Szklany dźwig w zabytkowym Domu pod Globusem

19.04.2016

Kabina dźwigu ma trzy szklane ściany i szklany sufit, a w ścianie przedniej – drzwi teleskopowe z trzywarstwowego szkła bezpiecznego.

W 2016 r. mija 110 lat od oddania do użytku siedziby Krakowskiej Izby Handlowo-Przemysłowej. Modernistyczny budynek zaprojektowany przez Tade­usza Stryjeńskiego i Franciszka Mączyńskiego dzięki charakterystycznej strzelistej wieży zegarowej, zwień­czonej ażurowym globusem, jest jed­nym z najbardziej rozpoznawalnych budynków w Krakowie. Na fasadzie od ulicy Długiej wzrok przyciąga wykona­ny z miedzi żaglowiec z godłem Izby i portal wejściowy z kutą bramą, zdo­biony alegorycznymi rzeźbami dłuta Konstantego Laszczki, symbolizujący­mi przemysł i handel. Wewnątrz perły krakowskiej secesji hall i klatka scho­dowa – zdobione złoconymi stiukami witraże i sala posiedzeń Izby z orygi­nalnymi meblami i wystrojem, zapro­jektowanym przez Józefa Mehoffe­ra. Na ścianie kamienicy na wprost wejścia zwraca uwagę imponujący obraz „Poskromienie żywiołów”, któ­ry przedstawia geniusz ludzki jako nagiego młodzieńca, poskramiającego kobiece alegorie czterech żywiołów – ziemi, ognia, wody i powietrza.

 

Fot. 1 Szyb i wieża zegarowa

 

Zabytkowy budynek od kilku lat prze­chodzi wieloetapową modernizację. Ostatnio odrestaurowano fasady, wieżę z zegarem i globusem oraz podwórko. Właśnie na podwórku na­leżało usytuować dźwig do przewo­zu osób niepełnosprawnych, gdyż umieszczenie go wewnątrz nie było możliwe ze względów ­konserwatorskich. Projektanci dźwigu musieli spełnić warunki postawione przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, m.in.:
– winda powinna posiadać lekką, przeszkloną konstrukcję;
– dobudowa windy nie może spowodować ingerencji w elewację budynku, w szczególności w gzyms koronujący;
– wysokość windy nie może przekroczyć dolnej krawędzi gzymsu koronującego;
– na realizację inwestycji należało uzyskać pozwolenie konserwatorskie.
Projektanci musieli również spełnić wymagania przeciwpożarowe określone w § 271 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, co do odległości i kątów między ścianami szybu a ścianami budynków sąsiednich.

 

Fot. 2 Fasada wejściowa Domu pod Globusem

 

Rzeczoznawca ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych zakwalifikował szyb jako budowlę o kategorii ZL za­grożenia przeciwpożarowego.

Do tego doszły wymagania użytkowe inwestora i normy zharmonizowane z dyrektywą dźwigową 95/16/WE. Je­żeli dodamy trudne warunki gruntowe (3 m nasypów ziemno-gruzowych), otrzymamy obraz trudności, jakie stanęły przed projektantami i wyko­nawcami.

W efekcie ciężkiej pracy powstało jed­no z najciekawszych rozwiązań tech­nicznych szklanego dźwigu w Polsce. Szyb jest przeszklonym graniasto- słupem o podstawie w formie trapezu z ostrym kątem od strony podwórka. Konstrukcję nośną wykonano z profi li 100 x 100 mm ze stali nierdzewnej, gdyż malowanie zarówno przy budowie, jak i w czasie eksploatacji byłoby trudne ze względu na brak dostępu do wielu węzłów. Konstrukcje ustawiono na żelbetowym podszybiu, a to z kolei na sześciu 7-metrowych mikropalach o średnicy 20 cm, posadowionych w gruntach warstwy nośnej.

 

Fot. 3 Dolny przystanek

 

Ściany wykonano ze szkła zespolo­nego o budowie 8 ESG/16/ VSG ESG 55.2, mocowanego wielopunktowo. Tafle zostały obliczone na obciąże­nia parcia, ssania wiatru i obciąże­nia izochoryczne. Szkło zespolone o współczynniku przenikania ciepła U = 1,1 W/m2 K, mocowane na ro- tulach z mostkami cieplnymi, zapew­niło właściwą izolacyjność cieplną szybu oddalonego od budynku. Dzięki temu otrzymano gładką bryłę, z de­likatnymi podziałami tafli, przykrytą szklanym dachem pulpitowym, trwa­łą i odporną na zmienne warunki at­mosferyczne. W przypadku silnych mrozów progi drzwi przystankowych zostaną automatycznie podgrzane i zostanie włączony niewielki grzejnik w podszybiu.

Kabina dźwigu ma trzy ściany i sufit wykonane ze szkła, w ścianie przed­niej znajdują się drzwi teleskopowe 4-skrzydłowe, wykonane z trzywar- stwowego szkła bezpiecznego.

W warunkach krakowskiego zanie­czyszczenia powietrza konieczne będzie częste mycie blisko 300 m2 powierzchni szklanych. Dla ułatwie­nia mycia szybu z zewnątrz na jego szczycie zamontowano relingi. Wnę­trze będzie można myć z dachu kabi­ny, przystosowanego do jazdy dwóch osób (szkło hartowane). Odrestaurowane podwórka i dźwig będą mogli oglądać goście spotkań au­torskich, jakie planuje Wydawnictwo Literackie po zakończeniu prac rewa­loryzacyjnych i konserwatorskich.

 

Fot. 4 Widok szybu z wnętrza kabiny

 

Parametry dźwigu

Udźwig – 630 kg/8 osób

Prędkość jazdy – 0,52 m/s

Liczba przystanków – 4

Wysokość podnoszenia – 14,8 m

Napęd – siłownik teleskopowy, 3-stopniowy, synchronizowany hydraulicznie

 

Rafał Jeżowski

www.facebook.com

www.piib.org.pl

www.kreatorbudownictwaroku.pl

www.izbudujemy.pl

Kanał na YouTube

Profil linked.in