Zagrożenia dla obiektów budowlanych zlokalizowanych w sąsiedztwie robót wyburzeniowych

Rewitalizacja terenów poprzemysłowych niejednokrotnie wymaga likwidacji starych obiektów budowlanych o różnych kon­strukcjach. Wyburzanie to może być realizowane z zastosowaniem specja­listycznych maszyn (wyburzanie me­chaniczne) lub przy użyciu materiałów wybuchowych (metoda wybuchowa).

Zarówno w jednym, jak i drugim przy­padku w czasie robót wyburzeniowych mogą wystąpić zagrożenia dla obiek­tów zlokalizowanych w bezpośrednim sąsiedztwie oraz dla ludzi.

Klasycznym przykładem oddziaływa­nia robót z użyciem materiałów wy­buchowych (MW) na otoczenie jest wyburzanie kominów żelbetowych [5], co przedstawiono na rys. 1 w posta­ci sejsmogramu wzbudzanych drgań oraz zapisu ciśnienia powietrznej fali uderzeniowej (PFU).

Rys. 1 Sejsmogram drgań i zapis ciśnienia PFU wzbudzanych w czasie wyburzenia komina żelbetowego z użyciem MW

Wyburzanie metodą mechaniczną

Wyburzanie mechaniczne, szczególnie obiektów wysokich, niesie ze sobą za­grożenia dla obiektów w otoczeniu, ze szczególnym uwzględnieniem maszyn i urządzeń zainstalowanych w sąsia­dujących obiektach. Zagrożenia te związane są zarówno z samą pracą maszyn rozbiórkowych, jak i upadkiem z wysokości większych kruszonych elementów konstrukcji.

Bardzo często nie bierze się pod uwa­gę zagrożeń związanych z pracą mło­tów hydraulicznych przy likwidacji fun­damentów żelbetowych zagłębionych w podłożu. Ponieważ prace prowadzo­ne są często w niewielkiej odległości od istniejącej zabudowy mieszkalnej lub biurowej, z założenia eliminuje się użycie MW, decydując się na rozbiór­kę mechaniczną (fot. 1). Przedstawio­ny na rys. 2 fragment sejsmogramu drgań wzbudzonych w czasie pracy młota hydraulicznego wskazuje na bardzo ważny element oddziaływania na obiekty w otoczeniu – czas trwa­nia oddziaływania. W przypadku uży­cia MW jest to krótki (kilkaset milise­kund) impuls, natomiast w przypadku młota mamy do czynienia z oddziały­waniem kilkugodzinnym, a nawet kil­kudniowym. Analizując drgania i ich oddziaływanie na obiekty w otoczeniu, należy brać pod uwagę nie tylko in­tensywność i czas oddziaływania, ale również częstotliwość wzbudzanych drgań, gdyż może dochodzić do re­zonansu elementów konstrukcyjnych (np. stropów). W widocznym na fot. 1 typowym budynku biurowym pra­ca młota hydraulicznego wzbudzała drgania, które przenosiły się na stro­py w budynku, co powodowało silny dyskomfort ludzi w nim pracujących. Drgania nie były szkodliwe dla budyn­ku, a jednak należało ograniczyć od­działywanie robót ze względu na ludzi i zainstalowane w budynku urządzenia (serwerownia).

Fot. 1 Wyburzanie fundamentów betonowych w sąsiedztwie budynku biurowego

Rys. 2 Sejsmogram drgań wzbudzanych w czasie wyburzania fundamentów z użyciem młotów hydraulicznych

Przy mechanicznej rozbiórce, szcze­gólnie obiektów wysokich, istotnym zagrożeniem dla obiektów zlokalizo­wanych w otoczeniu jest upadek du­żych elementów kruszonej konstrukcji na podłoże. Upadek większej masy powoduje wystąpienie drgań, które mogą przenosić się do sąsiadujące­go obiektu budowlanego i oddziaływać na zainstalowane w nim maszyny i urządzenia.

Również w takich przypadkach istot­ną rolę odgrywa czas trwania robót. W warunkach gdy urządzenia zainsta­lowane w sąsiadującym obiekcie nie mogą być wyłączone na czas trwa­nia robót wyburzeniowych, zachodzi konieczność przeprowadzenia badań rozpoznawczych – pomiary tła pracy urządzenia i ewentualnego poziomu oddziaływania drgań na urządzenie. Wbrew pozorom są to prace trud­ne, gdyż ograniczenia dotyczące dopuszczalnego poziomu oddziaływania drgań, wzbudzonych czynnikami ze­wnętrznymi, dla maszyn wysokoobrotowych są podawane przez producen­tów i należy je uwzględnić. W efekcie takich prac bardzo często proponuje się zastosowanie warstw tłumiących w postaci zwijanych taśm gumowych, pryzm słomy i piasku.

