Podstawowe błędy wykonania.
Fot. J. Kosiorek
Można w prosty sposób sprawdzić, czy instalacje TV-2sat., światłowodowe, koncentryczne i parowe (skrętka) są prawidłowo wykonane.
Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej (Dz.U. z 2012 r. poz. 1289) nakłada na inwestorów, deweloperów obowiązek wykonania instalacji teletechnicznych (telekomunikacyjnych) zgodnie z określonymi minimalnymi wymaganiami w budynkach wielorodzinnych, w stosunku do których po 22 lutego 2013 r. zostały złożone wnioski o pozwolenie na budowę. Deweloper ma obowiązek ułożenia między lokalem mieszkalnym a punktem styku okablowania dla operatorów (przedsiębiorców) telekomunikacyjnych oraz instalację zbiorową TV-2sat. do odbioru programów radiowych, telewizji naziemnej DVB-T, a także satelitarnej z dwóch satelitów.
Wymóg wybudowania instalacji teletechnicznych zgodnie z rozporządzeniem dotyczy również budynków już istniejących, które po 22 lutego 2013 r. otrzymały pozwolenie na nadbudowę, rozbudowę (przebudowę). Najnowsza tzw. megaustawa z 2016 r., która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2017 r., wyraźnie określa, że również istniejące budynki muszą dostosować instalacje teletechniczne do minimalnych założeń rozporządzenia.
Zapisy rozporządzenia miały za zadanie uporządkować instalacje teletechniczne w budynkach wielorodzinnych oraz umożliwić świadczenie usług przez różnych operatorów bez wskazywania konkretnej technologii, w jakiej ma być dosyłany sygnał telewizyjny i internetowy do użytkownika. Rozporządzenie miało również na celu zagwarantować mieszkańcom budynku dostęp do cyfrowej telewizji naziemnej i satelitarnej z dwóch satelitów, np. ASTRA i EUTELSAT, bez potrzeby wieszania własnych anten na elewacji lub dachu budynku.
Fot. 1. Pełen zestaw anten naziemnych i satelitarnych dla woj. mazowieckiego (fot. J. Kosiorek)
Więcej informacji (materiałów) na ten temat można uzyskać na stronie Polskiej Izby Radiodyfuzji Cyfrowej: www.pirc.org.pl.
Można w prosty (podstawowy) sposób sprawdzić, czy jest poprawnie wykonana instalacja teletechniczna w budynku wielorodzinnym zgodnie z rozporządzeniem.
W lokalu mieszkalnym w miejscu do tego dogodnym, w pobliżu wejścia do mieszkania, powinna zostać zainstalowana teletechniczna skrzynka mieszkaniowa (szafka TSM) o zalecanych minimalnych wymiarach 300 x 400 x 90 mm (szerokość/wysokość/głębokość), która ma służyć do:
- zakończenia i podłączenia kabli
- z gniazd TV, TV-sat. i internetowych zainstalowanych w lokalu mieszkalnym;
- zakończenia i połączenia z instalacjami wewnętrznymi kabli wchodzących do lokalu z punktu styku (PS) przeznaczonych dla operatorów telekomunikacyjnych;
- umieszczenia urządzeń aktywnych operatorów telekomunikacyjnych, takich jak odbiorniki światłowodowe, rutery, modemy kablowe itd.
Fot. 2. Szafka natynkowa lokalowa TSM 350/700/90 mm (odpowiednio szerokość/wysokość/głębokość)
Wielkość TSM lokalowej w rozporządzeniu nie jest określona i praktycznie można zgodnie z przepisami w tym miejscu zainstalować dowolnej wielkości nawet małą szafkę lub skrzynkę. Projektant, który projektuje instalacje teletechniczne, powinien przewidzieć szafkę podtynkową lub nadtynkową, w której się zmieszczą urządzenia aktywne i (lub) pasywne operatorów telekomunikacyjnych. Błędem jest instalowanie szafek małych, w których po zainstalowaniu:
- gniazda światłowodowego 2J (dwa złącza SC/APC – zielony kolor złącz),
- rozgałęźnika dla instalacji TV-sat.,
- zakończeń kabli LAN (skrętka),
- zakończeń kabli koncentrycznych,
- gniazda elektrycznego 230 V,
nie ma już miejsca na zainstalowanie żadnego urządzenia przez operatora kablowego.
Najwięcej błędów się pojawia przy wykonywaniu zakończeń kabli w punkcie styku (punktach styku) dla operatorów telekomunikacyjnych, które mają się znajdować na poziomie 0 lub -1 budynku. Najczęstsze błędy to:
Punkt styku dla operatorów telekomunikacyjnych nie jest umiejscowiony na poziomie 0 lub -1 budynku. Czasami kable kończą się w szachtach elektrycznych na poszczególnych miejscach, gdzie nie da się umieścić szafek operatorskich.
