Przepisy określają rodzaj urządzeń służących do doprowadzenia powietrza.
Odpowiada mgr inż. Marcin Gasiński – Stowarzyszenie Nowoczesne Budynki.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, które weszło w życie z dniem 1 stycznia 2009 r. (Dz.U. z 2008 r Nr 201, poz. 1238), w §155 ust. 3 otrzymuje brzmienie: „W przypadku zastosowania w pomieszczeniach innego rodzaju wentylacji niż wentylacja mechaniczna nawiewna lub nawiewno-wywiewna, dopływ powietrza zewnętrznego, w ilości niezbędnej dla potrzeb wentylacyjnych, należy zapewnić przez urządzenia nawiewne umieszczane w oknach, drzwiach balkonowych lub w innych częściach przegród zewnętrznych”.
Przepisy nie definiują, czym jest urządzenie, w związku z tym pojawia się pytanie, czy zastosowanie okuć stolarki umożliwiających użycie funkcji mikrowentylacji spełnia wymagania przepisów i może być uznane jako urządzenie czy też nie. Należy wziąć pod uwagę fakt, że funkcja mikrowentylacji w żaden sposób nie zapewnia możliwości zapewnienia dopływu powietrza określonej wartości wymaganej przez normy.
Polska Norma PN-83/B-03430/Az3:2000 nie uwzględnia możliwości stosowania funkcji mikrowentylacji. Pojawia się zatem pytanie – czy w okresie, w którym wprowadzono nowelizację przepisów i przy wymaganiach w tamtym okresie stawianych w zakresie szczelności stolarki [de facto klasa 4 szczelności), zastosowanie mikrowentylacji bez innych urządzeń nawiewnych, jak np. nawiewniki, jest wystarczające do spełnienia wymogów § 155 ust. 3 (Dz.U. z 2008 r Nr 201, poz. 1238).
Fot. © Amakar – Fotolia.com
Wymagania dla urządzeń nawiewnych, których funkcją jest doprowadzenie powietrza zewnętrznego w instalacjach wentylacji grawitacyjnej, hybrydowej oraz mechanicznej wywiewnej, zostały przedstawione w § 155 ust. 3 i 4 rozporządzenia WT:
§ 155.3. W przypadku zastosowania w pomieszczeniach innego rodzaju wentylacji niż wentylacja mechaniczna nawiewna lub nawiewno–wywiewna, dopływ powietrza zewnętrznego, w ilości niezbędnej dla potrzeb wentylacyjnych, należy zapewnić przez urządzenia nawiewne umieszczane w oknach, drzwiach balkonowych lub w innych częściach przegród zewnętrznych.
Urządzenia nawiewne, o których mowa w ust. 3, powinny być stosowane zgodnie z wymaganiami określonymi w Polskiej Normie dotyczącej wentylacji w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej.
W załączniku nr 1 do rozporządzenia w odniesieniu do § 155 ust. 4, odwołującego się do wymagań dla urządzeń nawiewnych, przywołano pkt 2.1.5 z Polskiej Normy PN-B-03430:1983+Az3:2000:
|
33 |
§ 155 ust. 4 |
PN-B-03430:1983 PN-B-03430:1983/ Az3:2000 |
Wentylacja w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej. Wymagania [w zakresie pkt 2.1.5) |
Polska Norma określa m.in. rodzaj urządzeń nawiewnych – nawiewniki powietrza zewnętrznego i stawia im następujące wymagania:
2.1.5.a)
W przypadku zastosowania okien charakteryzujących się współczynnikiem infiltracji powietrza „a” mniejszym niż 0,3 m3/[m x h x daPa2'3), przez nawiewniki powietrza o regulowanym stopniu otwarcia usytuowane:
– w górnej części okna [w ościeżnicy, ramie skrzydła, między ramą skrzydła a górną krawędzią szyby zespolonej), lub
– w otworze okiennym [między nadprożem a górną krawędzią ościeżnicy, w obudowie rolety zewnętrznej), lub
– w przegrodzie zewnętrznej ponad oknem.
Strumień powietrza przepływającego przez całkowicie otwarty nawiewnik, przy różnicy ciśnienia po obu jego stronach 10 Pa, powinien mieścić się w granicach:
– od 20 m3/h do 50 m3/h, jeśli zastosowana jest wentylacja grawitacyjna,
– od 15 m3/h do 30 m3/h, jeśli zastosowana jest wentylacja mechaniczna wywiewna.