Przykładem takich działań może być wyburzenie wież granulacyjnych mocznika w sąsiedztwie budynku, w którym w sposób ciągły pracu­je wysokoobrotowy kompresor C0₂ (fot. 2).

Fot. 2 Wyburzanie wież granulacyjnych mocznika w sąsiedztwie budynku kompresora CO₂

W fazie przygotowawczej wykonano badania tła pracy kompresora oraz przeprowadzono pomiary drgań wzbu­dzanych przez upadek z wysokości ciężarków o różnej masie na podłoże bez osłony oraz z osłoną tłumiącą (rys. 3). W tej fazie badań wykonano pomiary jednocześnie w podłożu przed obiektem chronionym, na fundamen­cie obiektu i na fundamencie maszyny. Jak wynika z wykresów (rys. 3d), od­działywanie upadku ciężarka z wyso­kości widać wyraźnie tylko na składo­wej pionowej zarówno w górnej, jak i dolnej części fundamentu kompreso­ra. Natomiast na składowej poziomej pojawia się tylko niewielkie zaburzenie tła. Dobrze jest w takich przypad­kach przeprowadzić analizę struktury drgań metodą MP (Matching Pursuit) [9], gdyż pozwala ona na dokładne zlokalizowanie zaistniałych zakłóceń tła w dziedzinie czasu i częstotliwo­ści. Wynik takiej analizy, dla sejsmogramu z rys. 3d, przedstawiono na rys. 4 w postaci map Wignera-Ville'a. Na składowej pionowej wyraźnie wi­dać atom Gabora 0 o częstotliwości 16 Hz, który zdecydowanie góruje nad tłem (atom 1 – 100 Hz, atom 2 – 75 Hz). Natomiast na składowej poziomej brak jest wyraźnego śladu oddziaływania drgań – atom 2 o czę­stotliwości 12 Hz nie wskazuje na wyraźne zakłócenie tła wynikającego z pracy kompresora.

W przypadku gdy planowane roboty wyburzeniowe będą prowadzone przez dłuższy czas, dobrze jest zastosować monitoring drgań w newralgicznych punktach obiektu chronionego i do­brać próg wyzwolenia aparatury, tak by nie zbierać nadmiaru informacji, tylko dokumentować zdarzenia istot­ne dla oceny oddziaływania.

Rys. 3 Faza badań przygotowawczych: a) ciężarki zrzucane z wysokości; b) podłoże osłonięte warstwą tłumiącą; c) ciężarek zamocowany na wysięgniku dźwigu; d) przykładowy sejsmogram drgań zarejestrowanych w czasie badań

Rys. 4 Mapa Wignera-Ville'a drgań z rys. 3d: a) składowa pionowa z; b) składowa pozioma x

Wyburzanie metodą wybuchową

W przypadku robót wyburzenio­wych prowadzonych z użyciem MW mogą wystąpić zagrożenia w postaci rozrzutu odłamków kruszonego mate­riału konstrukcyjnego obiektu budow­lanego, oddziaływania powietrznej fali uderzeniowej (PFU) oraz oddziaływa­nia drgań wzbudzanych zarówno de­tonacją materiału wybuchowego, jak i upadkiem dużej masy na podłoże.

Są to te same zagrożenia, które wy­mieniane są w przypadku robót strza­łowych prowadzonych w górnictwie odkrywkowym. Jednak postawienie między nimi znaku równości jest za­sadniczym błędem bardzo często popełnianym w prognozowaniu stref zagrożenia i dokumentowaniu oraz ocenach oddziaływania robót wybu­rzeniowych na otoczenie. Przykła­dowo prognozowanie intensywności wzbudzanych drgań według zależno­ści uwzględniających tylko takie para­metry, jak masa MW i odległość miej­sca wykonywania robót od obiektów chronionych, są często przyczyną nieodpowiedzialnych działań wykonaw­ców robót, a już stosowanie wzoru z rozporządzenia [7] jest całkowicie pozbawione sensu.

