Coraz więcej przedsiębiorstw projektowych, wykonawczych i nawet pośrednio związanych z budownictwem dostrzega potencjał drzemiący w BIM. Wdrożenie BIM gwarantuje wzrost atrakcyjności przedsiębiorstwa i przewagę konkurencyjną.
BIM – skrót od angielskiego terminu Building Information Modeling – oznaczający modelowanie informacji o budynku. Skrót ten odnosi się do programów wspomagających projektowanie, których działanie polega na wstawianiu zdefiniowanych trójwymiarowych obiektów typu ściana, strop, dach, sufit, okno i inne oraz nadawaniu im parametrów.
W czasie projektowania można te parametry zmieniać bądź dodawać nowe, co automatycznie zostanie potem odzwierciedlone w modelu trójwymiarowym budowli, w zestawieniach powierzchni itd. (wikipedia.pl)
Uczestnicy procesu inwestycyjnego
W procesie inwestycyjnym związanym z ogólnie pojętym budownictwem uczestniczą m.in. zleceniodawca, projektant, wykonawca, zarządca.
Wizje inwestora „uzbrajane” są przez projektanta w dokumentację techniczną, która służy do realizacji budowli przez wykonawcę. Następnie obiekt ten przejmuje zarządca.
Proces inwestycyjny w fazie projektowej można rozpatrywać pod nieco innym kątem, gdzie zaangażowani są: inwestor, projektanci, kooperanci, właściciel (w rozumieniu właściciela przedsiębiorstwa projektowego).
Wybór takich uczestników procesu pozwala na przekrojowe wykazanie zalet stosowania BIM, gdzie różne przecież interesy mogą mieć wspólny mianownik w postaci korzyści dla każdej ze stron.
Każdy z uczestników ma swoje cele i związane z tym zagrożenia i korzyści wynikające z wykorzystania BIM do realizacji przedsięwzięcia.
Inwestor
Inwestor przede wszystkim potrzebuje informacji dotyczących opłacalności zamierzenia inwestycyjnego. Określenie kosztów realizacji na tym etapie pozwala uniknąć sytuacji potencjalnie niebezpiecznych dla inwestora.
Uzyskanie danych pozwalających na podjęcie wiążącej decyzji możliwe jest dzięki wykorzystaniu właściwości modeli BIM dotyczących np. powierzchni użytkowej czy parametru ceny za metr kwadratowy.
Informacje te łatwo uzyskać z modelu BIM oczywiście pod warunkiem pra-widłowego przygotowania go przez projektanta.
Projektant
Najważniejsze korzyści wykorzystania technologii BIM to m.in. łatwość operowania modelem, krótki czas realizacji projektu czy eliminacja oczywistych błędów i pomyłek. Łatwość wprowadzania ewentualnych zmian na niemal dowolnym etapie zaawansowania projektu pozwala na elastyczną pracę i dostosowanie się do zmieniających się i stale rosnących wymagań inwestora. Jednocześnie stosowanie filozofii BIM gwarantuje dotrzymanie terminów wykonania prac projektowych.
Oprogramowanie spełniające normy BIM, np. Autodesk Revit, automatycznie odnajduje i eliminuje błędy oczywiste – np. ściana wchodząca w okna. Oczywiście za wiedzą i zgodą użytkownika. W razie wykrycia takiego błędu program monituje użytkownika o poprawność przyjętego rozwiązania. Dzięki temu projektant sprawuje pełną i stałą kontrolę nad projektowaną budowlą.
Dokładność i szczegółowość powstającego modelu BIM pozwala również na analizy w rodzaju: ile dodatkowej powierzchni użytkowej uzyskamy przy zmniejszeniu grubości tynku do 1 cm.
To naturalnie tylko przykład – podobnych zapytań do aplikacji typu BIM można wysyłać dużo więcej, a ich rodzaj i treść ograniczone są jedynie potrzebami i pomysłowością autorów pytań.
Najważniejsze branże współtworzące dokumentację projektową, czyli architektura, konstrukcja, instalacje, używając modelu BIM, mogą w skuteczny sposób wymieniać informacje projektowe, dzięki narzędziom koordynacji. Koordynacja dokumentacji zabezpiecza przed efektem niespójnego i co najważniejsze nieprawidłowo wykonanego projektu.
Niewątpliwą korzyścią stosowania BIM jest możliwość współbieżnego prowadzenia procesu projektowego. Po opracowaniu i zatwierdzeniu koncepcji architektonicznej do prac projektowych mogą włączyć się także konstruktorzy oraz instalatorzy. W efekcie czas potrzebny na zamknięcie projektu, np. budowlanego, ulega znacznemu skróceniu, ponieważ nie ma już konieczności oczekiwania poszczególnych członków zespołu na podkłady, podrysy itp. Jednocześnie potencjalne zmiany geometryczne czy modyfikacje funkcjonalne budowli wynikające z obliczeń konstruktora bądź instalatora, mające wpływ na kształt i formę dokumentacji, są uwzględniane na bieżąco.
Projektowanie współbieżne w aplikacjach typu Autodesk Revit jest możliwe dzięki mechanizmowi tzw. modelu centralnego. Jest to plik wielodostępny, który równolegle może być modyfikowany przez wszystkie branże, przy zachowaniu pełnej koordynacji i spójności całości projektu.
