Jak wygląda poprawnie wykonany tynk? Jak dzielimy tynki ze względu na technikę wykonania?
Poprawnie wykonany tynk powinien się charakteryzować [1]:
- trwałym przyleganiem do podłoża,
- brakiem widocznych rys i pęknięć,
- odpowiednią trwałością,
- jednorodnością barwy,
- jednorodnością i trwałością faktury,
- odpowiednią wytrzymałością.
Spełnienie tych wymagań na etapie wykonawstwa zapewnia ograniczenie uciążliwości eksploatacyjnych na etapie użytkowania obiektu.
Fot. stock.adobe / simone_n
Przyczepność tynku do podłoża jest wynikiem jego mechanicznego i chemicznego połączenia z podłożem (mechanicznego zazębiania się zaprawy w nierównościach podłoża oraz wiązania
chemicznego zaprawy z podłożem). Wpływ na przyczepność tynku do podłoża mają [2–7]:
- czystość podłoża – brak luźnych fragmentów, czysta i odpylona powierzchnia,
- chropowatość powierzchni,
- wilgotność podłoża,
- skład i rodzaj zaprawy oraz rodzaj podłoża,
- miejsce zastosowania,
- sposób układania i warunki dojrzewania,
- doświadczenie wykonawcy.
Polecamy: Tynki – pojęcia podstawowe i podział
Tynki jednowarstwowe wykonywane są w zasadniczo w jednym etapie roboczym przez naniesienie narzutu bezpośrednio na podłoże, tynki wielowarstwowe zaś – w kilku etapach (w zależności od liczby poszczególnych warstw) i składają się z:
- obrzutki o maksymalnej grubości 5 mm, której zadaniem jest zapewnienie dobrej przyczepności tynku do podłoża; najczęściej wykonana jest z bardzo rzadkiej zaprawy [N1, N2];
- narzutu wykonywanego w jednej lub wielu warstwach o maksymalnej grubości 10–20 mm (w zależności od jakości podłoża, rodzaju tynku, warunków wykonawczo-eksploatacyjnych), którego zadaniem jest wyrównanie podłoża do wymaganej płaszczyzny; zasadniczo narzut wykonywany jest z zaprawy o gęstej konsystencji;
- gładzi o grubości 2-5 mm układanej na powierzchni narzutu w celu wyrównania powierzchni i nadania wymaganej faktury oraz gładkości wierzchniej warstwie tynku.
Przy stosowaniu nowoczesnych tynków dwu- lub trójwarstwowych czasami funkcję obrzutki może w uzasadnionych przypadkach spełnić środek gruntujący, tworzący warstwę sczepną (tzw. mostek sczepny) i ograniczający chłonność podłoża. Na zagruntowaną powierzchnię nakłada się tynk podkładowy i jeśli wyprawa nie ma stanowić podłoża pod okładzinę ścienną, drobnoziarnisty tynk nawierzchniowy lub szlachetną wyprawę cienkowarstwową lub gładź szpachlową. Sposób wykonania tynków zwykłych jedno- i wielowarstwowych opisany jest szczegółowo w normie PN-B-010100:1970 [N3] oraz Warunkach technicznych [1]. W tab. 1 przedstawiono podział tynków na kategorie z ogólnym opisem ich charakterystyki.
Tab. 1. Podział tynków zwykłych ze względu na technikę wykonania [N3]
W zależności od rodzaju zaprawy użytej do tynkowania rozróżnia się następujące rodzaje tynków zwykłych i uszlachetnionych:
- cementowe (C),
- cementowo-wapienne (CW),
- tynki wapienne (W),
- tynki gipsowe (G),
- gipsowo-wapienne (GW),
- cementowo-gliniane (CGL),
- gliniane (GL),
- gliniano-gipsowe (GLG),
- gliniano-wapienne (GLW).
Marki i konsystencje zapraw tynkarskich, zalecanych w wycofanej już i nieobowiązującej, aczkolwiek w praktyce inżynierskiej powszechnie stosowanej normie PN-90/B-14501 [N4], podano w tab. 2.
Tab. 2. Zalecane rodzaje, marki i konsystencje zapraw tynkarskich [N4]
Aktualną klasyfikację właściwości stwardniałych zapraw tynkarskich wg normy PN-999-1 [N1] przedstawiono w tab. 3.
Tab. 3. Klasyfikacja właściwości zapraw stwardniałych [N1]
W praktyce inżynierskiej powszechnie stosowana jest jednak klasyfikacja opisana w tab. 4 wg nieaktualnej już normy PN-B-10109:1998 [N5].
Tab. 4. Klasyfikacja właściwości suchych mieszanek tynkarskich [N5]
Literatura
- Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych, część 7, rozdział 7, podrozdział 1, „Tynki”.
- P Opałka, Naprawa tynków. Aspekty budowlane i konserwatorskie, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2016.
- WTA Merkblatt 2-4-8/D Beurteilung und Instandsetzung gerissener Putze an Fasaden, Wissensachftlich-Technische Arbeitsgemainschaft fur Bauwerrleserhaltungund Denkalplege e.V. Munchen 2008.
- WTA Merkblatt 2-9-04/D Sanierputzsysteme, Wissensachftlich-Technische Arbeitsgemainschaft fur Bauwerrleserhaltungund Denkalplege e.V. Munchen 2004.
- WTA Merkblatt 4-5-99/D Beurteilung von Mauerwerk. Mauerwerkdiagnostik, Wissensachftlich-Technische Arbeitsgemainschaft fur Bauwerrleserhaltungund Denkalplege e.V. Munchen 1999.
- WTA Merkblatt 4-11-02/DMessung der Fe- uchte von mineralischem Baustoffen, Wissensachftlich-Technische Arbeitsgemainschaft fur Bauwerrleserhaltungund Denkalplege e.V. Munchen 1999.
- Badania własne (wyniki).
[N1] PN-EN 998-1:2012 Wymagania dotyczące zapraw do murów. Część 1: Zaprawa tynkarska.
[N2] PN-EN 998-2:2012 Wymagania dotyczące zapraw do murów. Część 2: Zaprawa murarska.
[N3] PN-B-10100:1970 Roboty tynkowe. Tynki zwykłe. Warunki i badania techniczne przy odbiorze.
[N4] PN-B-14501:1990 Zaprawy budowlane zwykłe.
[N5] PN-B-10109:1998 Tynki i zaprawy budowlane – Suche mieszanki tynkarskie.
dr hab. inż. Maciej Niedostatkiewicz, prof. uczelni Politechnika Gdańska, Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska, Katedra Konstrukcji Betonowych
mgr inż. Tomasz Majewski, Pracownia Projektowo-Inżynierska Tomasz Majewski
Zobacz też:
