W ostatnim czasie na łamach wielu pism dużo uwagi poświęcono zmianom stawek robocizny kosztorysowej oraz zmianom cen robót budowlanych i obiektów. Należałoby się jednak zastanowić, czy zmiany te miały jakikolwiek wpływ na strukturę ceny kosztorysowej za roboty budowlane, a jeżeli tak, to w jakiej mierze.
Informacje te mają bowiem istotne znaczenie zarówno przy planowaniu wszelkich przedsięwzięć inwestycyjnych przez zamawiających, jak również przy planowaniu portfela zamówień i swoich możliwości przez wykonawców, a potem rozliczaniu przeprowadzanych realizacji.
Na podstawie wielu badań i analiz, prowadzonych na przestrzeni kilku lat na przykładzie określonych grup rodzajowych obiektów, sporządzono w firmie ORGBUD-SERWIS zestawienia, z których część publikujemy. Jak widać z prezentacji wyników, dynamiczne wzrosty stawek robocizny kosztorysowej oraz wzrosty cen materiałów, które odnotowano już pod koniec 2006 r. i które utrzymywały się praktycznie do połowy 2008 r., dały o sobie znać w postaci zmiany struktury cen za roboty budowlane. Chodzi tutaj o koszty robocizny, materiałów i pracy sprzętu, które należą do kosztów bezpośrednich w budownictwie, oraz narzuty, tj. koszty pośrednie, i zysk. Charakterystyczne jest, że we wszystkich grupach rodzajowych obiektów udział kosztów robocizny w cenie wzrósł od 2006 r. do 2009 r. o kilka procent kosztem malejącego udziału kosztów materiałów i pracy sprzętu. Oznacza to, że tempo wzrostu cen materiałów budowlanych w minionym okresie nie było tak szybkie jak tempo rosnących stawek robocizny i tym samym rosnących kosztów robocizny, co zaowocowało zmianą struktury ceny. Na przykład wartość robocizny kosztorysowej od II kw. 2006 r. do II kw. 2009 r. przy realizacji obiektów budowlanych wzrosła średnio o ok. 96%, co jest wynikiem wzrostu stawek robocizny z poziomu 8,05 zł/r-g do 15,80 zł/r-g, tj. o 7,75 zł/r-g, gdy tymczasem wartość materiałów użytych przy budowie budynków wielorodzinnych wzrosła w analogicznym okresie tylko o ok. 20%.
Należy zaznaczyć, że stawki robocizny, o których mowa, są stawkami stosowanymi w rozliczeniach kosztorysowych pomiędzy wykonawcą a zamawiającym, a nie stawkami przyjmowanymi w rozliczeniach pracodawcy z robotnikiem budowlanym. Te drugie są znacznie wyższe, ukształtowane przez rynek i lata stosowania określonych metod kalkulacyjnych i podstaw normatywnych.
Zwiększył się również w cenie procentowy udział kosztów pośrednich i zysku. Ten fakt podyktowany został nie tylko wzrostem samych wskaźników (w II kw. 2006 r. najczęściej stosowano narzut kosztów pośrednich na poziomie Kp = 66%, w II kw. 2009 r. Kp = 70%, natomiast narzut zysku analogicznie Z = 12% i 13%), ale również wzrostem podstawy do ich naliczania, w której uwzględnione są również koszty robocizny.
Zmiana struktury ceny świadczy niezbicie o tym, że strony procesu inwestycyjnego zmuszone zostały do uwzględnienia, i to w zasadniczy sposób, sytuacji, jaka miała miejsce jeszcze do niedawna na naszym rynku pracy. Odpływ robotników, a także kadry inżynieryjno-technicznej do innych państw członkowskich Unii spowodowany poszukiwaniem atrakcyjniejszych warunków pracy, zwiększanie się roszczeń płacowych oraz socjalnych osób zatrudnionych w bezpośredniej produkcji przy jednoczesnym wzroście podaży inwestycyjnej przełożył się na wzrost wymagań wykonawców odnośnie do stawek robocizny kosztorysowej, ujawniających się w składanych ofertach czy też w podejmowanych z inwestorami negocjacjach.
