Z prac komisji sejmowej – 22 lipiec 2008 r.

Wspomniany projekt dotyczy uproszczenia oraz przyśpieszenia prac związanych z przygotowaniem inwestycji drogowych. Zmiany ustawy można podzielić na dwa obszary. Pierwszy, to udogodnienia dla inwestora i drugi, udogodnienia dla strony drugiej, pojętej bardzo szeroko – powiedział Zbigniew Rapciak podczas pierwszego czytania proponowanej ustawy 10 lipca br. Podstawowym założeniem jest połączenie dwóch dotychczasowych decyzji o charakterze administracyjnym. Obecnie w prawie obowiązuje decyzja o scaleniu lokalizacji drogi i decyzja pozwolenia na budowę. W projekcie zmian będzie jedna: decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Efektem tego rozwiązania będzie m.in. skrócenie czasu wydawania decyzji administracyjnych z 5 do 3 miesięcy. Druga istotna sprawa dotyczy uregulowania kwestii właściwości organów w przypadku, jeżeli decyzja obejmuje obszar większy niż jedno województwo. W świetle obowiązujących przepisów, jeśli przygotowywana jest budowa drogi przebiegającej przez kilka województw to decyzje wydają poszczególni wojewodowie. Proponowana zmiana zakłada, mówiąc w dużym uproszeniu, iż decyzje wydaje wojewoda tego województwa, na terenie którego przebiega najdłuższy odcinek budowanej drogi – powiedział Zbigniew Rapciak uzasadniając proponowaną zmianę. 25 lipca br. Sprawozdanie Komisji o projekcie ustawy o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (trzecie czytanie), zostało poddane pod pierwsze głosowanie w Sejmie. 7 sierpnia br. nowelizacja specustawy drogowej została przyjęta bez poprawek przez Senat RP, a 19 sierpnia 2008 r. specustawę podpisał Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński.
Drugim punktem poddanym pod obrady Komisji było przeprowadzenie pierwszego czytania rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów oraz ustawy – Prawo budowlane, którego uzasadnienie  przedstawił Piotr Styczeń, podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury. Projekt ma na celu wdrożenie dyrektywy 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r., w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych oraz dyrektywy Rady 2006/100 z dnia 20 listopada 2006 roku dostosowującej niektóre dyrektywy w dziedzinie swobodnego przepływy osób w związku z przystąpieniem Bułgarii i Rumunii do Unii Europejskiej. Jak powiedział minister Piotr Styczeń – Nadawanie uprawnień budowlanych w Polsce należy do samorządów zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów, utworzonych na podstawie ustawy o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów. Zgodnie z wyżej wymienioną ustawą, do zadań samorządów należy m.in. nadawanie i pozbawianie uprawnień zawodowych oraz uznawanie kwalifikacji zawodowych cudzoziemców. Wejście Polski do Unii Europejskiej spowodowało, że jako członek Wspólnoty Europejskiej Rzeczpospolita Polska powinna umożliwiać prowadzenie działalności zawodowej obywatelom państw członkowskich na takich samych zasadach, jak swoim obywatelom. Następstwem tego jest również obowiązek stosowania przepisów wydawanych przez uprawnione do tego organy Unii Europejskiej. Jak dodał Piotr Styczeń – zaistniała konieczność podjęcia stosownych działań zmierzających do wprowadzenia odpowiednich zmian w krajowym ustawodawstwie regulującym problematykę nabywania kwalifikacji zawodowych do wykonywania zawodu  architekta. Efektem tych działań jest przedmiotowy projekt ustawy  zmieniającej ustawę o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów oraz ustawę Prawo budowlane. Zaproponowane zmiany ustawowe przewidują m.in. określenie dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji do wykonywania zawodu architekta w państwie rodzimym, które uprawniają do wykonywania zawodu architekta w Polsce oraz doprecyzowują przepis pozwalający na wykonywanie samodzielnych funkcji technicznych na terenie Polski obywatelom RP, którzy kwalifikacje zdobyli w państwach UE lub EFTA czy też przyznanie Okręgowej Radzie Architektów uprawnień do wydawania członkom Izby dokumentów m.in. potwierdzających posiadane przez nich kwalifikacje, a wymaganych przy ubieganiu się o uznawanie kwalifikacji w innych niż  Polska państwie członkowskim, a także określenie procedury związanej z rozpatrywaniem wniosków o uznanie kwalifikacji zawodowych. Jak nadmienił Piotr Styczeń – projektowane zmiany mają wyłącznie charakter dostosowujący. Projektowana ustawa wprowadza również pojęcie „świadczenia usług transgranicznych” przez architektów, bez konieczności uznawania kwalifikacji zawodowych oraz związaną z tym procedurę.
