Kompleksowość prac hydroizolacyjnych na tarasach i balkonach – cz. II

Schody prowadzące na taras nadziemny/balkon

Ogólny podział schodów:

– na gruncie,

– zewnętrzne do budynku, dochodzące do:

• tarasu nad pomieszczeniem,
• tarasu naziemnego,
• balkonu,

– wejściowe do budynku.

Same schody (czy może lepiej powiedzieć ich spocznik) mogą być elementem konstrukcyjnym połaci, połączonym z nimi konstrukcyjnie, albo stanowić niezależną, oddylatowaną konstrukcję.

W zależności od różnicy poziomów, bryły obiektu i stopnia jej skomplikowania mogą być zaprojektowane jako proste, lewo- lub prawoskrętne, jedno- lub wielobiegowe, zabiegowe, kręcone itp. Różna też może być ich konstrukcja: z belką spocznikową, belką policzkową, wspornikowe itp.

Z konstrukcyjnego punktu widzenia fakt, czy żelbetowy bieg schodowy jest monolitycznie zespolony z połacią tarasu, oparty na niej lub posadowiony na osobnej konstrukcji, jest kwestią odpowiedniego zaprojektowania i zazbrojenia. Jest jednak pewne „ale”. W każdym z powyższych przypadków konieczne jest zachowanie szczelności połaci i jej termoizolacyjności. Przy monolitycznym połączeniu pojawia się problem mostka termicznego. Wprawdzie możliwe jest zamocowanie spocznika (lub stopnia) przez łącznik izotermiczny, nie likwiduje to jednak problemu różnicy grubości warstw. Oparcie płyty spocznika lub biegu na krótkim wsporniku wysuniętym z płyty (połączenie przegubowe) z punktu widzenia ochrony termicznej miałoby sens, gdyby był on zamocowany na wspomnianym łączniku izotermicznym.

Pozostaje jeszcze zupełnie niezależna konstrukcja wsporcza. Zaletą tego rozwiązania jest całkowite odseparowanie konstrukcji schodów od połaci.

Brak jest jakichkolwiek oddziaływań między tymi dwoma elementami.

Rys. 1. Schody na taras nadziemny posadowione na osobnej konstrukcji (rys. Atlas): 1 – płytka ceramiczna, 2 – zaprawa spoinująca, 3 – odkształcalny klej do płytek, 4 – hydroizolacja podpłytkowa – elastyczny szlam uszczelniający, 5 – jastrych dociskowy, 6 – warstwa rozdzielająca – folia z tworzywa sztucznego, 7 – taśma uszczelniająca, 8 – elastyczna masa dylatacyjna (silikonowa, poliuretanowa, z opcjonalnym systemowym gruntownikiem), 9 – sznur dylatacyjny, 10 – termoizolacja ściany – pas bezpośrednio pod termoizolacją połaci – polistyren ekstrudowany (XPS), 11 – termoizolacja ściany, np. styropian (EPS), 12 – warstwa zbrojąca, 13 – termoizolacja połaci – polistyren ekstrudowany (XPS), 14 – paroizolacja i hydroizolacja międzywarstwowa, 15 – warstwa spadkowa, 16 – warstwa sczepna, 17 – płyta konstrukcyjna tarasu

A – płyta konstrukcyjna/konstrukcja wsporcza biegu schodów, B – dylatacja (przekładka ze styropianu), jeżeli jest niezbędna

Rys. 2. Schody na taras nadziemny posadowione na osobnej konstrukcji – detal w aksonometrii – opis warstw jak dla rys. 1 (rys. Atlas)

Jedyne, co trzeba zrobić, to w miejscu styku wykonać i uszczelnić dylatację konstrukcyjną (szczegóły pokazują rys. 1 i 2). Jednak poprawne wykonanie i uszczelnienie samej dylatacji nie wystarczy, gdy błędy w wykonaniu samej konstrukcji przenoszą się na okładzinę (fot. 6-8 cz. I).

Przy obecności spoczników, zwłaszcza gdy są one oparte na osobnych ścianach fundamentowych, a biegi nie są w linii prostej, może dojść do dwojakiego rodzaju uszkodzeń. Pierwszy typ uszkodzeń to powstanie rys na styku spocznik – ściana fundamentowa (fot. 18 cz. I).

To przykład oddziaływania temperatury – zmiany długości elementów powodują powstanie naprężeń, a w konsekwencji rys. Drugi rodzaj uszkodzeń jest związany z pracą samego biegu i spocznika.

W zależności od układu konstrukcyjnego może dojść do spękania nie tylko okładziny, ale i powstania rys w samym biegu (fot. 6-8, 17 cz. I).

Może się zdarzyć, że połać tarasu przechodzi w spocznik, do którego dochodzą schody (por. fot. 22 i 23 cz. I). Jest to sytuacja analogiczna do pokazanej na rys. 1 i 2. Kierunek dojścia biegu ma tu drugorzędne znaczenie, istotne jest, aby oddylatować od siebie jastrych dociskowy i spocznik, takie rozwiązanie nie wpływa negatywnie na ciepłochronność okapu tarasu, a jego uszczelnienie za pomocą taśm wklejonych w uszczelnienie podpłytkowe jest takie same jak dylatacji strefowej tarasu (rys. 3). Możliwy jest także wariant, w którym cała konstrukcja spocznika jest monolitycznie zespolona z konstrukcją tarasu. Wówczas wzajemne usytuowanie schodów względem połaci z punktu widzenia hydroizolacji przestaje mieć znaczenie.

Rys. 3. Zasada uszczelniania dylatacji między połacią przechodzącą w spocznik (rys. Atlas): 1 – jastrych dociskowy na połaci tarasu, 2 – hydroizolacja podpłytkowa – elastyczny szlam uszczelniający, 3 – odkształcalny klej do płytek, 4 – płytka ceramiczna, 5 – zaprawa spoinująca, 6 – elastyczna masa dylatacyjna (silikonowa, poliuretanowa) z opcjonalnym gruntownikiem, 7 – sznur dylatacyjny, 8 – taśma uszczelniająca, 9 – przekładka styropianowa (jeżeli jest wymagana), 10 – spocznik/ stopień schodowy)

Fot. 1. Uszkodzenia płytek podstopnic i stopnic zwykle mają kilka przyczyn

Konstrukcja schodów podlega identycznym obciążeniom co połać balkonu. Warto zwrócić uwagę, że pod względem konstrukcyjnym są one niemal identyczne (chyba że pod schodami jest pomieszczenie, ale to relatywnie rzadki przypadek). Nie będą tu przedstawiane zasady doboru wymiarów stopni czy wielkości spoczników, jak również zagadnienia konstrukcyjne, jednak do omówienia pozostają zasady związane z wykonaniem uszczelnień i okładziny oraz bezpieczeństwa użytkowania. Wymagane jest skuteczne i szybkie odprowadzanie wody z powierzchni schodów i spoczników, bez tworzenia się zastoin i związanego z tym niebezpieczeństwa powstania warstwy lodu. Biorąc pod uwagę wymaganą antypoślizgowość R 11 lub R 10 V4, wg wytycznych BGR [5] spadek powinien wynosić 2-3% [4].

Zawsze przed zaprojektowaniem prac naprawczych hydroizolacji i warstwy użytkowej należy bezwzględnie rozwiązać ewentualne problemy konstrukcyjne wynikające z charakteru pracy elementów nośnych. Brak analizy całości konstrukcji to jeden z podstawowych błędów, które się popełnia na etapie projektowania i później wykonawstwa. Układ konstrukcyjny schodów prowadzących na taras czy balkon może być różny (nawet jeżeli są to schody na gruncie), chociażby ze względu na kształt samych schodów (nie musi to być przecież najprostszy układ z biegiem prostym). Wiąże się z tym jednak różny charakter pracy samej konstrukcji. Dodatkowe naprężenia i odkształcenia generują obciążenia termiczne i w zasadzie w większości przypadków prowadzą do powstania największych uszkodzeń. Jeżeli dodatkowo schody mają przebieg łamany, to sytuacja się komplikuje. W takim przypadku zwykle się wykonuje spoczniki, które są oparte na oddzielnym fundamencie. Nie wolno zatem zapominać o odpowiednim zaizolowaniu tych fundamentów. Zacznijmy jednak od samego stopnia. Proszę zwrócić uwagę na uszkodzenia płytek podstopnic i stopnic pokazane na fot. 1 i 19 cz. I. Ten problem jest skutkiem lekceważenia wpływu m.in. (lub przede wszystkim) ruchów termicznych okładzin stopni schodowych. Ale to nie wszystkie problemy. Wykwity widoczne na zdjęciach w cz. I artykułu (fot. 11 i 20 cz. 1) mają konkretną przyczynę. Ze względu na kształt stopni w obszarze fug dochodzi do penetracji wilgoci w zaprawę klejącą. Jeżeli klej jest przesiąknięty wilgocią i nie ma możliwości jej skutecznego usunięcia, dochodzi do powstania wykwitów oraz uszkodzeń mrozowych. Wykwity pojawiają się przede wszystkim w strefie fug oraz na bocznych, niezakrytych powierzchniach. Jeśli nie są one regularnie usuwane, powstały w pierwszym etapie rozpuszczalny wodorotlenek wapniowy przekształca się w nierozpuszczalny węglan wapnia. Problem ten się pojawia szczególnie wówczas, gdy kształtki układa się na kleju grubowarstwowym. Podobny efekt wizualny może mieć miejsce przy wypłukiwaniu polimerów z zaprawy klejowej.

