Czy faktycznie sieci i instalacje elektroenergetyczne, wodociągowe, kanalizacyjne, cieplne i telekomunikacyjne nie wymagają pozwolenia na budowę.
|
Z |
apisy ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 443), które weszły w życie 28 czerwca 2015 r., wywołały bardzo dużo emocji w sprawie wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w specjalnościach potocznie nazywanych instalacyjnymi.
Zmieniony art. 29 opisujący wyłączenia robót budowlanych od posiadania pozwolenia na budowę, rozpatrywany wraz z art. 30 określającym rodzaje robót wymagających zgłoszenia budowy, jednoznacznie wskazał, że sieci, przyłącza i instalacje elektroenergetyczne, wodociągowe, kanalizacyjne, cieplne i telekomunikacyjne nie wymagają pozwolenia na budowę.
Tak jednoznaczne zapisy znajdowały potwierdzenie w pismach i informacjach wydawanych przez organy pełniące na różnych szczeblach państwowy nadzór budowlany. Temat poruszono także na konferencji szkoleniowej w Warszawie w dniach 25–27 listopada 2015 r. połączonej ze wspólną naradą wojewódzkich inspektorów nadzoru budowlanego, Krajowego Sądu Dyscyplinarnego PIIB, przewodniczących okręgowych sądów dyscyplinarnych, Krajowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej PIIB i okręgowych rzeczników odpowiedzialności zawodowej – koordynatorów.
Analiza zapisów Prawa budowlanego (Pb) w treści obowiązującej od 28 czerwca 2015 r. i w wersjach kolejnych zmian, aż do aktualnie obowiązującej (od 7 stycznia 2016 r.), wykazuje jednoznacznie, że pełnienie samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie wymaga także realizacji innych, niż art. 29, zapisów Pb i rozporządzeń wykonawczych do tego prawa. Przepisy te jednoznacznie wskazują na konieczność uczestniczenia przy realizacji inwestycji budowlanej (przy opracowaniu projektu, w trakcie realizacji, w trakcie przekazywania do użytkowania i późniejszej eksploatacji obiektu) osób posiadających uprawnienia budowlane w specjalnościach (art. 14 ust. 1 Pb) wymaganych dla docelowego, kompleksowego wykonania całego zamierzenia budowlanego.
© sveta – Fotolia.com
Wynika to z art. 33 Pb stanowiącego w ust. 1, że pozwolenie na budowę dotyczy całego zamierzenia budowlanego. W przypadku zamierzenia budowlanego obejmującego więcej niż jeden obiekt pozwolenie na budowę może, na wniosek inwestora, dotyczyć wybranych obiektów lub zespołu obiektów, samodzielnie funkcjonować zgodnie z przeznaczeniem. Jeżeli pozwolenie na budowę dotyczy wybranych obiektów lub zespołu obiektów, inwestor jest obowiązany przedstawić projekt zagospodarowania działki lub terenu, o którym mowa w art. 34 ust. 3 pkt 1, dla całego zamierzenia budowlanego.
W celu uzyskania pozwolenia na budowę konieczne jest opracowanie podstawy jego uzyskania, czyli projektu budowlanego, opracowanego zgodnie z rozporządzeniem Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego – Dz.U. z 2012 r. poz. 462, wersja aktualnie obowiązująca od 15 października 2015 r.
Zapisano w nim w § 8 dotyczącym części opisowej oraz części rysunkowej projektu i w § 11, że projekt musi obejmować, m.in. graficzne przedstawienie urządzeń przeciwpożarowych zaopatrzenia wodnego, w tym rodzaj i wielkość źródeł, usytuowanie stanowisk czerpania wody i dojazd do nich dla samochodów straży pożarnej oraz charakterystyczne rzędne i wymiary;
– układ sieci i instalacji uzbrojenia terenu, przedstawiony z przyłączami do odpowiednich sieci zewnętrznych i wewnętrznych oraz urządzeń budowlanych, w tym: wodociągowych, ujęć wody ze strefami ochronnymi, cieplnych, gazowych i kanalizacyjnych lub służących do oczyszczania ścieków, oraz określający sposób odprowadzania wód opadowych, z podaniem niezbędnych profili podłużnych, spadków, przekrojów przewodów oraz charakterystycznych rzędnych, wymiarów i odległości, wraz z usytuowaniem przyłączy, urządzeń i punktów pomiarowych;
– układ linii lub przewodów elektrycznych i telekomunikacyjnych oraz związanych z nim urządzeń technicznych, przedstawiony w powiązaniu z sieciami zewnętrznymi, z oznaczeniem miejsca i rzędnych w miarę potrzeby, przyłączenia do sieci zewnętrznych i złączy z instalacją obiektów budowlanych oraz charakterystycznych elementów, punktów pomiarowych, symboli i wymiarów;
– w części opisowej: w stosunku do obiektu budowlanego usługowego, produkcyjnego lub technicznego – podstawowe dane technologiczne oraz współzależności urządzeń i wyposażenia związanego z przeznaczeniem obiektu i jego rozwiązaniami budowlanymi; w stosunku do obiektu budowlanego liniowego – rozwiązania budowlane i techniczno-instalacyjne, nawiązujące do warunków terenu występujących wzdłuż jego trasy, oraz rozwiązania techniczno-budowlane w miejscach charakterystycznych lub o szczególnym znaczeniu dla funkcjonowania obiektu albo istotne ze względów bezpieczeństwa, z uwzględnieniem wymaganych stref ochronnych;