Zagrożenia, które wiążą się z implementacją BIM w codziennej pracy projektowej, wynikają przede wszystkim z konieczności przyjęcia nowego sposobu myślenia o projekcie.
Przy stosowaniu BIM należy zapomnieć o rysunkach. Projektant dzięki temu może skupić się całkowicie na projektowaniu, czyli na analizowaniu poprawności przyjętych rozwiązań, na ich wariantowaniu czy optymalizacji całości projektu,zamiast myśleć, ile i jakich rysunków musi wykonać. Dokumentacja techniczna w postaci wydruków, która np. jest składana do zatwierdzenia w urzędzie, jest pochodną modelu tworzonego przez projektantów. Wszystkie rzuty, przekroje, widoki, elewacje oraz wszelkiego rodzaju zestawienia wynikają wprost z modelu BIM projektowanego obiektu.
Używanie nowego oprogramowania np. Autodesk Revit może nastręczyć w początkowym etapie wdrożenia pewnych problemów, ale jest to naturalne przy wprowadzaniu nowych technologii.
Kooperant
Kooperantem w ujęciu BIM nazywa się dostawcę rozwiązań dla budownictwa, czyli producenta elementów, akcesoriów, technologii, materiałów budowlanych, np. stolarki, armatury, elementów instalacyjnych, wyposażenia wnętrz.
Projektowanie w technologii BIM staje się tym bardziej pełne, im bardziej BIM-owskie są komponenty użyte w projekcie. Komponenty BIM zawierać powinny komplet informacji o danym obiekcie, uwzględniający m.in. materiał, wymiary, ciężar, kolor czy cenę. Tak przygotowane modele cyfrowe są chętniej wykorzystywane przez projektantów, ponieważ w znakomity sposób ułatwiają tworzenie zestawień, np. materiałowych, tak potrzebnych przy optymalizacji kosztów inwestycji.
Kooperanci, którzy decydują się na przygotowanie bibliotek swoich produktów zgodnych z BIM, zwiększają szanse na wykorzystanie ich asortymentu przy realizacji budowli.
Największym zagrożeniem dla kooperantów jest zaniechanie działań. To znaczy niepodjęcie decyzji o tworzeniu bibliotek BIM własnych produktów może zaowocować spadkiem zainteresowania wyrobami, a w konsekwencji być może spadkiem sprzedaży. Dodatkowo konkurencja, która zdecyduje się na wprowadzenie swojego asortymentu w świat BIM, na pewno zyska przewagę. Co tym bardziej może przyczynić się do pogłębienia różnic w udziale sprzedaży w rynku.
Właściciel
Właściciel przedsiębiorstwa projektowego dba przede wszystkim o jego interesy, podejmując strategiczne decyzje dotyczące np. rozwoju firmy. Wzrost kompetencji pracowników oraz ich potencjału merytorycznego pozwala myśleć o zdobywaniu nowych zleceń i umacnianiu swojej pozycji.
Decyzja o wdrożeniu BIM podnosi atrakcyjność oferty projektowej z kilku powodów.
Oprogramowanie BIM pozwala na znaczne skrócenie procesu projektowego, realizowane zlecenia pozbawione są błędów i pomyłek, dokumentacja zyskuje na jakości poprzez szczegółowe zestawienia do tej pory być może nieosiągalne czy też powstające efektowne wizualizacje pozwalają inwestorowi na wczesną ocenę propozycji. Wymienione korzyści podnoszą wiarygodność właściciela w oczach inwestora i pozycjonują go jako solidnego partnera w biznesie. To naturalnie przyczynia się do wzmocnienia zaufania względem właściciela, a w konsekwencji może prowadzić do zlecania nowych tematów przez inwestora.
Zagrożenie, które wydaje się być najpoważniejsze dla właściciela, to zaniechanie działań związanych z BIM. Może to prowadzić do spadku konkurencyjności i utraty rynku. Inwestycje związane z wprowadzaniem nowych technologii są wyzwaniem. Jednak korzyści wynikające z wdrożenia filozofii BIM przeważają nad potencjalnymi zagrożeniami.
Podsumowanie
Zmiana sposobu myślenia o projektowaniu ukierunkowana na technologię BIM zdaje się być nieodwracalna. Coraz więcej przedsiębiorstw projektowych, wykonawczych i nawet pośrednio związanych z budownictwem dostrzega potencjał drzemiący w BIM. Wdrożenie BIM gwarantuje wzrost atrakcyjności przedsiębiorstwa oraz jego przewagi konkurencyjnej. BIM jako zjawisko zatacza coraz szersze kręgi, dzięki czemu wymiana informacji projektowych pomiędzy wszystkimi uczestnikami procesu inwestycyjnego staje się coraz łatwiejsza i skuteczniejsza. Efektywność stosowania BIM widoczna jest na wielu etapach procesu, począwszy od elastycznych koncepcji, poprzez dokładną, szczegółową, pozbawioną błędów dokumentację i realizację obiektu niemalże pozbawioną strat materiałów budowlanych czy środków finansowych, aż do świadomego zarządzania budynkiem opartego na konkretnej i precyzyjnej informacji projektowej w postaci modelu.
Arkadiusz Mackiewicz
PROCAD SA