Rys. 4. Poprawny sposób układania płytek na schodach (szkic): 1,2 – elastyczna masa dylatacyjna (poliuretanowa, silikonowa, jeżeli to wymagane z systemowym gruntownikiem)

Rys. 5. Błędny sposób układania płytek na schodach (szkic)

Wykończeniem schodów najczęściej są kształtki lub płytki ceramiczne układane na uszczelnieniu zespolonym. Poprawny układ płytek stopnicy i podstopnicy pokazano na rys. 1 i 4. Istotne jest miejsce wykonania i materiał wypełniający spoiny. Pokazany na tych rysunkach układ kształtek minimalizuje wpływ odkształceń termicznych w płaszczyźnie (rys. 5). Narożniki wewnętrzne i zewnętrzne należy uszczelnić taśmami, a do wypełnienia spoiny należy zastosować elastyczną masę dylatacyjną (silikonową lub poliuretanową). Grubość warstwy kleju powinna być jak najcieńsza, natomiast tolerancje wymiarowe konstrukcji betonowej są dość duże, dlatego wskazane jest wyrównanie powierzchni i wykonanie spadków na powierzchni stopnic. Do tego celu najlepiej nadają się zaprawy polimerowo-cementowe (PCC). Po pierwsze dodatek polimerów podnosi odporność zapraw na czynniki atmosferyczne (przede wszystkim cykle zamrażania i rozmrażania), po drugie zwiększa przyczepność i po trzecie pozwala na nakładanie cienkiej warstwy (praktycznie od 1 mm). Z podanych powyżej powodów należy unikać stosowania zwykłych zapraw cementowych (ich grubość w najcieńszym miejscu powinna wynosić 2,5-3 cm, co znacznie wpłynęłoby nie tylko na wymagany zapas wysokości, ale i utrudniłoby koordynację wymiarową). Wymagania techniczne stawiane płytkom, zaprawie klejącej i spoinującej oraz zaprawie uszczelniającej są identyczne jak dla tarasów i balkonów ([7], [8], [9], [10]). Przykładowe uszczelnienie styku schodów z połacią pokazano na rys. 1 i 2.

Do tego celu stosuje się taśmy wklejane w uszczelnienie podpłytkowe, elastyczna masa silikonowa lub poliuretanowa stanowi jedynie wypełnienie dylatacji. Reasumując, uszczelnienie podpłytkowe połaci w sposób płynny przechodzi w uszczelnienie podpłytkowe stopni. Umiejscowienie konstrukcji wsporczej ma o tyle znaczenie, że zagłębioną w gruncie jej część trzeba zabezpieczyć przed wilgocią z gruntu. Musi zatem istnieć techniczna możliwość jej zaizolowania. Schemat wykonania izolacji konstrukcji fundamentu w gruncie pokazano na rys. 6, a przykładowy detal połączenia izolacji pionowej z poziomą (w gruncie) należy wykonać w sposób podany np. na rys. 7.

