Prezydent RP Lech Kaczyński 6 sierpnia br. podpisał ustawę o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji (ustawa została przekazana do podpisu Prezydenta RP 20 lipca br.).
Ustawa tworzy podstawy prawne do zarządzania krajowym pułapem emisji gazów cieplarnianych i pułapami innych substancji w sposób, który zapewni Polsce wywiązanie się ze zobowiązań wspólnotowych i zobowiązań międzynarodowych oraz umożliwili optymalizację kosztową redukcji zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza.
Przepisy ustawy w sposób kompleksowy wprowadzają system zarządzania ochroną powietrza i klimatu jako uzupełnienie do regulacji adresowanych do indywidualnych instalacji z mocy ustawy Prawo ochrony środowiska. Ustawa przewiduje powstaniekrajowego systemu bilansowania i prognozowania emisji, w ramach którego będą gromadzone, przetwarzane, szacowane, prognozowane, bilansowane i zestawiane informacje o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji wprowadzanych do powietrza dając rządowi możliwość wpływania na działalność przedsiębiorstw i sektorów dla polepszenia jakości powietrza oraz ograniczenia emisji sumarycznej z terytorium kraju do poziomów umożliwiających dotrzymywanie nałożonych na kraj pułapów emisji. Informacje zebrane w krajowej bazie będą podstawą do opracowania: krajowego raportu o wielkościach emisji gazów cieplarnianych oraz innych zestawień i dokumentów zgodnych z wymaganiami Konwencji Klimatycznej i innych aktów prawa wspólnotowego i międzynarodowego.
W sytuacji przekroczenia krajowego pułapu emisji, z mocy ustawy będzie opracowany a następnie przyjęty przez Radę Ministrów krajowy plan redukcji emisji, który będzie podstawą dla podjęcia przez ministra środowiska działań dotyczących opracowania i przyjęcia wspólnie z ministrami właściwymi sektorowych planów redukcji emisji. W przypadku przekroczenia krajowego pułapu emisji, podmioty wymienione w planach będą miały obowiązek ograniczenia emisji substancji szkodliwych.
Specjalne miejsce w ustawie zajmują regulacje dotyczące redukcji gazów cieplarnianych. Polska ratyfikując w roku 2002 Protokół z Kioto zobowiązała się do monitorowania działań wpływających na emisję gazów cieplarnianych oraz ich redukcję o 6% w stosunku do emisji z roku bazowego 1988. Ustawa wprowadza do polskiego porządku prawnego trzy mechanizmy wynikające z Protokołu z Kioto – dotyczące realizacji projektów wspólnych wdrożeń, projektów mechanizmu czystego rozwoju oraz handlu jednostkami Kioto. W okresie 2008-2012 Polska dysponuje znaczną nadwyżką jednostek Kioto, które mogą być sprzedane innym państwom, które nie są w stanie zredukować emisji gazów cieplarnianych do poziomu, do którego zobowiązały się w Protokole z Kioto.
Polska od kilku miesięcy prowadzi konsultacje nt. sprzedaży jednostek Kioto. W ustawie określono zasady obrotu i zarządzania jednostkami Kioto, w tym także zawierania umów, których przedmiotem jest obrót jednostkami przyznanej emisji. Jednostki Kioto mogą być wykorzystywane do wypełnienia zobowiązań redukcyjnych kraju, ale nie mogą być wykorzystywane do wypełnienia zobowiązań w ramach wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji.
W ustawie określono podstawy funkcjonowania Krajowego systemu zielonych inwestycji. System zagwarantuje transfer jednostek między państwami posiadającymi określone cele redukcyjne oraz wzmocni działania proekologiczne w kraju. Pozyskane środki będą mogły być wykorzystywane na wspieranie projektów realizowanych w następujących obszarach:
- poprawy efektywności energetycznej,
- poprawy efektywności wykorzystania węgla, w tym tej związanej z czystymi technologiami węglowymi,
- zamiany stosowanego paliwa na paliwo niskoemisyjne,
- unikania lub redukcji emisji gazów cieplarnianych w sektorze transportu,
- wykorzystania odnawialnych źródeł energii,
- unikania lub redukcji emisji metanu przez jego odzyskiwanie i wykorzystywanie w przemyśle wydobywczym, gospodarce odpadami i ściekami oraz w gospodarce rolnej, a także przez wykorzystywanie go do produkcji energii,
- działań związanych z sekwestracją gazów cieplarnianych,
- innych działań zmierzających do ograniczania lub unikania krajowej emisji gazów cieplarnianych lub pochłaniania dwutlenku węgla (CO2) oraz adaptacji do zmian klimatu,
- prowadzenia prac badawczo-rozwojowych w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz zaawansowanych i innowacyjnych technologii przyjaznych środowisku;
- działalności edukacyjnej, w tym prowadzenia szkoleń wspomagających wypełnianie krajowych zobowiązań wynikających z Protokołu z Kioto.
Przytoczona lista obszarów gwarantuje równy dostęp wszystkich sektorów: przemysłu, leśnictwa, rolnictwa, transportu do środków, a preferowane będą te obszary, w których działania będą najefektywniejsze pod względem ekologiczno-ekonomicznym.
Ustawa przewiduje, że środki finansowe pochodzące ze sprzedaży jednostek przyznanej emisji będą gromadzone na wyodrębnionym rachunku klimatycznym w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. NFOŚiGW będzie miał za zadanie organizację naboru wniosków o udzielenie wsparcia finansowego (konkursy), ich ocenę, nadzorowanie wdrażania i realizacji oraz kontrolowanie końcowych efektów ekologicznych wdrożonych projektów.
Źródło: www.mos.gov.pl
