W kierunku budownictwa ekologicznego

Fot. Fotolia.com

Ekologiczne mieszkania

W badaniu zapytano Polaków, czy słyszeli o wykorzystaniu materiałów wtórnych, czyli odpadów produkcyjnych lub zużytych produktów, które mogą być ponownie wykorzystane przy budowie mieszkań i domów. Prawie 60% Polaków odpowiedziało, że tak. Ponadto 40% badanych odpowiedziało, że podczas zakupu mieszkania lub domu zwraca uwagę, czy jest on wykonany z wtórnych materiałów.

Wykorzystanie materiałów wtórnych w budownictwie to duża szansa dla firm. To nie tylko ochrona środowiska, ale także możliwość zmniejszenia kosztów utrzymania budynku czy poprawa jakości zdrowia i życia. O ile zielone budownictwo w ostatnich latach stało się standardem w segmencie biurowym, o tyle w mieszkaniowym jest nadal wiele do zrobienia.

Według badania 1/3 Polaków jest w stanie zapłacić więcej za nieruchomość, w której wykorzystano materiały ekologiczne, 1/3 nie byłaby temu przychylna, a pozostali nie mają zdania na ten temat. Wyniki te pokazują, że w budownictwie, podobnie jak w innych branżach, ekologia w coraz większym stopniu będzie przekładała się na decyzje zakupowe. Pochodzenie materiałów oraz ich zastosowanie mogą w perspektywie kilku lat stać się dla klientów, szczególnie tych najmłodszych, podstawową informacją decydującą o wyborze miejsca do mieszkania.

Polecamy też: Odzysk materiałów podczas remontów obiektów budowlanych

Gospodarka obiegu zamkniętego

W związku z problemem coraz większej ilości wytwarzanych odpadów regulacje Unii Europejskiej mają walczyć z tą kwestią poprzez ograniczanie powstawania odpadów (reduce). Proponuje się ponowne wykorzystanie materiałów, surowców, produktów (reuse), takich jak na przykład kontenery stalowe, pierwotnie stosowane w transporcie morskim, drewniane palety i skrzynki (np. jako meble) czy skrzydła drzwiowe i drewniane blaty stołów. Na całym świecie coraz częściej podkreśla się również istotę i znaczenie recyklingu (recycle). Mamy świadomość, że jeżeli natężenie budownictwa utrzyma się na obecnym poziomie, to zachowanie obecnego stanu środowiska i zasobów naturalnych dla przyszłych pokoleń będzie niemożliwe. Wobec tego ważne jest opracowanie strategii oraz rozwój innowacyjnych technologii, które zwiększą możliwości pozyskania surowców wtórnych i zmniejszenia ilości odpadów generowanych przez budownictwo.

Liderem we wdrażaniu koncepcji gospodarki obiegu zamkniętego (GOZ) i recyklingu pozostają kraje skandynawskie, głównie Szwecja. Polska wciąż ma jeszcze przed sobą daleką drogę do pokonania, ale być może wprowadzone niedawno zmiany w przepisach okażą się krokiem ku lepszemu zrozumieniu idei gospodarki cyrkularnej.

Prawne aspekty gospodarowania odpadami

Od września 2018 r. w Polsce obowiązuje nowelizacja ustawy o odpadach, której wprowadzenie ma pomóc w odpowiedzialnym gospodarowaniu odpadami. Zmiany nie dotyczą jedynie, jak mogłoby się wydawać, firm odbierających i składujących odpady, ale również tych przedsiębiorstw, które odpady wytwarzają i mają na to pozwolenie. Zgodnie z nowelizacją spoczywa na nich obowiązek m.in.:

• monitoringu w czasie rzeczywistym miejsca magazynowania lub składowania odpadów,
• sporządzenia operatu przeciwpożarowego w przypadku pozwolenia na wytwarzanie i magazynowanie odpadów palnych.

Konieczność wskazania miejsca i sposobu magazynowania oraz rodzaju składowanych odpadów jest szczególnie istotna dla branży budowlanej. Ponadto przedsiębiorstwa muszą określić największą masę odpadów, które mogłyby być magazynowane w tym samym czasie w obiekcie budowlanym lub jego części, jak i również całkowitą pojemność obiektu budowlanego, jego części bądź innego miejsca trzymania odpadów.

Aby wymóc na podmiotach stosowanie się do regulacji, wprowadzono również:

• restrykcyjne kontrole inspektorów, którzy nie muszą powiadamiać przedsiębiorców o planowanej kontroli;
• nowe kary pieniężne za prowadzoną działalność bez numeru rejestrowego na sporządzanych dokumentach.

Patrz także: Szkło i pszenica jako materiały budowlane? – jak połączyć innowacyjność z ekologią

GOZ w budownictwie

Szacuje się, że sektor budowlany generuje aż połowę odpadów wytwarzanych na świecie. W Polsce to około 1/3 wytwarzanych odpadów, kolejne 30% to odpady z górnictwa i energetyki, a tylko 7–8% to odpady komunalne.

Każdy etap życia budynku – budowa, użytkowanie czy likwidacja – wiąże się z powstawaniem dużej ilości odpadów. Wiele z nich można wprowadzić ponownie do obiegu, w tym wykorzystać po raz kolejny w budownictwie. Jest to zgodne z ideą gospodarki obiegu zamkniętego (circular economy), która wszelkie powstałe odpady traktuje jako cenne surowce, które można poddać recyklingowi i ponownie wykorzystać w kolejnym cyklu życia.

Gospodarka obiegu zamkniętego stanowi nie tylko jeden z ważniejszych trendów we współczesnej gospodarce, ale działanie zgodne z jej założeniami staje się wymogiem prawnym w wielu sektorach, również budowlanym. Można zakładać, że wdrażanie założeń gospodarki cyrkularnej przyczyni się do wzrostu innowacyjności i rozwoju nowych technologii, po które będą sięgać deweloperzy oraz architekci.

Ekologiczne budownictwo może stać się ważnym aspektem i odpowiedzią na wyczerpywanie się surowców naturalnych, wzrost ich cen oraz zanieczyszczenie i eksploatację środowiska. Już dziś wiele firm deweloperskich i budowlanych prowadzi ciekawe inicjatywy wspierające ochronę środowiska poprzez zmniejszanie liczby odpadów, wykorzystywanie surowców wtórnych, ale również prowadząc działania edukacyjne, wspierając organizacje pozarządowe czy aktywizując lokalne społeczności.

W sektorze budowlanym dzieje się wiele dobrego, jeśli chodzi o surowce wtórne. Firmy na polskim rynku proponują rozwiązania w tym zakresie, natomiast często barierą w ich zastosowaniu jest brak wiedzy po stronie decydentów, co skutkuje nieadekwatnymi rozwiązaniami prawnymi, ale także wśród firm w całym łańcuchu dostaw. Pokazuje to, że istnieje potrzeba szerszej debaty odnośnie wykorzystania surowców wtórnych w szerokim gronie interesariuszy.

Czytaj też: Rozwiązania techniczne w systemach kominowych w walce ze smogiem