Ceny i koszty - zmiany i prognozy - Inżynier Budownictwa

W minionym roku ceny i koszty robót i obiektów budowlanych nie zaskoczyły uczestników rynku budowlanego zmianami, które mogłyby wpływać istotnie na oszacowane wcześniej budżety oraz wysokość uzgodnionych w umowach wynagrodzeń realizowanych inwestycji.

Ceny czynników produkcji stabilne przez cały rok

W 2012 r. według notowań prowadzonych przez Sekocenbud średnie krajowe ceny materiałów zużywanych w budownictwie (ogółem) spadły o 0,2% w stosunku do roku poprzedniego. W poszczególnych rodzajach materiałów można zauważyć wzrosty cen materiałów budowlanych o 0,9%, instalacyjnych o 2,9%, natomiast ceny materiałów elektrycznych spadły aż o 23,7%, przede wszystkim na skutek znacznych obniżek cen kabli i przewodów (wykres 1). Trochę inaczej przebiegały zmiany cen w przypadku konkretnych materiałów, co przedstawiono na wykresie 2. Jak widać, największe wzrosty cen (w IV kw. 2012 r. w stosunku do IV kw. 2011 r.) odnotowano dla: rur miedzianych o 13,4%, asfaltów drogowych o 10,4% i prętów stalowych o 6,3%. Duże spadki osiągnęły natomiast ceny płyt lamelowych z wełny mineralnej do ociepleń ETICS – spadek o 12%, najbardziej jednak potaniały kable elektroenergetyczne – średnio w całej grupie ok. 45%, a np. kabel o przekroju 7×1,5 mm² wykazał spadek cen aż o 72,1%. Lekkie wzrosty odnotowano w kraju dla średnich cen najmu pracy sprzętu budowlanego, w IV kw. 2012 r. ceny były wyższe o 1,9 % w porównaniu do IV kw. 2011 r. (wykres 1).

Wykonanie tynków w tej samej cenie

Na wykresie 3 porównano zmiany cen wykonania tynków zewnętrznych – zwykłych i mineralnych – w kolejnych kwartałach 2012 r. Przez pierwsze trzy kwartały 2012 r. ceny tych robót się nie zmieniały (oprócz tynku Poztynk, którego ceny rosły), w ostatnim kwartale wystąpił trend spadkowy, w rezultacie w IV kw. 2012 r. (w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego) zanotowano spadki cen: od 1,3% (położenie tynków w systemie Ceresit) do 0,5% (wykonanie tynków zwykłych). W przypadku wykonania tynku zewnętrznego w systemie Kreisel ceny wzrosły o 2,5%. Według „Biuletynu cen robót budowlanych” Sekocenbud w IV kw. 2012 r. ceny tynku zwykłego (bez VAT) wykonanego ręcznie zawierały się w przedziale od 25 zł/m² (cena minimalna) do 37 zł/m² (cena maksymalna), a średnia cena w kraju w tym okresie wyniosła 28 zł/m² (była niższa o 0,5% w relacji do IV kw. 2011 r.). Nieco większe ruchy cen nastąpiły w minionym roku w robotach związanych z wykonaniem tynków wewnętrznych oraz gładzi gipsowych (wykres 4). Cena ułożenia tynku gipsowego – z gipsu (GIPS 651) – wyniosła w IV kw. 2012 r. 24 zł/m² – tym samym zanotowano spadek o 2,8% w stosunku do IV kw. 2011 r. Z kolei cena gładzi gipsowej (z zastosowaniem materiałów systemu Kreisel) wzrosła w ciągu roku o 1,9% – osiągając średnią cenę w kraju w wysokości 12 zł/m². Trochę więcej, bo o 2,6% niż w IV kw. 2011 r. trzeba było też zapłacić za wykonanie tynków cementowo-wapiennych (przy użyciu zaprawy TYNK 500).

