Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej inżyniera budownictwa

Inżynier, który wyrządził drugiemu szkodę, jest zobowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości. Naprawienie szkody pociąga za sobą dla sprawcy konsekwencje finansowe. Są one tym dotkliwsze, że rośnie świadomość roszczeniowa społeczeństwa, zaś sądy zasądzają coraz wyższe odszkodowania. Rośnie zatem potrzeba ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.

Dlaczego tak ważne jest ubezpieczenie OC inżyniera budownictwa?

W przypadku wyrządzenia szkody to ubezpieczyciel weźmie na siebie obowiązek jej naprawienia. Zgodnie z aktualnymi przepisami prawa inżynier budownictwa (obok przedstawicieli innych grup zawodowych – pośredników w obrocie nieruchomościami, brokerów, doradców podatkowych, zarządców nieruchomości) nie tylko może zawrzeć ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej, ale ma taki obowiązek.

Obowiązek ten wynika z art. 6 ust. 2 Ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa (…). Zgodnie z tym przepisem członek izby samorządu zawodowego podlega ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej za szkody, które mogą wyniknąć w związku z wykonywaniem samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie. Zatem obowiązek ubezpieczenia dotyczy wyłącznie tzw. samodzielnych technicznych funkcji w budownictwie, w pozostałym zaś zakresie wykonywanych przez siebie czynności inżynier może się ubezpieczyć dobrowolnie. Ustęp 3 wspomnianego wyżej artykułu stanowi, że właściwy minister określi w swoim rozporządzeniu szczegółowy zakres ubezpieczenia obowiązkowego, termin powstania obowiązku ubezpieczenia oraz minimalną sumę gwarancyjną. Na podstawie tego przepisu Minister Finansów wydał Rozporządzenie z dnia 11 grudnia 2003 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej architektów oraz inżynierów budownictwa. Ubezpieczyciel, który zawiera z inżynierem umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC, jest związany treścią tego rozporządzenia i nie może w żaden sposób pogorszyć jego warunków (np. poprzez rozszerzenie listy wyłączeń z ochrony albo ustanowienie udziału własnego ubezpieczonego w szkodzie).

Fot. stock.adobe (artursfoto)

Jaką ochronę daje inżynierowi obowiązkowe ubezpieczenie OC?

Zakres przedmiotowy ubezpieczenia określony jest w par. 2 ust. 1 rozporządzenia, zgodnie z którym ubezpieczeniem objęta jest odpowiedzialność cywilna inżyniera budownictwa za szkody wyrządzone w następstwie działania i zaniechania ubezpieczonego w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej, w związku z wykonywaniem samodzielnych technicznych funkcji w budownictwie w zakresie posiadanych uprawnień budowlanych. W tym sformułowaniu zawiera się kilka ważnych kwestii.

Pierwszy człon stanowi, że ubezpieczenie może się uruchomić tylko w przypadku, jeśli inżynier ponosi odpowiedzialność cywilną za szkodę (przesłanki odpowiedzialności cywilnej zostały omówione wcześniej). Jeśli odpowiedzialność cywilna zgodnie z przepisami prawa nie zachodzi, ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej nigdy nie zadziała.

Natomiast jeśli odpowiedzialność cywilna zachodzi, musi ona dotyczyć szkód, które wynikają z pełnienia przez inżyniera tzw. samodzielnych technicznych funkcji w budownictwie w zakresie posiadanych uprawnień budowlanych. Aby wyjaśnić pojęcie samodzielnych technicznych funkcji w budownictwie, należy odwołać się do ustawy – Prawo budowlane, której art. 12 ust. 1 stanowi, że za samodzielną techniczną funkcję w budownictwie uważa się działalność związaną z koniecznością fachowej oceny zjawisk technicznych oraz samodzielnego rozwiązania zagadnień architektonicznych, technicznych oraz techniczno-organizacyjnych, obejmującą:

• projektowanie, sprawdzanie projektów architektoniczno-budowlanych, sprawowanie nadzoru autorskiego,
• kierowanie budową lub innymi robotami budowlanymi,
• wykonywanie nadzoru inwestorskiego,
• sprawowanie kontroli technicznej,
• rzeczoznawstwo budowlane.