Rys. 6. Układ hydroizolacji schodów zewnętrznych (rozpatrywać łącznie z rys. 7 i 8): 1 – fundament schodów lub konstrukcyjny beton podkładowy, 2 – schody (element konstrukcyjny), 3 – izolacja pozioma fundamentu schodów, 4 – izolacja pionowa fundamentu schodów, 5 – hydroizolacja stopni (uszczelnienie podpłytkowe) z elastycznego szlamu, 6 – okładzina schodów, 7 – poziom gruntu

Rys. 7. Połączenie izolacji poziomej z papy i pionowej z masy KMB (rozpatrywać łącznie z rys. 6): 1 – fundament schodów lub konstrukcyjny beton podkładowy, 2 – schody (element konstrukcyjny), 3 – izolacja pozioma fundamentu schodów z papy (układana na zagruntowanym podłożu), 4 – izolacja pionowa fundamentu schodów – bitumiczna masa uszczelniająca KMB (w zależności od wytycznych producenta może zaistnieć konieczność gruntowania podłoża lub stosowania wkładek ochronno-wzmacniających), 5 – faseta o promieniu Rmax = 2 cm z systemowej masy bitumicznej, 6 – systemowy gruntownik na papę z opcjonalną posypką z piasku kwarcowego o uziarnieniu np. 0,2-0,7 mm; zamiast fasety (5) do uszczelnienia styku izolacji (3) i (4) można zastosować taśmę i kształtki uszczelniające

Istotne jest jednak przejście izolacji w gruncie w izolację podpłytkową.

Izolacja w gruncie zwykle wykonana jest z materiału bitumicznego (roztwór/emulsja asfaltowa, masa KMB), rzadziej mineralnego (szlam, masa hybrydowa). Oznacza to, że izolację podpłytkową (ze szlamu lub masy hybrydowej) należy połączyć z materiałem bitumicznym, np. w sposób analogiczny do pokazanego na rys. 8. Jednak spód płyty biegu nie jest izolowany, tu wystarczy jedynie zabezpieczenie przez hydrofobizację, ale izolacja pionowa fundamentu musi być wysunięta przynajmniej na 20 cm powyżej poziomu otaczającego terenu, co oznacza, że nie może ona być wykonana z materiałów bitumicznych, lecz ze szlamu lub masy hybrydowej.

Jeżeli stopnie przylegają boczną krawędzią bezpośrednio do ściany, to ich hydroizolacja musi być wywinięta na warstwę zbrojącą systemu ociepleń. Samo uszczelnienie należy wykonać z zastosowaniem taśmy uszczelniającej z kształtkami narożnymi, a w poziomie płytek zastosować elastyczną masę silikonową lub poliuretanową. Dobrym rozwiązaniem może być dodatkowe zabezpieczenie warstwy zbrojącej w strefie przy schodach (cokolik + pas ok. 10 cm poniżej poziomu spodu biegu) warstwą szlamu wykonaną na warstwie zbrojącej i dopiero na tej powłoce wykonanie uszczelnienia dylatacji na styku biegu/ stopni ze ścianą. Detal pokazano na rys. 9. Oczywiście taki wariant znacznie komplikuje całe rozwiązanie. W taki sam sposób należy uszczelnić krawędzie podstopnicy, a w narożnikach stosować kształtki narożne (fot. 2 i 3). Dodatkowo trzeba przewidzieć cokolik. Znacznie prościej jest pozostawić szczelinę między stopniami a ścianą, ale to znów wymaga zaplanowania zarówno kolejności prac, jak i szerokości odstępu. Brak tych obu czynników skutkuje albo wylaniem stopni niemal „na styk” i/lub brakiem możliwości wykonania wyprawy elewacyjnej w płaszczyźnie styku, co z kolei skutkuje zawilgacaniem warstwy zbrojącej i wnikaniem wody pod tynk strukturalny. Na identycznej zasadzie opiera się uszczelnienie stopnia ze ścianą, gdy bieg jest oparty na przyległej ściance czy belce policzkowej.

Rys. 8. Sposób połączenia izolacji podpłytkowej schodów z elastycznego szlamu z izolacją fundamentów biegu schodowego z masy KMB (szkic) (rozpatrywać łącznie z rys. 6): 1 – schody (element konstrukcyjny), 2 – izolacja podpłytkowa z elastycznego szlamu uszczelniającego, 3 – izolacja w gruncie z bitumicznej masy KMB, 4 – warstwy ochronne

Rys. 9. Schody przylegające boczną krawędzią bezpośrednio do ściany: 1- ściana, 2 – klej do termoizolacji, 3 – termoizolacja, 4 – warstwa zbrojąca, 4 – hydroizolacja podpłytkowa – elastyczny szlam uszczelniający, 6 – odkształcalny klej do płytek, 7 – płytka ceramiczna cokolika, 8 – gruntownik pod (10) – opcjonalnie, 9 – sznur dylatacyjny, 10 – elastyczna masa dylatacyjna (silikonowa, poliuretanowa), 11 – płytka/ kształtka schodowa (pozioma), 12 – stopień, 13 – przekładka styropianowa (jeżeli jest wymagana), 14 – taśma uszczelniająca, 15 – kołek mocujący termoizolację, 16 – wyprawa elewacyjna