Rozporządzenie Ministra Infrastruk­tury [8] w § 9 pkt 2 zobowiązuje wykonawcę, w przypadku gdy prze­widywana energia wybuchu ładunków wybuchowych detonowanych w jed­nej serii lub przewidywana energia upadku mas przekracza 100 MJ, a odległość otaczających obiektów

budowlanych do najbliżej położonego miejsca odpalania ładunków wybu­chowych lub przewidywanego upad­ku mas jest mniejsza niż 100 m, na obiektach tych dokonuje się pomia­rów drgań generowanych detonacją materiału wybuchowego lub upad­kiem mas oraz filmuje się kamerą wi­deo moment powalenia rozbieranego obiektu budowlanego, jego części lub elementu.Oznacza to, że w ta­kich przypadkach należy podjąć dzia­łania dokumentujące intensywność ewentualnych oddziaływań na obiekty w otoczeniu.

Fot. 3 Osłona miejsc założenia ładunków MW

Można zaryzykować stwierdzenie, że zagadnienie oddziaływania robót wy­burzeniowych z użyciem MW jest bar­dziej skomplikowane niż w górnictwie odkrywkowym, gdzie w konkretnej kopalni wykonuje się dziesiątki, a cza­sem nawet setki odstrzałów rocznie, można prowadzić badania, wyznaczyć warunki dla bezpiecznego prowadze­nia robót, kontrolować oddziaływanie i korygować ograniczenia. W robotach wyburzeniowych, w większości przy­padków, jest to zdarzenie jednora­zowe (incydentalne), a oddziaływania mogą być czasem nieprzewidywalne. Bardzo ważną rolę w takich przypad­kach odgrywa wiedza, doświadczenie i rozwaga wykonawcy. W tej profesji umiejętność przewidywania zdarzeń jest darem nieocenionym.

Zagrożenie rozrzutem odłamków ma­teriału konstrukcyjnego obiektu bu­dowlanego może zostać ograniczone przez wykonanie odpowiednich osłon miejsc, w których założone zostały ładunki MW (fot. 3). Koniecznym za­bezpieczeniem dla ludzi jest wyzna­czenie strefy zagrożenia i usunięcie osób poza jej obręb. Zasięg oddziały­wania rozrzutu odłamków jest trudny do określenia, dlatego też zwłaszcza na czynnych terenach przemysłowych należy zwrócić szczególną uwagę na informowanie załogi o prowadzonych robotach i zagrożeniach. Oddziaływanie PFU może być wzbu­dzone z jednej strony detonacją MW, a z drugiej może być spowodowa­ne gwałtownie rosnącym ciśnieniem zagęszczanych warstw powietrza w czasie upadku obiektu budowlane­go. Oddziaływanie PFU jest silnie uza­leżnione od technologii wykonywania robót strzałowych i zastosowanych środków strzałowych.

Fot. 4 Złamanie komina ceglanego w czasie obalania

Jak silny opór stawia powietrze w czasie ruchu obalanego obiektu bu­dowlanego, może świadczyć fakt kilka­krotnego złamania komina ceglanego, co przedstawiono na fot. 4 i rys. 5.

Strefa zagrożenia od PFU nie wykra­cza poza bezpośrednie otoczenie ro­bót, dlatego też dla osób, które zo­stały odsunięte poza strefę rozrzutu, nie stanowi ona większego zagrożenia. Oddziaływaniem o znacznym zasię­gu są drgania parasejsmiczne, któ­re mogą być wzbudzone detonacją MW lub upadkiem bryły obiektu (dużej masy) na podłoże. Drgania te propago­wane są przez podłoże, dlatego trudno ograniczyć ich zasięg. Jedynym roz­wiązaniem jest zredukowanie wpływu źródła drgań, czyli masy detonowane­go MW albo energii uderzenia upada­jącego obiektu, przez budowę wałów lub poduszek amortyzujących upadek, rowów przecinających ciągłość ośrod­ka, w którym propagowane są drgania. Typowe zapisy oddziaływania wyburza­nych obiektów budowlanych z zastoso­waniem MW przedstawiono na rys. 6. Wybór sposobu i technologii wyburzania w większości przypadków jest uzależnio­ny od konstrukcji likwidowanego obiektu budowlanego oraz od zagrożeń, jakie może spowodować proces wyburzania.