– we wszystkich projektach budowlanych rozwiązania zasadniczych elementów wyposażenia budowlano-instalacyjnego, zapewniające użytkowanie obiektu budowlanego zgodnie z przeznaczeniem, w szczególności instalacji i urządzeń budowlanych: wodociągowych i kanalizacyjnych, ogrzewczych, wentylacji grawitacyjnej, grawitacyjnej wspomaganej i mechanicznej, chłodniczych, klimatyzacji, gazowych, elektrycznych, telekomunikacyjnych, piorunochronnych, a także sposób powiązania instalacji obiektu budowlanego z sieciami zewnętrznymi wraz z punktami pomiarowymi, założenia przyjęte do obliczeń instalacji oraz podstawowe wyniki tych obliczeń, z uzasadnieniem doboru, rodzaju i wielkości urządzeń, przy czym należy przedstawić:
a) dla instalacji ogrzewczych, wentylacyjnych, klimatyzacyjnych lub chłodniczych – założone parametry klimatu wewnętrznego z powołaniem przepisów techniczno-budowlanych oraz przepisów dotyczących racjonalizacji użytkowania energii;
b) dobór i wymiarowanie parametrów technicznych podstawowych urządzeń ogrzewczych, wentylacyjnych, klimatyzacyjnych i chłodniczych oraz określenie wartości mocy cieplnej i chłodniczej oraz mocy elektrycznej związanej z tymi urządzeniami;
– rozwiązania i sposób funkcjonowania zasadniczych urządzeń instalacji technicznych, w tym przemysłowych i ich zespołów tworzących całość techniczno-użytkową, decydującą o podstawowym przeznaczeniu obiektu budowlanego, w tym charakterystykę i odnośne parametry instalacji i urządzeń technologicznych, mających wpływ na architekturę, konstrukcję, instalacje i urządzenia techniczne związane z tym obiektem; charakterystykę energetyczną budynku, opracowaną zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 15 ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków (Dz.U. poz. 1200 oraz z 2015 r. poz. 151), określającą w zależności od potrzeb:
a) bilans mocy urządzeń elektrycznych oraz urządzeń zużywających inne rodzaje energii, stanowiących jego stałe wyposażenie budowlano-instalacyjne, z wydzieleniem mocy urządzeń służących do celów technologicznych związanych z przeznaczeniem budynku;
b) w przypadku budynku wyposażonego w instalacje ogrzewcze, wentylacyjne, klimatyzacyjne lub chłodnicze – właściwości cieplne przegród zewnętrznych, w tym ścian pełnych oraz drzwi, wrót, a także przegród przezroczystych i innych;
c) parametry sprawności energetycznej instalacji ogrzewczych, wentylacyjnych, klimatyzacyjnych lub chłodniczych oraz innych urządzeń mających wpływ na gospodarkę energetyczną budynku;
d) dane wykazujące, że przyjęte w projekcie architektoniczno-budowlanym rozwiązania budowlane i instalacyjne spełniają wymagania dotyczące oszczędności energii zawarte w przepisach techniczno-budowlanych;
– dane techniczne obiektu budowlanego charakteryzujące wpływ obiektu budowlanego na środowisko i jego wykorzystywanie oraz na zdrowie ludzi i obiekty sąsiednie pod względem:
a) zapotrzebowania i jakości wody oraz ilości, jakości i sposobu odprowadzania ścieków,
b) emisji zanieczyszczeń gazowych, w tym zapachów, pyłowych i płynnych, z podaniem ich rodzaju, ilości i zasięgu rozprzestrzeniania się,
c) rodzaju i ilości wytwarzanych odpadów,
d) właściwości akustycznych oraz emisji drgań, a także promieniowania, w szczególności jonizującego, pola elektromagnetycznego i innych zakłóceń, z podaniem odpowiednich parametrów tych czynników i zasięgu ich rozprzestrzeniania się,
e) wpływu obiektu budowlanego na istniejący drzewostan, powierzchnię ziemi, w tym glebę, wody powierzchniowe i podziemne;
– mając na uwadze, że przyjęte w projekcie architektoniczno-budowlanym rozwiązania przestrzenne, funkcjonalne i techniczne powinny wykazywać ograniczenie lub eliminację wpływu obiektu budowlanego na środowisko przyrodnicze, zdrowie ludzi i inne obiekty budowlane, zgodnie z odrębnymi przepisami;
– w stosunku do budynku – analizę możliwości racjonalnego wykorzystania, o ile są dostępne techniczne, środowiskowe i ekonomiczne możliwości, wysokoefektywnych systemów alternatywnych zaopatrzenia w energię i ciepło, do których zalicza się zdecentralizowane systemy dostawy energii oparte na energii ze źródeł odnawialnych, kogenerację, ogrzewanie lub chłodzenie lokalne lub blokowe, w szczególności gdy opiera się całkowicie lub częściowo na energii ze źródeł odnawialnych, w rozumieniu przepisów Prawa energetycznego, oraz pompy ciepła, określającą:
a) roczne zapotrzebowanie na energię użytkową do ogrzewania, wentylacji, przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz chłodzenia obliczone zgodnie z przepisami dotyczącymi metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynków,
b) dostępne nośniki energii,
c) uchylono
d) wybór dwóch systemów zaopatrzenia w energię do analizy porównawczej:
– systemu konwencjonalnego oraz systemu alternatywnego lub
– systemu konwencjonalnego oraz systemu hybrydowego, rozumianego jako połączenie systemu konwencjonalnego i alternatywnego,
e) obliczenia optymalizacyjno-porównawcze dla wybranych systemów zaopatrzenia w energię,
f) wyniki analizy porównawczej i wybór systemu zaopatrzenia w energię;
– warunki ochrony przeciwpożarowej określone w odrębnych przepisach.