Fot. 3. Szafka lokalowa o wymiarach 300/400/100 mm (odpowiednio szerokość/wysokość/głębokość) z jednym urządzeniem aktywnym
Fot. 4. Szafka RACK 19” punktu styku dla operatorów telekomunikacyjnych stojąca w drodze przejazdowej w garażu podziemnym
Kable światłowodowe 2J nie są rozszyte, zakończone w punkcie styku złączami SC/APC, tylko pozostawione luzem w skrzynce lub szafce, a w skrajnym przypadku w szachcie elektrycznym.
Szafka punktu styku jest źle dobrana do warunków miejsca, w którym ma być instalowana. Na przykład szafka RACK z zakończeniami kabli dla operatorów stoi luzem na podłodze w garażu, w torze komunikacyjnym dla samochodów, lub wisi na ścianie zbyt nisko, a dół szafki jest niżej niż 2 m od podłogi w garażu.
W przypadku gdy nie ma w danej części budynku przewidzianego pomieszczenia technicznego, jak również nie da się zainstalować w poprawny sposób szafki RACK, należy zastosować naścienny punkt styku 19”. Jednym z rozwiązań naściennego PS jest systemowy punkt styku (fot. 5).
Fot. 5. Szafki punktu styku o szerokości 1600 mm, wysokości 1300 mm, głębokości zaledwie 200-250 mm oraz szafki dla czterech operatorów telekomunikacyjnych. W estetyczny sposób na ścianie w garażu można umieścić szafki i zakończyć kable z lokali mieszkalnych oraz zainstalować urządzenia aktywne instalacji zbiorowej TV naziemnej i satelitarnej TV-2sat.
Fot. 6. Przyłącze teletechniczne do budynku
Jeszcze jednym bardzo ważnym elementem składowym instalacji teletechnicznych jest przyłącze telekomunikacyjne do budynku. Zarówno przyłącze, jak i całość instalacji teletechnicznych powinny należeć do właściciela nieruchomości (spółdzielni, wspólnoty mieszkaniowej). Z własnością instalacji teletechnicznych jest różnie i różne mogą być tego konsekwencje dla mieszkańca budynku, natomiast rozporządzenie nie zabrania, aby część lub całość instalacji wybudował operator, który na zawsze pozostaje właścicielem infrastruktury.
Częstym błędem jest zły, niewłaściwy dobór kabli, jakie są układane w budynku. Rozporządzenie określiło minimalne wymogi co do kabli typu: skrętka, koncentryk, światłowód. Poniżej kilka najważniejszych minimalnych wymogów, dotyczących instalacji i kabli:
- Kabel LAN (skrętka): kategoria V przepływność minimum 100 Mb/s, zalecana długość odcinka między TSM a PS nie większa niż 95 m.
- Kabel koncentryczny: RG-6 zalecana długość odcinka między TSM a PS nie większa niż 65 m (maksymalna strata sygnału na tym odcinku dla 860 MHz 12 dB). Żyła środkowa miedziana (nie miedziowana, lecz miedziana) o średnicy minimum 1,00 mm, gęstość oplotu minimum 77%, ekranowanie nie gorsze niż w klasie A (powinien być przedstawiony certyfikat na badanie kabla, np. z Instytutu Łączności). Czasami warto sprawdzić, czy kabel zainstalowany w budynku jest zgodny z certyfikatem (oświadczenie wykonawcy prac lub kierownika budowy).
- Światłowód: jednomodowy o dwóch włóknach światłowodowych zakończony na obu końcach dwa razy po dwa złącza SC/APC (zielony kolor złącza). Rodzaj włókna światłowodowego jednomodowego nie gorszy niż 657. Maksymalna strata (tłumienie toru optycznego) na odcinku TSM a PS nie powinna przekraczać 1,2 dB dla długości fali 1310 nm i 1550 nm. Powinny być wykonane pomiary światłowodowe jako załącznik do dokumentacji powykonawczej.
Co powinno być zainstalowane w mieszkaniu? Wprawdzie rozporządzenie zaczyna się od skrzynki lokalowej TSM
i nie „wchodzi” do wnętrza mieszkania, to zalecane jest zastosowanie w każdym pokoju dwóch gniazd do zakończenia kabli LAN, gniazdo RJ45 i do zakończenia kabli koncentrycznych gniazdo TV lub TV-sat.
Fot. 7. Gniazda w pokoju
Podsumowanie
Zasadniczym założeniem rozporządzenia (Dz.U. z 2012 r. poz. 1289) było utrzymanie neutralności technologicznej, tak aby to klient (mieszkaniec) mógł sam wybrać operatora, a nie operator wybierał klienta.
Wszystkie trzy technologie LAN (1Gb/s), kabel koncentryczny DOCSIC 3.0 (150 Mb/s) i 3.1 (8,5 Gb/s), światłowód (praktycznie bez ograniczeń) pozwalają na świadczenie usług telewizyjnych, telefonicznych i internetowych o prędkościach znacznie przekraczających 100 Mb/s oraz na przesył sygnałów TV wysokiej rozdzielczości, w tym ULTRA HD.
Jacek Kosiorek
Zdjęcia 2-7: KOMAX