Z wyborem technologii wiąże się ro­dzaj oddziaływania procesu wyburza­nia na otoczenie, co jest uzależnione przede wszystkim od lokalizacji ładun­ków MW, ich rodzaju oraz energii, jaką wzbudza w podłożu upadający obiekt budowlany.

Znajomość zagrożeń powodowanych oddziaływaniem robót wyburzenio­wych pozwala z jednej strony na wybór i zastosowanie odpowiednich zabez­pieczeń, a z drugiej na wybór metod pomiarowych, których celem jest udo­kumentowanie tego oddziaływania.

Rys. 5 Zapis ciśnienia PFU wzbudzonej ruchem upadającego komina

Rys. 6 Typowe zapisy oddziaływania wyburzanych obiektów budowlanych z zastosowa­niem MW (wyburzenie zbiorników żelbetowych)

W wyburzeniach stosuje się MW do [3]:
– Obiektów prostych:

–  fundamenty: budowli, maszyn i urządzeń, elektrowni, słupów, kominów itp.,

–  mosty (płyty, filary i przyczółki),

– elementy płaskie (posadzki, stro­py, ściany zbiorników itp.).

– Obiektów o znacznej kubaturze (wielkoprzestrzenne, wielkokubaturowe):

–  budowle górnicze – żelbetowe zwar­te lub żelbetowo-stalowe (płuczki, zbiorniki węgla surowego, zbiorniki produktów gotowych, budynki flo­tacji, suszarnie, łaźnie, lampiarnie, cechownie, sprężarkownie itp.),

–  budowle energetyki (hale maszyn, kotłownie),

–  budowle metalurgii (hale, wieże węglowe, hale pieców), żelbetowe i stalowe,

–  inne.
– Obiektów wysokich:

–  kominy żelbetowe,

–  kominy ceramiczne,

–  wieże różnego typu (kątowe, przesypowe, ciśnień itp.),

–  wieże szybowe żelbetowe,

–  zbiorniki i wysokie silosy o budo­wie mieszanej.

– Obiektów stalowych:

–  obiekty niefundamentowane (kopar­ki, zwałowarki, mosty ruchome itp.),

–  obiekty fundamentowane (wieże szybowe, kozłowe, płuczki, zbior­niki, załadownie, piece, kotły).

– Obiektów okrągłych żelbetowych o niekorzystnym stosunku wyso­kości do szerokości:

–  obiekty związane z górnictwem (np. zbiorniki węgla surowego),

–  obiekty pozagórnicze (silosy wap­na, zboża, cementu),

–  chłodnie kominowe.

– Obiektów nietypowych:

–  silosy i zbiorniki w budynkach,

–  inne obiekty nietypowe,

–  obiekty trudne ze względu na po­łożenie, funkcję lub powiązania z innymi chronionymi obiektami.

– Innych prac strzałowych na po­trzeby budownictwa.

Różnorodność konstrukcji i typów obiektów przeznaczonych do wyburze­nia stanowi nie tylko o trudności pro­jektowania i wykonywania robót, ale również o konieczności dokumentowa­nia oddziaływania na otoczenie. Ważnym elementem działań profilak­tycznych mających na celu ochronę otoczenia przed skutkami wyburzania obiektów budowlanych jest identy­fikacja zagrożeń oraz ich źródeł [4]. Każda technologia stwarza inne za­grożenia o różnej intensywności. Do­datkowym utrudnieniem w procesie identyfikacji i dokumentowania zagro­żeń jest szybkość zachodzących zja­wisk i fakt, że mogą się one nakładać w czasie, co niejednokrotnie istotnie komplikuje analizy i przeprowadzanie ocen (11).

Wymienione wyżej czynniki w istotny sposób wpływają na wybór metody prowadzenia pomiarów intensywności oddziaływania i jego dokumentowania (zagadnienia te będą przedstawione w kolejnym artykule).

Rys. 7 Aparatura do pomiaru intensywności drgań – KSMD APN

Aparatura stosowana do pomiarów intensywności drgań i ciśnienia PFU

W Polsce najczęściej do prac pomia­rowych przy wyburzeniach z użyciem MW stosuje się aparatury cyfrowe do badania intensywności drgań i ciś­nienia powietrznej fali uderzeniowej: produkcji szwedzkiej UVS 1608, UVS 1504 oraz Vibraloc (fot. 5). Przy pracach długotrwałych (wyburzenia mechaniczne) stosuje się również aparaturę KSMD APN z łącznością bezprzewodową (rys. 7).