Sprawdź też: Odpowiedzialność cywilna inżyniera budownictwa

Skoro jednak inżynier ponosi odpowiedzialność cywilną, a szkoda wyrządzona przez niego osobie trzeciej wynika z pełnienia samodzielnych technicznych funkcji w budownictwie, to ubezpieczyciel musi wypłacić odszkodowanie, chyba że mieści się ona na liście wymienionych w rozporządzeniu wyłączeń (art. 2 ust. 2 pkt. 1–7). Lista tych wyłączeń jest zamknięta i obejmuje:

• szkody wyrządzone przez ubezpieczonego osobom fizycznym zatrudnionym na podstawie umowy o pracę lub wykonującym roboty na podstawie umowy prawa cywilnego, powstałe w związku ze świadczeniem pracy, robót i usług na rzecz ubezpieczonego;
• szkody powstałe po skreśleniu z listy członków izby, a także w okresie zawieszenia w prawach członka izby, chyba że szkoda jest następstwem wykonywania samodzielnych technicznych funkcji w budownictwie przed skreśleniem lub zawieszeniem;
• szkody wynikłe z przekroczenia ustalonych kosztów;
• szkody polegające na zapłacie kar umownych;
• szkody wyrządzone w następstwie naruszenia praw autorskich, patentów;
• szkody powstałe w wyniku normalnego zużycia lub wadliwej eksploatacji obiektów budowlanych;
• szkody powstałe wskutek działań wojennych, stanu wojennego, rozruchów, zamieszek, a także aktów terroru.

Dodatkowo Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych rozszerza listę tych wyłączeń o szkody wyrządzone z winy umyślnej. Odnośnie szkód wyrządzonych w następstwie tzw. rażącego niedbalstwa, zgodnie z powyższą ustawą istnieje ochrona ubezpieczeniowa, natomiast daje ona prawo Ubezpieczycielowi do dochodzenia regresu od inżyniera z tego tytułu.

Ramy czasowe ubezpieczenia obowiązkowego określa zawarte w art. 2 ust. 1 rozporządzenia sformułowanie, że zakresem ubezpieczenia objęte są szkody będące następstwem działania i zaniechania ubezpieczonego w okresie ubezpieczenia. Liczy się zatem, aby do błędu inżyniera doszło w okresie ubezpieczenia. Z punktu widzenia ochrony ubezpieczeniowej nie ma zaś znaczenia, kiedy doszło do szkody i kiedy zostało zgłoszone roszczenie z tego tytułu (z zastrzeżeniem oczywiście ustawowych terminów przedawnienia roszczeń). Ubezpieczyciel zgodnie z rozporządzeniem odpowiada tak długo, jak długo można przypisać odpowiedzialność cywilną Ubezpieczonemu – inżynierowi.

Zgodnie z rozporządzeniem ubezpieczony musi zawrzeć ubezpieczenie na sumę gwarancyjną minimum 50 000 euro, zaś obowiązek zawarcia ubezpieczenia musi spełnić w terminie 30 dni, licząc od dnia, kiedy został wpisany na listę członków izby inżynierów.

Ubezpieczenie OC inżyniera budownictwa – warunki

W ramach Umowy Generalnej Ergo Hestia proponuje członkom PIIB kilka rodzajów ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.

Pierwsze z nich to ubezpieczenie obowiązkowe (zwane w umowie podstawowym) na warunkach rozporządzenia ministra finansów na sumę gwarancyjną minimalną w nim określoną, czyli 50 000 euro. Jego zakres jest tożsamy z rozporządzeniem, ponieważ, jak wcześniej wspomniałam, Ubezpieczyciel nie może wprowadzać tutaj żadnych ograniczeń zakresowych. Może natomiast poprawić sytuację Ubezpieczonego, rezygnując z pewnych wyłączeń. I tak Ergo Hestia zniosła pewne wyłączenia z zakresu ochrony, a są to:

• szkody wyrządzone przez Ubezpieczonego osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę/umowy cywilnoprawnej,
• szkody powstałe wskutek działań wojennych.

Ponadto Ergo Hestia zrezygnowała z przysługującego jej prawa regresu, w przypadku gdy Ubezpieczony dopuścił się szkody w wyniku rażącego niedbalstwa.

W ramach obowiązującej Umowy Generalnej osoby objęte ubezpieczeniem obowiązkowym otrzymują dodatkowo i bezpłatnie od Ubezpieczyciela ochronę w zakresie odpowiedzialności cywilnej w życiu prywatnym i kosztów ochrony prawnej.

W ramach ubezpieczenia OC w życiu prywatnym Ubezpieczyciel obejmuje ochroną odpowiedzialność cywilną Ubezpieczonego, jaką ponosi on zgodnie z prawem w związku ze swoją sferą prywatną – posiadaniem mieszkania, zwierząt, uprawianiem sportów itp.