Obecnie na skutek trwającego kryzysu sytuacja się trochę zmienia, oczekiwania wykonawców, jeśli chodzi o stawki robocizny kosztorysowej, nie są już tak wygórowane, jak w 2007 r., a i wzrost cen materiałów został wyraźnie wyhamowany. Tak więc w kolejnych kwartałach struktura cen kosztorysowych może się utrzymać w takiej postaci, jak prezentujemy w niniejszym artykule, lub też nieznacznie się zmienić z niewielką korzyścią na rzecz udziału kosztów materiałów w cenie kosztorysowej.
Zmiany, które miały miejsce na przestrzeni ostatnich lat, skłonią zapewne inwestorów do wybierania nowych technologii w budownictwie, atrakcyjnych zarówno pod kątem rozwiązań materiałowych i ponoszonych z tego tytułu kosztów, jak również charakteryzujących się zmniejszoną pracochłonnością w trakcie bezpośredniej ich realizacji i montażu na budowie.
Renata Niemczyk
ORGBUD-SERWIS Sp. z o.o.
|
Grupa rodzajowa obiektów i okres
|
Udział w cenie kosztorysowej [%]
|
|||||
|
Robocizny
|
Materiałów + kosztów zakupu
|
Sprzętu
|
Suma kosztów
bezpośrednich |
Kosztów
pośrednich |
Zysku
|
|
|
Budynki wielorodzinne
|
||||||
|
II 2009 r.
|
20
|
55,5
|
3,5
|
79
|
16
|
5
|
|
II 2008 r.
|
19
|
58
|
3
|
80
|
15
|
5
|
|
II 2007 r.
|
16
|
63
|
4
|
83
|
13
|
4
|
|
II 2006 r.
|
14
|
66
|
4
|
84
|
12
|
4
|
|
Budynki jednorodzinne
|
||||||
|
II 2009 r.
|
22
|
51
|
3
|
76
|
18
|
6
|
|
II 2008 r.
|
21
|
53
|
3
|
77
|
17
|
6
|
|
II 2007 r.
|
18
|
58
|
4
|
80
|
15
|
5
|
|
II 2006 r.
|
17
|
60
|
4
|
81
|
15
|
4
|
|
Budynki garażowe
|
||||||
|
II 2009 r.
|
23
|
53
|
1,5
|
77,5
|
17
|
5,5
|
|
II 2008 r.
|
22
|
56
|
1
|
79
|
16
|
5
|
|
II 2007 r.
|
18
|
62
|
2
|
82
|
14
|
4
|
|
II 2006 r.
|
19
|
61
|
2
|
82
|
14
|
4
|
|
Przyłącza wodociągowe z tworzyw sztucznych (PE)
|
||||||
|
II 2009 r.
|
16
|
51
|
10
|
77
|
17,5
|
5,5
|
|
II 2008 r.
|
15
|
53
|
10
|
78
|
17
|
5
|
|
II 2007 r.
|
13
|
56
|
11
|
80
|
15
|
5
|
|
II 2006 r.
|
12
|
54
|
13
|
79
|
16
|
5
|
|
Przyłącza kanalizacyjne z tworzyw sztucznych (PVC)
|
||||||
|
II 2009 r.
|
13
|
57
|
10
|
80
|
15
|
5
|
|
II 2008 r.
|
11
|
60
|
10
|
81
|
14
|
5
|
|
II 2007 r.
|
10
|
62
|
11
|
83
|
13
|
4
|
|
II 2006 r.
|
9
|
61
|
12
|
82
|
14
|
4
|
|
Drogi
|
||||||
|
II 2009 r.
|
9
|
53
|
15
|
77
|
17
|
6
|
|
II 2008 r.
|
9
|
55
|
15
|
79
|
16
|
5
|
|
II 2007 r.
|
7
|
56
|
16
|
79
|
16
|
5
|
|
II 2006 r.
|
6,5
|
56
|
17
|
79,5
|
15,5
|
5
|
Tab. 1. Struktura ceny kosztorysowej
