Pyta Andrzej Stasiorowski – powiatowy inspektor nadzoru budowlanego
W numerze grudniowym „IB” przeczytałem artykuł na temat rozbiórki obiektów tymczasowych. Autor rozważył dwa przypadki.
Pierwszy – w pozwoleniu na budowę określono termin rozbiórki. Drugi – obiekt został wybudowany na podstawie zgłoszenia na okres 120 dni.
W obu przypadkach inwestor nie dokonuje rozbiórki, mimo że powinien. W pierwszym przypadku autor słusznie zauważa, że organ nadzoru budowlanego nie ma podstaw do prowadzenia postępowania w trybie art. 48–51 Prawa budowlanego wobec inwestora, który nie wykonał obowiązku rozbiórki tymczasowego obiektu budowlanego. Zgadzam się z tym, że trzeba inwestora przymusić. Ale nie będzie tego robił organ nadzoru budowlanego. Kompetencje organów nadzoru budowlanego zostały określone w art. 83 ustawy – Prawo budowlane. Nie ma tam tego przypadku. Z ustawy – Prawo budowlane wynika, że jeżeli nie jest właściwy w sprawie organ nadzoru budowlanego, to jest właściwy organ administracji architektoniczno-budowlanej.
Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w postanowieniu z dnia 27 czerwca 2007 r., II OW 23/07, stwierdził: Wydawanie decyzji o pozwoleniu na budowę, w tym obejmujących określenie czasu użytkowania tymczasowych obiektów budowlanych i terminu ich rozbiórki (art. 36 ust. 1 pkt 2 i 3 lit. b ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 ze zm.), należy w świetle przepisów powołanej ustawy do organów administracji architektoniczno-budowlanej. W konsekwencji, także egzekucja obowiązku rozbiórki obiektu budowlanego, wynikającego z tych decyzji, nawet jeśli wydane zostały na gruncie ustawy – Prawo budowlane z 1974 r., powinna być prowadzona przez organ administracji architektoniczno-budowlanej.
Tylko w przypadku przeprowadzania kontroli obowiązkowej organ nadzoru budowlanego ma obowiązek sprawdzić na podstawie art. 59a ust. 2 pkt 4 ustawy – Prawo budowlane: w przypadku nałożenia w pozwoleniu na budowę obowiązku rozbiórki istniejących obiektów budowlanych nieprzewidzianych do dalszego użytkowania lub tymczasowych obiektów budowlanych – wykonania tego obowiązku, jeżeli upłynął termin rozbiórki określony w pozwoleniu.
Stwierdzenie niewykonania obowiązku rozbiórki skutkuje nałożeniem kary na podstawie art. 59f i odmową wydania pozwolenia na użytkowanie.
W drugim przypadku autor wywodzi, że mamy do czynienia z samowolą budowlaną, cytując wyrok WSA w Poznaniu z dnia 8 maja 2014 r., sygn. akt II SA/Po 59/14. Wyrok ten był wydany w zupełnie innej sytuacji. Nie było zgłoszenia. W takim przypadku rzeczywiście przed upływem 120 dni trzeba traktować obiekt jako wybudowany bez zgłoszenia. Natomiast po upływie 120 dni trzeba traktować jako wybudowany bez pozwolenia. Również w tym przypadku nie można się zgodzić z twierdzeniem autora, że to organ nadzoru budowlanego ma doprowadzić do stanu zgodnego z prawem.
Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego na swojej stronie internetowej wyraża pogląd w tej sprawie, cytując wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 grudnia 2007 r., II OSK 1746/06. Organem właściwym jest organ administracji architektoniczno-budowlanej.
Nie ma tu mowy o samowoli budowlanej. Nie ma zastosowania ani art. 48, ani art. 49b, ani 50 ustawy – Prawo budowlane. Nie ma więc możliwości legalizacji takiego obiektu.
© ftfoxfoto – Fotolia.com
Odpowiada Łukasz Smaga – radca prawny
W komentarzu do odpowiedzi na pytanie czytelnika zamieszczone w „IB” nr 12/2014, dotyczące terminu rozbiórki obiektu tymczasowego, pan Andrzej Stasiorowski zwrócił uwagę na dwie kwestie.
