawartych w tym zakresie w powołanych normach.
 |
mgr inż. Łukasz Gorgolewski rzeczoznawca budowlany HELIOS Projektowanie instalacji elektrycznych, Poznań |
Literatura
1. Projekt zmian rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//578/12353350/12829402/12829403/dokument530089.pdf (dostęp: 15.02.2022).
2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1065 z późn. zm.).
3. Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (Dz.U. z 2019 r. poz. 1696).
4. PN-EN 13501-1+A1:2010 Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków – Część 1: Klasyfikacja na podstawie badań reakcji na ogień.
5. Uzasadnienie zmian w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//578/12353350/12829402/12829403/dokument530092.pdf (dostęp: 15.02.2022).
6. A. Borowy, A. Kolbrecki, K. Kaczorek-Chrobak, Kable elektryczne stosowane w budynkach. Wymagania dotyczące reakcji na ogień, ITB, 2020.
7. Ł. Gorgolewski, Instrukcja ITB w sprawie wymagań dotyczących reakcji na ogień kabli stosowanych w budynkach – uwagi krytyczne, INPE nr 262–263/2019.
8. PN-HD 60364-4-42:2011+A1:2015-01+Ap2:2019-06 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Część 4-42: Ochrona dla
zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed skutkami oddziaływania cieplnego.
9. PN-HD 60364-5-51:2011 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Część 5-51: Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Postanowienia ogólne.
10. PN-HD 60364-5-52:2011+Ap2:2019-02 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Część 5-52: Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Oprzewodowanie.
11. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające dyrektywę Rady 89/106/EWG (Dz.Urz. UE L 88/5, tom 54, 4.4.2011).
12. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 17 listopada 2016 r. w sprawie sposobu deklarowania właściwości
użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz.U. z 2016 r. poz. 1966 z późn. zm.).
13. PN-EN 50575:2015-03+A1:2016-11 Kable i przewody elektroenergetyczne, sterownicze i telekomunikacyjne – Kable i przewody do zastosowań ogólnych w obiektach budowlanych o określonej klasie odporności pożarowej.
14. PN-EN 13501-6:2014-04 Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków – Część 6: Klasyfikacja na podstawie wyników badań reakcji na ogień kabli elektrycznych.
15. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/35/UE w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do udostępniania na rynku sprzętu elektrycznego przewidzianego do stosowania w określonych granicach napięcia (Dz.Urz. UE L 96 z 29.03.2014).
16. Komunikat Komisji w ramach wdrażania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/35/UE (publikacja tytułów i odniesień do norm zharmonizowanych na mocy prawodawstwa harmonizacyjnego Unii), (Dz.Urz. UE C 209 z 15.06.2018).
17. Ustawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach ocen zgodności i nadzoru rynku (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 514 z późn. zm.).
18. Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 2 czerwca 2016 r. w sprawie wymagań dla sprzętu elektrycznego (Dz.U. z 2016 r. poz. 806).
19. PN-EN 61386-1:2011 Systemy rur instalacyjnych do prowadzenia przewodów – Część 1: Wymagania ogólne.
20. PN-EN 61537:2007 Prowadzenie przewodów – Systemy korytek i systemy drabinek instalacyjnych.
21. PN-EN 50085-1:2010 Systemy listew instalacyjnych otwieranych i listew instalacyjnych zamkniętych do instalacji elektrycznych – Część 1: Wymagania ogólne.
Polecamy:
Niepalne izolacje kabli i przewodów elektrycznych
Jak zintegrować systemy bezpieczeństwa pożarowego
Warunki techniczne – zmiany od lutego 2022 roku
Nowa forma projektu budowlanego a uzgodnienia dotyczące ochrony przeciwpożarowej
Sprawdź też: Produkty budowlane