Ocieplenia ścian – drożej lub taniej

Różnorodność występujących na rynku budowlanym materiałów, które mogą być stosowane w tych samych robotach, powoduje, że ceny ich wykonania wykazują znaczną rozpiętość. Wybierając rozwiązanie technologiczne, trzeba pamiętać, że cena jest tylko jednym z wielu kryteriów wyboru, inne istotne kryteria to m.in.: parametry jakościowe, wydajnościowe i techniczne danego rozwiązania, tzn. materiałów w nim przyjętych. W niniejszym artykule przeprowadzono analizę zmiany cen robót dla konkretnych rozwiązań systemowych (wybranych z szerokiego zbioru cen w Biuletynie BRB Sekocenbud) – zakładających stosowanie materiałów o określonych cechach i współczynnikach.

Biorąc powyższe pod uwagę i przedstawiając zmiany cen systemu ociepleń ścian metodą lekką mokrą (ETICS) z zastosowaniem płyt styropianowych oraz położeniem tynku mineralnego, wzięto pod uwagę dwa różne systemy producenckie – ujęte to zostało na wykresie 5.

Od II kw. 2012 r. ceny wykonania ocieplenia lekko wzrosły (co w dużej mierze związane było z ożywieniem wiosennym na placach budów), ale w IV kw. 2012 r. nieznacznie spadły. Ostatecznie na koniec roku średnie ceny ociepleń w kraju ukształtowały się w systemie Dryvit na poziomie 138 zł/m² (cena była tylko o 2,5% wyższa niż w tym samym okresie roku 2011), a w systemie Ceresit cena wyniosła 135 zł/m² (była niższa o 0,3%).

Koszty budowy obiektów bez większych zmian

Niewielkie zmiany cen czynników produkcji (materiałów, sprzętu i stawek robocizny kosztorysowej), jakie miały miejsce w 2012 r., wpłynęły na poziom i tendencje zmian cen robót i obiektów budowlanych. Według notowań Sekocenbud koszty budowy obiektów kubaturowych (porównując do roku 2011) charakteryzowały się lekkim spadkiem (wykres 6). W przypadku budynków mieszkalnych wielorodzinnych koszt budowy spadł o 0,4%, dla domów jednorodzinnych zaś spadek wyniósł 0,6%. Podobnie zmieniły się koszty budowy różnych obiektów użyteczności publicznej – były one niższe o 0,5% w stosunku do 2011 r.

Natomiast koszty, jakie ponoszono w 2012 r. podczas wykonywania obiektów z grupy inżynieryjnych, były bardzo zróżnicowane – patrz wykres 6 i 7. I tak linie elektroenergetyczne budowano w tym okresie, średnio w kraju, aż o ponad 11% taniej niż w roku poprzednim, przeciwnie niż drogi kołowe – koszt ich budowy w 2012 r. był nieco wyższy (o 0,1%). Z kolei koszt budowy mostów i wiaduktów był niższy o 1,1% w porównaniu do 2011 r.

rognozy na lata 2013–2014

Doświadczenia uczestników procesów inwestycyjnych dotyczące ustalania wynagrodzeń kontraktowych głównie na podstawie umów ryczałtowych niezawierających klauzul waloryzacyjnych stały się bardzo dotkliwe dla wykonawców robót budowlanych. Dlatego też niejednokrotnie, w okresach dużej dynamiki cen w budownictwie, firmy budowlane znalazły się na granicy bankructwa. Dlatego eksperci Sekocenbud opracowali metodologię określania parametrycznych instrumentów umożliwiających uwzględnianie:

– ryzyka inflacyjnego – istotnego z punktu widzenia wykonawców robót budowlanych,

oraz

– ryzyka deflacyjnego – istotnego z punktu widzeniainwestorów

w negocjacjach i ustaleniu wynagrodzeń kontraktowych dla inwestycji, które z założenia będą realizowane w dłuższych okresach. Instrumentami tymi są „Prognozy zmian cen w budownictwie”publikowane w wydawnictwie Sekocenbud pt. „Zagregowane wskaźniki waloryzacyjne – ZWW”. Publikowane są dwa rodzaje prognoz: krótkookresowe – z wyprzedzeniem na trzy kwartały, oraz długookresowe – z wyprzedzeniem na dwa lata.

Na wykresie 8 zaprezentowano krótkookresowe i długookresowe prognozy zmiany cen (kosztów) obiektów mieszkalnych,a na wykresie 9 – takie same prognozy dla kosztów budowy dróg kołowych.W tym celu wykorzystano „Zagregowane wskaźniki waloryzacyjne – ZWW” z IV kw. 2012 r.