{mospagebreak}
Natomiast zmiany ustawowe wprowadzone w Prawie budowlanym są dwojakiego rodzaju. Po pierwsze są one konsekwencją zmian w ustawie o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów i wdrożenia w tym zakresie postanowień dyrektywy 2005/36/WE, a  po drugie są one związane z przygotowaniem przez Główny Urząd Nadzoru Budowlanego projektem e-Nadzór realizowanym z udziałem środków unijnych. Jak powiedział minister – projekt e-Nadzór w pierwszym etapie zapewni bezpośredni przekaz danych  on-line między organami szczebla wojewódzkiego (wojewodowie, wojewódzcy inspektorzy nadzoru budowlanego), a organem centralnym (Głównym Inspektorem Nadzoru Budowlanego). Przewiduje się w nieodległej perspektywie włączenie do projektu organów szczebla podstawowego. Z uwagi na to zaproponowane zmiany przepisów umożliwią stosowanie elektronicznej formy przesyłu danych, bez rezygnacji z formy tradycyjnej. Pełne zrealizowanie projektu e-Nadzór pozwoli w przyszłości na komunikację wyłącznie elektroniczną.
W ramach ww. projektu przewiduje się również znacznie szersze niż do tej pory udostępnienie informacji zawartych w prowadzonych przez Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego rejestrach: osób posiadających uprawnienia budowlane, rzeczoznawców budowlanych, ukaranych z tytułu odpowiedzialności zawodowej. Udostępnienie to wymaga jednak stosownych zmian przepisów dotyczących danych osobowych.
W celu zapewnienia realizacji projektu e-Nadzór w ustawie – Prawo budowlane wprowadzone zostały m.in. zmiany, które umożliwią przekazywanie protokołu z obowiązkowej kontroli w formie elektronicznej; prowadzenie rejestru wniosków o pozwolenie na budowę i decyzji o pozwoleniu na budowę w formie elektronicznej i na bieżąco (na razie na szczeblu wojewódzkim), co umożliwi bieżący monitoring rejestrowania i  załatwiania spraw dotyczących pozwoleń na budowę oraz zapewnienie wszystkim zainteresowanym jak najszerszego dostępu do informacji zawartych w centralnych rejestrach, które są szczególnie istotne dla inwestorów. Jak powiedział Piotr Styczeń – dlatego też proponuje się, by dostępne były dane osób (posiadających uprawnienia budowlane, rzeczoznawców oraz ukaranych z tytułu odpowiedzialności zawodowej) wpisywanych do rejestrów od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. Dane osób już figurujących w rejestrach będą mogły być udostępnione na ich wniosek.
Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej, został on również zaakceptowany przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego.
Jak powiedział Piotr Styczeń – Z uwagi na konieczność dokonania niezwłocznej implementacji dyrektywy 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych, która powinna być transponowana do polskiego systemu prawnego do 20paźdzernika do 2007 r. należy wprowadzić projekt ustawy pod obrady sejmu  w możliwie najszybszym terminie. Istnieje niebezpieczeństwo wszczęcia przez komisję europejską przeciw Polsce postępowania za niewdrożenie postanowień dyrektywy. Już mamy najświeższą informację dla państwa – sekretariat generalny przesłał swojemu przedstawicielstwu Rzeczpospolitej Polskiej przy UE tekst uzasadnionej opinii wydanej przez Komisję wspólnoty europejskiej skierowanej do Rzeczpospolitej Polskiej co tłumacząc  w sposób swobodny należy uznać, jako wszczęcie tego postępowania.
{mospagebreak}
Dyskusję rozpoczął poseł Wiesław Szczepański mówiąc, iż – w uzasadnieniu przeczytałem, że żadna z izb, za wyjątkiem Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa, nie zgłosiła zastrzeżeń do projektu ustawy. Uwagi sformułowane przez tę Izbę mówiły o zbyt szerokim ujęciu zmian zaproponowanych w ustawie. Efektem jest cały pakiet poprawek, które proponuje Polska Izba Inżynierów Budownictwa. Co w świetle przedstawionej ustawy z ustawą posła Palikota, która mówi o zniesieniu obligatoryjności Izb? Wiceminister wyjaśnił, iż rząd może pracować tylko na tych projektach, które są przyjęte przez Radę Ministrów, a tym samym oznacza to, że „konkurencyjna” ustawa posła Palikowa nie jest rozpatrywana. 
