Zabudowy miejskie przechodzą w ostatnich latach wiele zmian. Bardzo często miejsce starych, zaniedbanych obiektów zajmują nowe drogi, budynki czy inna infrastruktura. Konstrukcje, które lata świetności mają już za sobą, przeważnie zostają wyburzone albo podlegają remontom, jeżeli ich stan na to pozwala.
Zgodnie z definicjami zawartymi w Ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane [1] rozbiórka to zbiór czynności polegających na demontażu i usunięciu istniejącego obiektu budowlanego lub jego części; ma ona na celu wygospodarowanie przestrzeni na nowy element lub obiekt. Remont to natomiast poprawa istniejącego stanu budowli, bez większych zmian w konstrukcji, czyli powtórne wykorzystanie obiektu do pełnienia poprzedniej lub nowej funkcji.
Najczęściej elementem decydującym o losie danej konstrukcji jest analiza ekonomiczna. Jednak poza kosztami rozbiórki czy remontu i utrzymania danego obiektu w rozważaniach należy uwzględnić także jego ewentualne walory historyczne, społeczne czy kulturowe. Jeżeli po gruntownej analizie zapadnie decyzja o konieczności rozbiórki obiektu uznawanego za zabytkowy, należy liczyć się z długotrwałym procesem związanym z dopełnieniem wszelkich formalności mających na celu uzyskanie zgody na taką rozbiórkę.
>>> Rejestr i ewidencja zabytków a roboty budowlane
>>> Wykorzystanie termowizji w obiektach zabytkowych
Fot. © Jakub – stock.adobe.com
Rozbiórka obiektów zabytkowych – podstawy prawne
Często zakup w atrakcyjnej cenie działki wraz z podupadłym budynkiem jest okazją dla inwestora. Jednak zanim osoba zainteresowana takim kupnem podejmie decyzję o nabyciu nieruchomości, powinna sprawdzić, czy budynek znajdujący się na niej nie jest wpisany do rejestru zabytków lub do gminnej ewidencji zabytków albo czy nie jest usytuowany na obszarach objętych ochroną konserwatorską. Zgodnie z Ustawą z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami [2] prowadzenie jakichkolwiek robót budowlanych na tego typu obiekcie wymaga zgody generalnego (rejestr zabytków) lub wojewódzkiego (ewidencja zabytków) konserwatora zabytków.
Według art. 3 ustawy [2] „zabytkiem nazywa się nieruchomość lub rzecz ruchomą, jej części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową”. Zgodnie z art. 9 ustawy [2] „do rejestru wpisuje się zabytek nieruchomy na podstawie decyzji wydanej przez wojewódzkiego konserwatora zabytków z urzędu bądź na wniosek właściciela zabytku lub użytkownika wieczystego gruntu, na którym się on znajduje”.
W dalszej części artykułu:
Rozbiórka obiektów wpisanych do rejestru zabytków
Rozbiórka obiektów umieszczonych w gminnej oraz wojewódzkiej ewidencji zabytków
Rozbiórki pomników
Przykłady zaniedbanych obiektów zabytkowych
Przykłady nielegalnych rozbiórek
Cały artykuł dostępny jest w numerze 12/2023 miesięcznika „Inżynier Budownictwa”.
dr inż. Magdalena Czopowska-Lewandowicz
Politechnika Opolska, Wydział Budownictwa i Architektury,
Katedra Mechaniki, Konstrukcji Budowlanych i Inżynierskich
Literatura
1. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 682 ze zm.).
2. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 840 ze zm.).
Sprawdź: Produkty budowlane >>>