Ubezpieczenie ochrony prawnej pokrywa koszty pomocy prawnej (np. adwokata) oraz koszty sądowe w sytuacji, gdy Ubezpieczony inżynier w związku z wykonywaniem czynności zawodowych zostanie pozwany/oskarżony i będzie musiał ponieść te koszty w celu obrony swoich praw przed sądem.

W ramach umowy generalnej funkcjonują ponadto trzy ubezpieczenia fakultatywne, które ubezpieczony może zawrzeć za opłatą dodatkowej składki, jeśli w swoim odczuciu takiej ochrony potrzebuje.

Pierwsze z nich to ubezpieczenie nadwyżkowe ponad ubezpieczenie obowiązkowe zgodne z rozporządzeniem. Jego zakres jest tożsamy z treścią rozporządzenia, zaś jedyną różnicę stanowi możliwość jego zawarcia na sumę wyższą niż minimalna w podstawowym ubezpieczeniu obowiązkowym, czyli 50 000 euro. Inżynier może sobie wybrać sumę gwarancyjną z kilku opcji, zaś cena za takie ubezpieczenie uzależniona jest od wybranej opcji sumy.

Za opłatą dodatkowej składki inżynier może też zawrzeć ubezpieczenie obowiązkowe architekta (na podstawie Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 grudnia 2003 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia OC architektów oraz inżynierów budownictwa) lub osób sporządzających świadectwa energetyczne budynku (na podstawie Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2009 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej osoby sporządzającej świadectwa charakterystyki energetycznej budynku), o ile wykonuje takie czynności w ramach swoich zawodowych zadań.

OC inżyniera budownictwa – wskazówki praktyczne

Każdy członek Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa zgłoszony Ubezpieczycielowi przez izbę objęty jest automatycznie obowiązkowym ubezpieczeniem OC podstawowym (na sumę gwarancyjną minimalną 50 000 euro) oraz ubezpieczeniem OC w życiu prywatnym i ubezpieczeniem kosztów pomocy prawnej w ramach Umowy Generalnej, zawartej przez PIIB ze STU Ergo Hestia. Może on zawrzeć także, za opłatą składki dodatkowej, ubezpieczenie obowiązkowe OC nadwyżkowe oraz obowiązkowe ubezpieczenie OC architekta i certyfikatora energetycznego, jednak w tym celu musi wypełnić osobny wniosek o zawarcie takiego ubezpieczenia. W przypadku wystąpienia szkody Ubezpieczony musi zawiadomić o niej Ubezpieczyciela w ciągu 14 dni od uzyskania wiadomości o roszczeniu, które może skutkować odpowiedzialnością cywilną Ubezpieczonego. Zgłoszenia szkód dokonuje się telefonicznie na infolinię Ubezpieczyciela: 801 107 107, mailem: poczta@ergohestia.pl, faksem: 58 555 60 01 lub pisemnie: Biuro Likwidacji Szkód STU Ergo Hestia S.A., ul. Hestii 1, 80-371 Sopot. Streszczenie informacji odnośnie ubezpieczeń dostępnych w ramach Umowy Generalnej, tekst Umowy Generalnej oraz wzory wniosków dostępne są na stronie internetowej Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa w zakładce „Ubezpieczenia”. Dodatkowo uruchomiliśmy adres ocinzyniera@ergohestia.pl, pod którym nasi pracownicy odpowiadają na wszelkie pytania dotyczące ubezpieczenia OC, zarówno jego zakresu, jak i kwestii zgłaszania szkód. Zachęcam Państwa do kontaktu z Ergo Hestią.

Anna Sikorska-Nowik

główny specjalista w Biurze Ubezpieczeń Odpowiedzialności Cywilnej STU Ergo Hestia S.A.

Bibliografia:

1. Leszek Nowakowski, Ubezpieczenie OC

2. Wojciech Siuda, Elementy prawa dla ekonomistów

3. Witold Czachórski, Zobowiązania. Zarys wykładu

4. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93 z późn. zm.)

5. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141 z późn. zm.)

6. Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. 2003 nr 124 poz. 1152 z późn. zm.)

7. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 grudnia 2003 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej architektów oraz inżynierów budownictwa (Dz.U. 2003 nr 220 poz. 2174)

8. Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz.U. 2001 nr 5 poz. 42 z późn. zm.)

9. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414 z późn. zm.)

Zobacz: Wypadki na budowie. Dane GUS za 2018 rok