Ocena oddziaływania robót wyburzeniowych na zabudo­wania w otoczeniu

Jak wspomniano, podstawowym za­grożeniem przy robotach wyburze­niowych są drgania wzbudzane deto­nacją MW lub upadkiem dużej masy na podłoże. Najprostszym sposobem oceny jest porównywanie zmierzonych drgań z odpowiednimi skalami, w któ­rych usystematyzowane są skutki działania fal sejsmicznych. Skale ta­kie dzielą się na stopnie, z których każdy ma charakterystykę opisową oraz odpowiadającą tej skali wartość liczbową amplitudy (przemieszczenia, prędkości lub przyspieszenia), skore­lowaną z częstotliwością [8], [9].

Do oceny szkodliwości stosuje się wiele skal i norm. Tak duża ich licz­ba spowodowana jest trudnościami w normatywnym ujęciu wszystkich czynników, jakie mogą mieć wpływ na szkodliwość drgań. Z konieczno­ści więc normy dotyczą określonych typów budynków i uwzględniają tylko część czynników, jakie w danym przy­padku należałoby brać pod uwagę. Po­nadto same nawet drgania określane terminem parasejsmiczne różnią się między sobą charakterystyką swoje­go źródła, np. drgania spowodowane detonacją MW czy upadkiem dużej masy na podłoże różnią się znacznie od tych, które powstają na skutek ruchu komunikacyjnego. Pierwsze na­wet o większych amplitudach trwają krótko i są mniej szkodliwe dla budyn­ków aniżeli drgania spowodowane np. przejazdem drogą ciężkich samocho­dów czy długotrwałą pracą młota hy­draulicznego. Te ostatnie są z reguły mało doceniane przy uwzględnianiu szkód powstałych w budynkach.

Z punktu widzenia ochrony budowli przed szkodliwym wpływem oddziaływań parasejsmicznych kluczowe znaczenie ma ustalenie takich pa­rametrów, które można by uznać za najlepiej powiązane z uszkodzeniami budowli. Wielu autorów za taki pa­rametr uznaje maksymalną prędkość drgań. Fakt ten znajduje również od­zwierciedlenie w prawie wszystkich normach dotyczących oddziaływania wstrząsów na obiekty budowlane.

W większości przypadków ocena od­działywania polega na analizie wyni­ków pomiarów w celu stwierdzenia, czy zostały przekroczone wartości dopuszczalne wskazanego parametru – przykładowo dopuszczalnej prędko­ści drgań. W Polsce do oceny oddzia­ływania drgań została opracowana norma PN-B-02170:1985 [6]. Do przybliżonej oceny oddziaływania drgań na konstrukcje budynków norma ta dopuszcza stosowanie skal wpływów dynamicznych SWD (rys. 8).

Rys. 8 Skala SWD-II – wersja dla prędkości drgań

Norma zaleca, aby dla istniejącego budynku pomiary wykonywać na fun­damencie lub ścianach nośnych w po­ziomie terenu, oddzielnie dla podłużnej i poprzecznej osi budynku.

Strefy wpływu (rys. 8) mają następu­jącą interpretację: I – drgania nieod­czuwalne przez budynki; II – drgania odczuwalne, ale nieszkodliwe, nastę­puje tylko szybsze zużycie budynku; III – drgania szkodliwe dla budynku, które powodują lokalne zarysowania i spę­kania, przez co osłabiają konstrukcję budynku i zmniejszają jego nośność oraz odporność na dalsze wpływy dy­namiczne; może nastąpić odpadanie wypraw i tynków; IV – drgania o dużej szkodliwości dla budynku, powstają liczne spękania, lokalne zniszczenia murów i innych pojedynczych elemen­tów budynku; V – drgania powodujące walenie się murów, spadanie stropów itp., występuje pełne zagrożenie bez­pieczeństwa ludzi.

Skale SWD zostały opracowane przy założeniu, że drgania oddziałujące na obiekty, o określonych w normie wy­miarach, są długotrwałe (np. kilka godzin dziennie) i uwzględniają efekt zmęczenia.

W tym miejscu pojawia się zasad­niczy problem ze stosowaniem skal SWD do oceny oddziaływania robót wyburzeniowych na budynki w oto­czeniu, nawet gdy wymiarami i kon­strukcją odpowiadają one warunkom opisanym w normie. Należy jeszcze raz przypomnieć, że drgania wzbu­dzone w czasie robót wyburzenio­wych z użyciem MW to zdarzenia krótkotrwałe i incydentalne (jedno­razowe). Dlatego też zastosowanie skal SWD do oceny oddziaływania ma bardzo ograniczony zasięg do budynków mieszkalnych, a oceny na­leży prowadzić zgodnie z określony­mi procedurami.