Po pierwsze wskazał, że egzekucję administracyjną dotyczącą obiektów budowlanych wzniesionych na okres czasowy i podlegających rozbiórce z mocy prawa ze względu na upływ terminu oznaczonego w pozwoleniu na budowę powinien prowadzić organ administracji architektoniczno-budowlanej, a nie organ nadzoru budowlanego. Uwaga ta jest jak najbardziej słuszna i autor odpowiedzi podziela to stanowisko. W odpowiedzi chodziło właśnie o organ administracji architektoniczno-budowlanej. Ze względu jednak na to, iż zabrakło bezpośredniego wskazania organu administracji architektoniczno-budowlanej, kontekst wcześniejszego zdania zasugerował, że może chodzić o organ nadzoru budowlanego. Uzupełniając odpowiedź na pytanie, należy podkreślić, że egzekucja administracyjna w takiej sytuacji powinna być prowadzona przez organ, który udzielił pozwolenia na budowę, nie zaś przez organ nadzoru budowlanego. Stanowisko takie znajduje oparcie w orzecznictwie sądów administracyjnych.
Druga uwaga zawiera polemikę z wyrażonym w odpowiedzi na pytanie poglądem, iż organ nadzoru budowlanego powinien wdrożyć postępowanie w sprawie samowoli budowlanej dotyczące tymczasowego obiektu budowlanegowzniesionego na podstawie art. 29 ust. 1 pkt 12 Prawa budowlanego, lecz nierozebranego i nieprzeniesionego przed upływem 120 dni. Swoje stanowisko A. Stasiorowski popiera wyrażonym przez GINB na swojej stronie internetowej poglądem opartym na wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 grudnia 2007 r. (sygn. akt II OSK 1746/06). Zgodnie z tym poglądem nie ma w takim przypadku mowy o samowoli budowlanej, nie ma zastosowania ani art. 48, ani art. 49b, ani 50 ustawy – Prawo budowlane. Nie ma więc możliwości legalizacji takiego obiektu i powinno zostać wszczęte postępowanie egzekucyjne przez organ administracji architektoniczno-budowlanej w związku z brakiem wykonania przez inwestora obowiązku rozbiórki wynikającego z mocy samego prawa. Autor odpowiedzi na pytanie, nie zgadzając się z poglądem zawartym we wskazanym wyroku NSA, podtrzymuje wyrażone przez siebie stanowisko, które również prezentowane jest w takich orzeczeniach, jak w: postanowieniu WSA w Poznaniu z dnia 7 maja 2008 r., sygn. akt II SA/Po 503/07; postanowieniu WSA w Poznaniu z dnia 25 lipca 2008 r., sygn. akt II SA/Po 121/08; postanowieniu WSA w Gorzowie Wlkp. z dnia 20 kwietnia 2011 r., sygn. akt II SA/Go 117/11; postanowieniu WSA w Olsztynie z dnia 13 września 2011 r., sygn. akt II SA/Ol 659/11. Według tego poglądu po upływie 120 dni tymczasowy obiekt budowlany stanowi samowolę budowlaną, w związku z czym konieczne jest przeprowadzenie przez organ nadzoru budowlanego stosownego postępowania. W konsekwencji może dojść do wszczęcia postępowania egzekucyjnego, mającego na celu wykonanie nakazu rozbiórki i w takim postępowaniu właściwy byłby organ nadzoru budowlanego. Należy dodać, że przyjęcie drugiego ze wskazanych poglądów pozwala na legalizację budowy obiektu budowlanego. Akceptacja pierwszego poglądu wykluczająca powstanie stanu samowoli budowlanej uniemożliwia legalizację samowoli i musi od razu prowadzić do wszczęcia egzekucji mającej na celu rozbiórkę obiektu budowlanego. Rozbieżność orzecznictwa sądów administracyjnych w przedmiotowej sprawie utrudnia stosowanie obowiązujących przepisów, ponieważ prowadzi do niepewności co do trybu postępowania oraz właściwości organu administracji publicznej. Ta niepewność jest ceną przyznania prymatu zasadzie niezawisłości sędziowskiej nad zasadą jednolitości orzecznictwa.