Niekiedy warstwą użytkową schodów są masywne płyty (grubości nawet kilkudziesięciu milimetrów). Pojawia się wtedy chęć ich ułożenia na grubowarstwowej cementowej (bez dodatku wapna) zaprawie (10-30 mm), o „wodoszczelnej”
i zwartej strukturze. Taki wariant cechuje się skłonnością do występowania wykwitów (nawet gdy poniżej wykona się izolację ze szlamu), a przy stosowaniu płyt z kamieni naturalnych także niebezpieczeństwem powstania przebarwień.

Powstawaniom wykwitów próbuje się zapobiegać stosowaniem tzw. zapraw trasowych. Należy podkreślić, że zaprawy trasowe mogą (ale nie muszą) zmniejszać ryzyko powstania wykwitów, jednak zawartość trasu (w odniesieniu do zawartości cementu) powinna wynosić minimum 40% ([3], [4]). Jako że powierzchnia takiej warstwy użytkowej nie będzie szczelna i zawsze dojdzie do penetracji wody w warstwę grubowarstwowej zaprawy, lepszym rozwiązaniem jest zastosowanie wariantu drenażowego (wymaga to jednak indywidualnego rozwiązania detalu połączenia z połacią tarasu). Schemat takiego rozwiązania pokazano na rys. 10 i 11. Warstwa wodoprzepuszczalna jest jednocześnie warstwą przerywającą podciąganie kapilarne – ogranicza to oddziaływanie wilgoci na płyty od strony zaprawy. Drugim wymogiem skuteczności takiego rozwiązania jest zapewnienie spadku na hydroizolacji. Wykonywanie warstwy wodoprzepuszczalnej bezpośrednio na hydroizolacji nie jest zalecane, powinno się zastosować matę drenażową. Jak widać na rysunkach, takie rozwiązanie nie może się ograniczać tylko do ułożenia warstwy zaprawy.

Fot. 2, 3. Narożne kształtki uszczelniające

Spadek (2-2,5%) musi być wykonany na części konstrukcyjnej. Izolację mogą stanowić szlamy lub masy hybrydowe
(minimalna grubość warstwy 2 mm) z taśmami i kształtkami do uszczelniania naroży i narożników lub systemowa mata uszczelniająca. Warstwę drenażową stanowi systemowa mata drenująca mocowana punktowo do hydroizolacji na systemowy klej (absolutnie niedopuszczalne jest mocowanie maty w sposób przebijający powłokę wodochronną) oraz cementowa lub reaktywna zaprawa na bazie łamanego kruszywa lub żwiru o uziarnieniu zwykle 2-5 lub 4-8 mm.

Jej grubość powinna wynosić przynajmniej 5 cm przy kruszywie łamanym i 6 cm przy zastosowaniu żwiru. Są to typowe najczęściej spotykane wartości, może się zdarzyć, że stosując konkretne zaprawy, ich producent będzie zalecać nieco inne grubości. Stosując zaprawę polimerową (np. na spoiwie poliuretanowym lub epoksydowym), jej grubość można zmniejszyć do 2 cm (w tym ostatnim przypadku wolno stosować tylko kruszywo suszone). Wytyczne [3] zalecają, żeby zaprawy cementowe zawierały jak najmniej rozpuszczalnych związków wapnia (np. przez zastosowanie cementów glinowych lub wspomnianych wcześniej cementów trasowych, przy czym w tych ostatnich udział trasu powinien wynosić minimum 40%). Dodatkowo stosuje się siatki zbrojące oraz, przy bocznych płaszczyznach stopni/ biegów, specjalne profile odprowadzające wodę. Dylatacje brzegowe powinny mieć szerokość minimum 8 mm, przy szerokości biegów powyżej 1,5 m trzeba rozważyć wykonanie dylatacji strefowych. Uwaga: odwodnienie spoczników oraz połaci tarasu należy tak zaplanować, aby nie dopuścić do odprowadzenia wody opadowej na schody. Dodatkowo wodę przechodzącą przez warstwę drenażową i spływającą w dół trzeba tak odprowadzić, żeby nie doszło do jej spiętrzenia. Przy pierwszym stopniu (od strony gruntu) należy zadbać, aby nie doszło do powstania zastoin wody. Rozwiązaniem może być np. pozostawienie 2-centymetrowej szczeliny wypełnionej wodoprzepuszczalnym kruszywem (rys. 11) lub zastosowanie np. liniowego odwodnienia.