Sporo kontrowersji wzbudziła w proponowanych zmianach uprzywilejowana pozycja samorządu architektów.
Dlaczego nadajemy nowe uprawnienia tylko architektom? Z czego to wynika? Czy rzeczywiście tak jest, że w 27 krajach unijnych, obowiązuje jednolite prawo, że ta grupa zawodowa jest  wyróżniona w szczególny sposób? Z tymi pytaniami zwrócił się do ministra poseł Stanisław Żmijan? Tą samą kwestię podniósł Janusz Rymsza, sekretarz PIIB, który powiedział, iż oficjalne stanowisko PIIB przekazane zostało Komisji w formie pisemnej i jak nadmienił sekretarz PIIB – projekt ustawy dotyczy znanej ustawy o samorządach zawodowych i dotyczy trzech samorządów. Powołał się  również na zapis w dyrektywie, która jest implementowana ”działalność w dziedzinie architektury może być także wykonywana przez przedstawicieli innych zawodów w szczególności  przez inżynierów, którzy uzyskali specjalistyczne wykształcenie w dziedzinie budownictwa”. Ponadto dyrektywa dotyczy uznawania kwalifikacji osób zajmującym się planowaniem przestrzennym czyli urbanistami wobec czego powyższe zmiany powinny dotyczyć w równym stopniu architektów, jak i inżynierów, jak i urbanistów. Drugą kwestią poruszoną przez Janusza Rymszę była uwaga co do informacji, które powinien zawierać wniosek składany przez osobę, która chce wykonywać zawód architekta w terenie RP. Jak powiedział sekretarz PIIB – dane takie jak  imię, nazwisko, data i miejsce urodzenia, to są rzeczy, które z pewnością nie powinny się znajdować w ustawie. Informacje tego typu znajdują się w wewnętrznych dokumentach izbowych. Piotr Styczeń w ogólny sposób odpowiedział na kwestie dotyczące wyodrębnienia zawodu architekta zaznaczając, iż szczegółowo ta kwestia wyjaśniona zostanie na posiedzeniu podkomisji. Jeśli chodzi o natomiast o uregulowania dotyczące katalogu cech danych, które powinny być pozyskane od zgłaszającego się do wykonywania na terenie Rzeczpospolitej Polskiej zawodu architekta, jak powiedział minister – regulację ustawowe mają tu cechę  usztywnienia, ale jednocześnie bezpieczeństwa jednoznaczności. Oczywiście wchodzi tu jeszcze sposób regulacji ustawowej poprzez odpowiednie rozporządzenia.
{mospagebreak}
Po zakończeniu pierwszego czytania, Komisja skierowała projekt do podkomisji nadzwyczajnej. Poseł Andrzej Adamczyk złożył wniosek, aby Ministerstwo Infrastruktury przygotowało informację dotyczącą możliwości wykonywania zawodu architekta, inżyniera budownictwa oraz urbanisty w każdym z krajów Unii Europejskiej, z podziałem na poszczególne kraje i podaniem informacji o możliwości funkcjonowania na danych rynkach budowlanych oraz warunkach, jakie każda z tych osób musi spełniać w tych krajach, a więc  – jakie warunki musi spełniać architekt oraz inżynier uprawniony do wykonywania samodzielnych funkcji w budownictwie.
Odpowiedzi na to pytanie udzielił na posiedzeniu podkomisji nadzwyczajnej, które odbyło się 23 lipca br. Olgierd Dziekoński, podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury –Kwestia prowadzenia działalności w ramach zawodów regulowanych, dla architektów jest jednoznacznie określona dyrektywą 205/36/WE Parlamentu Europejskiego znowelizowaną w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych. Jak zaznaczył minister –  ponieważ zawód architekta jest, jak kilka innych zawodów regulowanych, tzw. zawodem sektorowym, w świetle tej dyrektywy we wszystkich krajach obowiązuje norma  wynikająca wprost z dyrektywy określana warunkami uznawania kwalifikacji zawodowych. Jak zaznaczył minister – dlatego też wyraźnie odróżniam kwestię architekta od innych zawodów, z tego względu, że zawód architekta jako zawód sektorowy jest w sposób szczegółowy doregulowany w treści dyrektywy.
