W części I artykułu, omawiając wyznaczanie współczynnika przenikania ciepła przez płaskie przegrody nieprzezroczyste budynków, nawiązałem do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw ich charakterystyki energetycznej. Znowelizowane rozporządzenie, pod tym samym tytułem, zawiera obszerny załącznik nr 1 istotnie zmieniający poprzednią metodologię obliczania charakterystyki energetycznej budynku.
Wstęp, czyli uaktualnienie
W części I artykułu, opublikowanej w numerze wrześniowym (9/2014) „IB”, omawiając wyznaczanie współczynnika przenikania ciepła przez płaskie przegrody nieprzezroczyste budynków, nawiązałem do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw ich charakterystyki energetycznej (Dz.U. z 2008 r. Nr 201, poz. 1240), w szczególności do załącznika nr 5, pkt 3.2.3 i 3.2.4, w którym powołano kilka Polskich Norm, wśród nich także PN-EN ISO 6946:2008 Komponenty budowlane i elementy budynku – Opór cieplny i współczynnik przenikania ciepła – Metoda obliczania. Otóż rozporządzenie to zostało znowelizowane przez Ministra Infrastruktury i Rozwoju i jego nowa wersja z dnia 3 czerwca 2014 r. została ogłoszona 2 lipca 2014 r. w Dz.U. poz. 888, wejdzie ona w życie po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia, a wersja poprzednia straci moc.
Znowelizowane rozporządzenie, pod tym samym tytułem, zawiera obszerny załącznik nr 1 istotnie zmieniający poprzednią metodologię obliczania charakterystyki energetycznej budynku.W rozdziale 5 podano sposób wyznaczania rocznego zapotrzebowania na energię użytkową w budynku (do: ogrzewania i wentylacji, przygotowania ciepłej wody użytkowej i chłodzenia), odwołując się do kilku Polskich Norm pozostających merytorycznie w ścisłej relacji z postanowieniami rozporządzenia w nowej wersji. Oto trzy z nich:
– PN-EN ISO 13790:2009 Energetyczne właściwości użytkowe budynków – Obliczanie zużycia energii na potrzeby ogrzewania i chłodzenia;
– PN-EN 12831:2006 Instalacje ogrzewcze w budynkach – Metoda obliczania projektowego obciążenia cieplnego;
– PN-EN ISO 13789:2008 Cieplne właściwości użytkowe budynków – Współczynniki przenoszenia ciepła przez przenikanie i wentylację – Metoda obliczania.
Chociaż w znowelizowanym rozporządzeniu nie ma bezpośredniego odwołania do normy PN-EN ISO 6946:2008, jednak jej stosowanie może być nieuniknione, gdyż jest ona powołana w ww. normach, które operują, tak jak rozporządzenie, pojęciem współczynnika H przenoszenia ciepła przez bezpośrednie przenikanie przez przegrodę, równego iloczynowi pola przegrody A i odpowiadającego temu polu współczynnikowi przenikania ciepła U, tj. H = A × U. Z tego względu uwagi z części I co do wyznaczania współczynnika przenikania przez płaskie przegrody nieprzezroczyste i przykłady obliczania U wg PN-EN ISO 6946:2008 zachowują ważność.
Z niejasnych przesłanek prawodawca zastosował w tym rozporządzeniu odmienny sposób przywoływania PN – dotychczasowy uzus polega na identyfikowaniu normy jednoznacznie jej numerem (niepowtarzalnym), dodając dla jasności tytuł, w rozporządzeniu zaś prawodawca przywołał tytuły norm, pomijając ich numery. Lepiej byłoby podać numery norm, tak by użytkownicy nie musieli dodatkowo poszukiwać numerów w zbiorach PKN.
Wnioski
1. Przytoczone przykłady obliczeń wybranych konstrukcji ilustrują podaną w PN-EN ISO 6946:2008 metodę wyznaczania współczynnika U przez przegrody złożone z warstw niejednorodnych i mogą dać pogląd o nakładzie pracy. Dużym mankamentem metody jest pominięcie w normie wskazań o dopuszczalności zastosowania tej metody dla konkretnej przegrody, przekonać się o tym można dopiero po przeprowadzeniu obliczeń. Rozporządzenie nie podaje, jak wyznaczać U, jeśli zalecona metoda nie nadaje się do stosowania.
2. Podane w pkt 1.1 załącznika nr 2 wartości UC(max) powinny być podane z wartością niepewności, jaką rozporządzenie dopuszcza, gdyż wskazuje metodę, której „maksymalny możliwy błąd wynosi 20%” i zależy od dokładności danych wejściowych oraz od sposobu uśrednienia dla całej ściany. Z tego punktu widzenia cyzelowanie wartości UC(max) = 0,25; 0,23 i 0,20 (w poz. 1a) wydaje się mało praktyczne, bo już pierwsza wartość 0,25 z 20-procentową tolerancją obejmuje dwie pozostałe.
3. W odniesieniu do zastosowania tej metody do obliczania charakterystyki energetycznej budynków trzeba podkreślić konieczność dokładnej identyfikacji struktury przegród i właściwości użytych materiałów, aby do błędu samej metody nie dodawać niepewności z powodu niedokładnych danych wejściowych.
mgr inż. Witold Ciołek