Rys. 10, 11. Wykończenie schodów płytami kamiennymi/betonowymi na zaprawie wodoprzepuszczalnej (rys. Gutjahr): 1 – płyta betonowa/kamienna stopnicy, 2 – płyta betonowa/kamienna podstopnicy, 3 – spoina (cementowa lub elstyczna), 4 – warstwa sczepna między płytą betonową/ kamienną a zaprawą wodoprzepuszczalną, 5 – zaprawa wodoprzepuszczalna, 6 – zbrojenie, 7 – taśma dylatacyjna, 8 – mata drenująca klejona punktowo do hydroizolacji, 9 – hydroizolacja – elastyczny szlam mineralny lub hybrydowa zaprawa uszczelniająca, 10 – konstrukcja schodów, 11 – geowłóknina

Rys. 13. Wykończenie schodów masywnymi płytami kamiennymi/betonowymi na zaprawie wodoprzepuszczalnej (rys. Gutjahr): 1 – stopień – blok kamienny/betonowy, 2 – zaprawa spoinująca, 3 – zaprawa wodoprzepuszczalna, 4 – warstwa sczepna między stopniem a zaprawą wodoprzepuszczalną, 5 – warstwa sczepna między podłożem a zaprawą wodoprzepuszczalną, 6 – mata drenująca klejona punktowo do hydroizolacji , 7 – hydroizolacja – elastyczny szlam mineralny lub hybrydowa zaprawa uszczelniająca, 8 – konstrukcja schodów

Podane zalecenia dotyczą wykonywania stopni z płyt/płytek na grubowarstwowej zaprawie drenażowej. Możliwe jest także wykonanie okładziny schodów na kleju cienkowarstwowym, również w układzie drenażowym.

Nie zawsze warstwą użytkową są płytki ceramiczne czy płyty kamienne. Układ drenażowy pozwala na zastosowanie masywnych stopni betonowych czy kamiennych (rys. 13).

Uszkodzenia mogą dotyczyć także schodów na taras na gruncie. Zwykle (jeżeli nie wymusi tego różnica poziomów) są one wykonywane jako schody na gruncie. Nie oznacza to, że są one mniej podatne na uszkodzenia, niekiedy wręcz przeciwnie.

Rys. 14. Schody na taras naziemny – detal w aksonometrii (rys. Atlas): 1 – płytka ceramiczna, 2 – zaprawa spoinująca, 3 – odkształcalny klej do płytek, 4 – hydroizolacja podpłytkowa – elastyczny szlam uszczelniający, 5 – warstwa spadkowa, 6 – warstwa sczepna, 7 – płyta konstrukcyjna tarasu, 8 – taśma uszczelniająca, 9 – elastyczna masa dylatacyjna (silikonowa, poliuretanowa, z opcjonalnym systemowym gruntownikiem), 10 – sznur dylatacyjny, 11 – geowłóknina, 12 – hydroizolacja boku płyty – elastyczny szlam uszczelniający, 13 – warstwa płukanego kruszywa (np. 8-16 mm) przerywająca podciąganie kapilarne, 14 – pasek styropianu

Rys. 15. Schody na taras naziemny – detal w aksonometrii (rys. Atlas): 1 – płytka ceramiczna, 2 – zaprawa spoinująca, 3 – odkształcalny klej do płytek, 4 – hydroizolacja podpłytkowa – elastyczny szlam uszczelniający, 5 – warstwa spadkowa, 6 – warstwa sczepna, 7 – płyta konstrukcyjna tarasu, 8 – taśma uszczelniająca, 9 – elastyczna masa dylatacyjna (silikonowa, poliuretanowa, z opcjonalnym systemowym gruntownikiem), 10 – sznur dylatacyjny, 11 – geowłóknina, 12 – hydroizolacja boku płyty – elastyczny szlam uszczelniający, 13 – warstwa płukanego kruszywa (np. 8-16 mm) przerywająca podciąganie kapilarne, 14 – pasek styropianu

