Jedna rzeka – jeden gospodarz

Rada Ministrów przyjęła 21 październik br. założenia do projektu ustawy Prawo wodne. Planowana jest zmiana struktury władzy wodnej i gospodarowania wodami, zgodnie z zasadą „jedna rzeka – jeden gospodarz”. Zakłada się rozdzielenie kompetencji w zakresie inwestycji i utrzymania infrastruktury wodnej od funkcji administracyjnych i planistycznych.

Dzięki decyzji Rady Ministrów jesteśmy coraz bliżej uporządkowania systemu zarządzania wodami w Polsce – powiedział Maciej Grabowski, minister środowiska. Te założenia otwierają nam drogę do przygotowania i wprowadzenia w życie reformy gospodarki wodnej, tak aby można było racjonalnie korzystać z tego dobra jakim jest woda, nie pogarszając jego zasobów i jakości – dodał minister. 

Nowe Prawo wodne ma wprowadzić pełną realizację zlewniowej polityki gospodarowania wodami, poprzez wypełnianie kryteriów: funkcjonalności, bezpieczeństwa, zrównoważonego rozwoju, efektywności ekonomicznej, trwałości ekosystemów i akceptacji społecznej. Takie podejście pozwoli wypełnić cele, jakie zobowiązaliśmy się realizować przyjmując Ramową Dyrektywę Wodną.          

Obecnie największym problemem jest niejasny podział kompetencji między organami administracji rządowej i samorządowej przy utrzymaniu infrastruktury – przypomniał Stanisław Gawłowski, sekretarz stanu w MŚ. To powoduje liczne napięcia i problemy związane z podziałem zadań i ponoszeniem odpowiedzialności za ich realizację. Dlatego przygotowujemy regulacje, na podstawie których zarządzanie gospodarką wodną będzie wreszcie przejrzyste i efektywne. Chcemy doprowadzić do sytuacji, w której za całą rzekę, od źródła do ujścia będzie odpowiedzialna jedna i tylko jedna instytucja. „Jedna rzeka – jeden gospodarz” – podkreślił wiceminister.

Najważniejsze założenia projektu nowego Prawa wodnego:

• zmiana struktury prawno-organizacyjnej organów administracji publicznej w sprawach gospodarowania wodami (rozdzielenie kompetencji w zakresie inwestycji i utrzymania mienia Skarbu Państwa związanego z gospodarką wodną od funkcji administracyjnych i planistycznych);
• stworzenie racjonalnego, spójnego i efektywnego systemu finansowania gospodarki wodnej;
• wzmocnienie nadzoru ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej nad instytucjami funkcjonującymi w obszarze gospodarki wodnej.

W ramach zmian strukturalnych przewidziano zmniejszenie liczby organów i urzędów z 15 (7 regionalnych zarządów gospodarki wodnej i 8 urzędów żeglugi śródlądowej) do 6 urzędów gospodarki wodnej (administrowanie wodami) i 2 państwowych osób prawnych: zarządu dorzecza Wisły i zarządu dorzecza Odry (utrzymanie infrastruktury wodnej, w tym przeciwpowodziowej i transportu wodnego). Zarządom dorzeczy zostaną przypisane rzeki o znaczeniu ponad regionalnym, w tym śródlądowe drogi wodne, wody graniczne i wody szczególnie istotne dla kształtowania zasobów wodnych oraz ochrony przeciwpowodziowej.

Za pozostałe wody płynące, nie należące do zarządów dorzeczy, odpowiedzialność będą ponosić marszałkowie województw. Będą je utrzymywać i  prowadzić na nich inwestycje poprzez wojewódzkie zarządy melioracji i urządzeń wodnych. Pieniądze na te działania będą pochodzić z części wpływów z opłat i kar środowiskowych, a przekazywane będą przez Narodowy i wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Rozwiązanie to zapewni środki odpowiedniej wysokości wystarczającej na utrzymanie infrastruktury wodnej i inwestowanie.

Nowe przepisy zwiększą też rolę wojewodów w zarządzaniu tym obszarem w zakresie działań przeciwpowodziowych, między innymi w podejmowaniu przedsięwzięć inwestycyjnych i związanych z utrzymaniem infrastruktury przeciwpowodziowej. Wszystkie dokumenty strategiczne z zakresu gospodarki wodnej, takie jak plany gospodarowania wodami, plany zarządzania ryzykiem powodziowym i ich aktualizacje, także plany przeciwdziałania skutkom suszy, aktualizacje map zagrożenia ryzyka powodziowego, warunki korzystania z wód, będą musiały być konsultowane i uzgadniane.

Zmienione będą także przepisy dotyczące melioracji szczegółowych. W nowych ramach prawnych melioracja szczegółowa zostanie zadaniem własnym gmin. Pieniądze na ten cel gmina pozyska poprzez zastąpienie dotychczasowych składek na rzecz spółek wodnych opłatą uiszczaną przez właścicieli gruntów, którzy odnoszą korzyści z urządzeń melioracji wodnych, wprost do budżetu gminy. Do końca 2020 r. gminy dodatkowo otrzymają dotacje podmiotową z budżetu państwa na dofinansowanie wydatków bieżących związanych z utrzymywaniem wód i urządzeń wodnych.

Źródło: Ministerstwo Środowiska