Przedstawione wymagania dla formy i zakresu opracowywanego przez projektanta projektu budowlanego i art. 20 Pb, opisujący obowiązki projektanta: zapewnienie, w razie potrzeby, udziału w opracowaniu projektu osób posiadających uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności oraz wzajemne skoordynowanie techniczne wykonanych przez te osoby opracowań projektowych, zapewniające uwzględnienie zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w procesie budowy, z uwzględnieniem specyfiki projektowanego obiektu budowlanego, uniemożliwia wykonanie projektu budowlanego bez uwzględnienia instalacji i sieci wymaganych do prawidłowego funkcjonowania projektowanego obiektu budowlanego.
W trakcie budowy wymóg zapewnienia nadzoru w specjalnościach budowlanych zapisano w art. 27 Pb: Przy budowie obiektu budowlanego, wymagającego ustanowienia inspektorów nadzoru inwestorskiego w zakresie różnych specjalności, inwestor wyznacza jednego z nich jako koordynatora ich czynności na budowie.
Logiczne jest także uznanie, że skoro projekt i nadzór inwestorski są realizowane z udziałem samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie w wymaganych dla realizowanego zamierzenia budowlanego specjalnościach, to również ich realizacja wymaga kierownika budowy i kierowników robót w specjalnościach wymaganych na danej konkretnej budowie.
Dziwi podejście niektórych osób zrzeszonych w Izbie Inżynierów Budownictwa, promujących brak wymagań na różnych etapach realizacji obiektu budowlanego, dla uczestnictwa w tym procesie ich kolegów w specjalnościach obejmujących sieci i instalacje.
Problem braku istotnych, dla przeznaczenia i użytkowania obiektu budowlanego, rozwiązań technicznych dla sieci i instalacji elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych i telekomunikacyjnych w projektach budowlanych i w trakcie realizacji i użytkowania tych obiektów jest często podnoszony przez państwowy nadzór budowlany.
Potwierdza to obecny art. 5 Prawa budowlanego, w którym – poprzez bezpośrednie wprowadzenie postanowień rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. – traktuje się obiekty budowlane jako budynki i budowle spełniające „właściwości użytkowe wyrobu budowlanego” – właściwości użytkowe odnoszące się do odpowiednich zasadniczych charakterystyk jednoznacznie opisanych w załączniku nr I do ww. rozporządzenia i posiadające dopuszczenie do użytkowania w formie uzyskanej decyzji administracyjnej lub oświadczenia kierownika budowy. Oświadczenie kierownika i dopuszczenie do użytkowania wraz z dokumentacją podwykonawczą jest deklaracją właściwości użytkowych produktu (czyli budynku lub budowli).
Należy więc prawidłowo wykorzystywać zapisy prawa. Przy takiej postawie prawdziwe będzie stanowisko GUNB stwierdzające, że to jest nasza etyczna inżynierska sprawa, dotycząca wzajemnych stosunków między specjalnościami inżynierów budownictwa.
Do tej postawy etycznej muszą dołączyć także osoby będące członkami izby i pełniące funkcje urzędnicze w wydziałach architektury i państwowych nadzorów budowlanych.
mgr inż. Danuta Paginowska
członek Krajowego Sądu Dyscyplinarnego PIIB i rzeczoznawca budowlany w specjalności instalacyjno-inżynieryjnej*
* obejmującej projektowanie i wykonawstwo w zakresie sieci i instalacji: wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych i gazowych oraz instalacji klimatyzacyjno-wentylacyjnych