Olgierd Dziekoński wyjaśnił, że jeśli architekci z Polski posiadający odpowiednie uprawnienia określone  w załączniku 7 w obecnej dyrektywie, napotkaliby jakiekolwiek trudności co do możliwości wykonywania zawodu architekta w krajach UE, natychmiast powinni taki fakt sygnalizować biuru SOLVIT, które wszczyna w tym momencie odpowiednie procedury wobec kraju naruszającego postanowienia dyrektywy w tym przedmiocie.
W przypadku jeśli wystąpiły dodatkowe bariery na terenie państwa goszczącego, poza wymogami określonymi w załączniku, wówczas wobec takiego kraju  będą ze strony państwa polskiego stosowane będą procedury przewidziane w Traktacie UE.
Natomiast w odniesieniu do innych specjalności związanych z procesem budowlanym, które zawarte są w ustawie o samorządzie zawodowym architektów, inżynierów budownictwa i urbanistów właściwą jest ustawa z dnia 18 marca 2008r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich UE. Zatem jak powiedział O. Dziekoński – ta ustawa określa zasady uznawania kwalifikacji zawodowych w odniesieniu do innych zawodów, aniżeli zawody sektorowe. Czyli do tzw. zawodów regulowanych, nie mających charakteru zawodów sektorowych. I w tym przypadku w trybie określonym w tej ustawie, wynikającym z dyrektywy są prowadzone na zasadzie wzajemności odpowiednie regulacje między państwem polskim  a państwem na którym dany inżynier chciałby prowadzić swoją działalność i odpowiednio  państwa, z którego dany inżynier chciałby prowadzić działalność na terenie Polski. Jak jednak zaznaczył minister ta kwestia jest przedmiotem odrębnej regulacji innej ustawy, aniżeli rozpatrywanej.
{mospagebreak}
Na posiedzeniu podkomisji Janusz Rymsza z PIIB ponownie poruszył kwestie sygnalizowane już na posiedzeniu Komisji, aby wdrożenie dyrektywy w ustawie o samorządach, dotyczyło zarówno samorządów architektów, inżynierów budownictwa, jak i urbanistów, przytaczając powtórnie odpowiedni zapis w dyrektywie.
Oczywiście to jest prawda, że zadania takie jak mają architekci mogą wykonywać inne osoby – powiedziała naczelnik Monika Majewska. Jednak jak nadmieniła – zawodem sektorowym mogą być wyłącznie ci architekci, którzy mają odpowiednie wykształcenie, które jest opisane w dyrektywie, a uczelnia uzyskała notyfikację Komitetu UE.  Tym samym, oznacza to, że inne osoby pragnące wykonywać zawód architekta, ale nie mające wykształcenia opisanego w dyrektywie, kwalifikowane są na zasadach ogólnych według ustawy z 18 marca 2008r. I jak powiedziała naczelnik M. Majewska – w tym przypadku jest to nieco inna procedura, ale jest oczywiście możliwa.
Po tym wyjaśnieniu Janusz Rymsza nadmienił, iż – kwalifikacje do wykonywanie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie wobec obywateli członkowskiej UE uznajemy już od kilku lat i przypuszczalnie dalej będziemy to robili. Natomiast dobrze byłoby, aby dzisiejsze procedowanie dotyczyło trzech izb.
Tą samą kwestię poruszył poseł Adamczyk zwracając się z pytaniem – jakie są przeciwwskazania, żebyśmy dzisiaj mogli poszerzyć zakres proponowanej zmiany ustawowej o pozostałe Izby?
W odpowiedzi na to, minister O. Dziekoński wyjaśnił, że rozpatrywana dyrektywa jest wdrażana do polskiego porządku prawnego w dwóch ustawach – ustawie o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich UE i dotyczy wszystkich zawodów regulowanych, w tym również zawodów sektorowych, z wyłączeniem zawodu sektorowego architekta oraz ustawie o samorządzie zawodowym architektów, inżynierów budownictwa i urbanistów do której wdrażana jest propozycja dotycząca sektorowego zawodu architekta.
W przypadku jeśli omawiana ustawa miałaby uwzględniać również dwie pozostałe Izby, wówczas – oznaczałoby to, że musielibyśmy zmienić istniejącą ustawę o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych z dnia 18 marca 2008 r. już w publikowanym Dzienniku Ustaw. Jeżeli oczywiście Komisja uzna to za celowe i konieczne, to tego rodzaju zmianę można zaproponować – podsumował O. Dziekoński