Diagnozę o wpływie drgań na obiek­ty, z zastosowaniem skal SWD, opiera się na nanoszeniu, na skale, pomierzonych maksymalnych warto­ści prędkości w korelacji z przyna­leżnymi częstotliwościami. Są dwie metody prowadzenia analizy – metoda bezpośrednia i metoda pośrednia. Metoda bezpośrednia – stosowana jest dla drgań ciągłych o charaktery­styce bliskiej harmonicznej, gdzie dwa parametry, mające istotny wpływ na szkodliwość drgań, prędkość i czę­stotliwość, mogą być określane przez naniesienie wyników pomiarów w po­staci maksymalnych wartości pręd­kości i odpowiadającej jej w czasie częstotliwości na skalę szkodliwości SWD i lokalizację tych wyników w po­szczególnych strefach oddziaływa­nia dynamicznego. Jest to analiza na podstawie wartości szczytowych (maksymalnych).

Rys. 9 Ocena oddziaływania drgań na budynek – wyburzenie komina

Metoda pośrednia – używana jest do oceny drgań złożonych o charakterze impulsowym, do których zaliczane są drgania wzbudzane w czasie ro­bót wyburzeniowych. W takim przy­padku do oceny ich wpływu, według skal SWD, wymagane są rejestracje pełnych przebiegów składowych po­ziomych drgań. Analizę pełnych prze­biegów składowych x, y przeprowadza się przez filtrowanie sygnału filtrem tercjowym. Tak otrzymane wyniki jako histogram wartości maksymalnych prędkości, odpowiadającej częstotli­wości środkowej pasma tercjowego, nanoszone są na skale SWD z przypi­saniem im skutków odpowiadających danej strefie. Dodatkowo w przypadku robót wyburzeniowych prowadzonych z użyciem MW do oceny intensywno­ści drgań należy przyjąć założenie, że są to zdarzenia zarówno krótko­trwałe, jak i jednorazowe i w związku z tym drganiom zakwalifikowanym do odpowiedniej strefy skali SWD można przypisać skutki strefy niższej. Przykładową ocenę oddziaływania robót wyburzeniowych na budynek mieszkalny z zastosowaniem metody pośredniej przedstawiono na rys. 9, ocena kwalifikuje drgania do III strefy skali SWD-II, ale przypisać im należy skutki strefy II, czyli są to drgania odczuwalne, jednak nieszkodliwe dla obiektu.

Roboty wyburzeniowe z użyciem MW najczęściej są prowadzone na tere­nach przemysłowych, gdzie ochronie podlegają przede wszystkim budynki przemysłowe. W większości dla ta­kich budynków nie można stosować skal SWD, dlatego też często do oce­ny oddziaływania stosuje się normę niemiecką DIN 4150 [9], która wyróż­nia taki rodzaj budynku. Wartości do­puszczalne według tej normy przed­stawiono w tab. 1. Częstotliwości drgań na terenach przemysłowych, w większości przypadków, nie prze­kraczają 10 Hz, czyli za bezpieczną prędkość drgań dla zabudowy prze­mysłowej można przyjąć prędkości nawet do 20 mm/s.

Tab. 1 Niemiecka skala szkodliwości (DIN 4150)

Od kilku lat do oceny oddziaływania wstrząsów pochodzenia górniczego, a więc zdarzeń sporadycznych, sto­suje się górnicze skale intensywno­ści (GSI) [2]. Ważną zaletą tych skal jest ich nowoczesność i nowe po­dejście do oceny – na podstawie po­miaru drgań i przewidywanych skut­ków. Skutki dla drgań o określonej intensywności zostały wskazane na podstawie licznych obserwacji zda­rzeń. Najnowsza skala (rok 2012) [1] zawiera również ocenę odporności dynamicznej budynków, co pozwala określić, jaki poziom drgań podłoża jest dla obiektów bezpieczny, czyli gwarantuje brak wystąpienia uszko­dzeń. Skalę GSI-2012 z uwzględnie­niem odporności budynków przedsta­wiono na rys. 10.

Rys. 10 Skala GSI-2012 [1]