Konstrukcja samych stopni jest identyczna jak schodów na taras nad pomieszczeniem, na tym kończy się jednak podobieństwo. Podstawowym wymogiem jest także zabezpieczenie przed zawilgacaniem od strony gruntu (a nie tylko na skutek opadów atmosferycznych). Nie musi to być od razu hydroizolacja (choć w niektórych sytuacjach wydaje się ona być nieodzowna), lecz wykonanie bezpośrednio pod płytą warstwy przerywającej podciąganie kapilarne. Decyzja o przyjęciu konkretnego rozwiązania konstrukcyjno-materiałowego jest zawsze podejmowana indywidualnie i trudno jednoznacznie określić zalecenia dla jednego czy drugiego wariantu. Tym bardziej że schody na gruncie wcale nie muszą być niskie i także w tym przypadku należy uwzględnić charakter pracy całej konstrukcji (fot. 4 i 5).

Fot. 4, 5. Schody na gruncie. Widoczna dylatacja między biegiem a spocznikiem

Fot. 6, 7. Schody i taras naziemny, a zwłaszcza jego dekoracyjne i ozdobne elementy wymagają bardzo starannej analizy, aby nie doszło do uszkodzeń

Przykładowy detal połączenia schodów z tarasem pokazano na rys. 14 i 15. Należy zwrócić uwagę na warstwy pod płytą biegu schodowego – są one w zasadzie identyczne jak dla tarasów naziemnych (jeżeli całość nie jest posadowiona na fundamentach, co jest zdecydowanie najlepszym rozwiązaniem). Jednak nie to jest jednym z większych problemów. Tarasy naziemne jako że nie są (przynajmniej teoretycznie) ograniczone powierzchniowo, mogą mieć najróżniejszy kształt i znajdować się na różnych poziomach. Do tego dochodzi obecność schodów, elementów dekoracyjnych oraz konieczność połączenia np. z tarasem nad piwnicą. Efekty braku szczegółowej analizy oraz radosna twórczość skutkują niestety poważnymi uszkodzeniami (fot. 6 i 7).

mgr inż. Maciej Rokiel

Literatura

1. Belagskonstruktionen mit Fliesen und Platten außerhalb von Gebäuden, ZDB, 2008, 2012.
2. Hinweise für die Ausfuhrung von flüssig zu verarbeitenden Verbundabdichtungen mit Bekleidungen und Belägen aus Fliesen und Platten für den Innen- und Außenbereich, ZDB, 2012.
3. Bodenbelagskonstruktionen mit Keramikplatten ausserhalb von Gebäuden. Treppenbelage, SPV, 2009.
4. Außentreppen. Treppen aus keramischen Fliesen und Naturstein im Außenbereich, ZDB, 2012.
5. BGR 181: Fußböden in Arbeitsräumen und Arbeitsbereichen mit Rutschgefahr. Hauptverband der gewerblichen Berufs- genossenschaften, 2003.
6. Richtlinie für die Planung und Ausführung von Abdichtung erdberührter Bauteile mit flexiblen Dichtungsschlämmen. Deutsche Bauchemie e.V. 2006.
7. PN-EN 14411:2016-09 Płytki ceramiczne – Definicja, klasyfikacja, właściwości, ocena i weryfikacja stałości właściwości użytkowych i znakowanie.
8. PN-EN 12004-1:2017-03 Kleje do płytek ceramicznych – Część 1: Wymagania, ocena i weryfikacja stałości właściwości użytkowych, klasyfikacja i znakowanie.
9. PN-EN 13888:2010 Zaprawy do spoinowania płytek – Definicje i wymagania techniczne.
10. PN-EN 14891:2017-03 Wyroby nieprzepuszczające wody stosowane w postaci ciekłej pod płytki ceramiczne mocowane klejami – Wymagania, metody badań, ocena i weryfikacja stałości właściwości użytkowych, klasyfikacja i znakowanie.
11. M. Rokiel, ABC balkonów i tarasów. Poradnik eksperta, Grupa Medium, 2015.
12. M. Rokiel, Tarasy i balkony. Projektowanie i warunki techniczne wykonania i odbioru robót, Dom Wydawniczy Medium, 2012.
13. M. Rokiel, Poradnik. Hydroizolacje w budownictwie. Wybrane zagadnienia w praktyce, wyd. II, Dom Wydawniczy Medium, 2009.
14. Materiały firm Atlas i Gutjahr.