Strumień objętości powietrza przepływającego przez nawiewnik, którego element dławiący znajduje się w pozycji maksymalnego zamknięcia, powinien zawierać się w granicach od 20% do 30% strumienia przy jego całkowitym otwarciu.
W budynkach o wysokości do dziewiątej kondygnacji włącznie dopuszcza się doprowadzenia powietrza przez okna charakteryzujące się współczynnikiem infiltracji „a” wyższym niż 0,5, lecz nie większym niż 1,0 m3/(m x h x daPa2/3), pod warunkiem że okna wyposażone są w skrzydło uchylno-rozwieralne, górny wywietrznik uchylny lub górne skrzydło uchylne.
Z przywołanych wyżej przepisów wynika, że jedynym urządzeniem służącym do doprowadzenia powietrza są nawiewniki powietrza zewnętrznego. Funkcja mikro- wentylacji nie odgrywa roli nawiewnika, a w szczególności jest niezgodna z wymaganiami zawartymi w normie PN-B- -03430:1983+Az3:2000, w związku z czym zastosowanie jej zamiast nawiewnika należy uznać za nieprawidłowe. Ponadto należy zauważyć, że wymagania w zakresie szczelności okien i drzwi balkonowych zostały zawarte w załączniku nr 2 do WT:
W budynkach niskich, średniowysokich i wysokich przepuszczalność powietrza dla okien i drzwi balkonowych przy ciśnieniu równym 100 Pa wynosi nie więcej niż 2,25 m3/(m2•h) w odniesieniu do długości linii stykowej lub 9 m3/(m2•h) w odniesieniu do pola powierzchni, co odpowiada klasie 3 Polskiej Normy dotyczącej przepuszczalności powietrza okien i drzwi. Dla okien i drzwi balkonowych w budynkach wysokościowych przepuszczalność powietrza przy ciśnieniu równym 100 Pa wynosi nie więcej niż 0,75 m3/(m2•h) w odniesieniu do długości Unii stykowej lub 3 m3/(m2•h) w odniesieniu do pola powierzchni, co odpowiada klasie 4 Polskiej Normy dotyczącej przepuszczalności powietrza okien i drzwi.
Polska Norma, o której mówi przepis, to norma stosowana do klasyfikacji okien pod względem ich szczelności – PN-EN 12207:2001. Badania szczelności okien wykonuje się w pozycji zamkniętej bez dodatkowych urządzeń rozszczepiających, w tym nawiewników powietrza zewnętrznego czy mikrowentylacji.
Trzeba również pamiętać, że okna i drzwi balkonowe są wyrobem budowlanym wprowadzanym do obrotu ze znakiem CE, dla których specyfikację techniczną stanowi norma zharmonizowana PN-EN 14351-1:2006+A1:2010, a od dnia 1 listopada 2019 r. wyłącznie PN-EN 14351-1:2006+A2:2016. Jedną z właściwości użytkowych wyrobu jest klasa szczelności określana zgodnie z normą PN-EN 12207:2001. Stosowanie wymagań w przepisach krajowych, odnoszących się do właściwości użytkowych niewymiemonych w normie zharmonizowanej, w tym do współczynnika infiltracji „a”, jest nieprawidłowe i sprzeczne z przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylającego dyrektywę Rady 89/106/EWG.
W podsumowaniu należy wskazać, że przepisy określają rodzaj urządzeń służących do doprowadzenia powietrza, są to wyłącznie nawiewniki powietrza zewnętrznego oraz przypisane im właściwości użytkowe. Wymagania w zakresie szczelności okien i drzwi balkonowych zostały zdefiniowane w rozporządzeniu WT, a odniesienia treści normy PN-B-03430:1983+Az3:2000 do współczynnika infiltracji „a”, wobec aktualnego brzmienia WT, nie mają zastosowania. Jednocześnie przywołanie przez rozporządzenie WT wymagań dla urządzeń nawiewnych ze wskazaniem na normę PN-B-3430:1983+Az3:2000 oznacza, że wymagania tam zawarte pozostają wiążące i dotyczą budynków wyposażonych w okna o klasie szczelności 3 lub 4, a nie w okna charakteryzujące się określonymi wartościami współczynnika infiltracji „a”.
