Stal czarna – na co zwrócić uwagę budując lub remontując dom?

Stal konstrukcyjna to popularny, uniwersalny materiał budowlany i przemysłowy, który jest stosunkowo tani, wytrzymały i łatwy w obróbce. Możną ją podzielić według wielu różnych kryteriów. W tym artykule skupimy się na stali przeznaczonej dla budownictwa mieszkalnego i wykorzystywanej np. podczas budowy domów jednorodzinnych. W konstrukcjach budowlanych najczęściej stosuje się: pręty zbrojeniowe, profile stalowe, dwuteowniki stalowe (znane także jako tregry czy belki stalowe), kątowniki, ceowniki, teowniki, blachy, rury czy też różne rodzaje prętów – okrągłe, kwadratowe oraz sześciokątne. Budowa to wieloetapowy proces, w trakcie którego inwestor najprawdopodobniej spotka się większością wyżej wymienionych wyrobów hutniczych. Zacznijmy jednak od początku.

O czym należy pamiętać zamawiając pręty zbrojeniowe na fundamenty?

Budując dom warto zbudować go na solidnych fundamentach. Zamawiając stal zbrojeniową pierwszym kryterium powinny być normy oraz certyfikaty. Warto zapytać sprzedawcę czy stal posiada certyfikat CE, który potwierdza zgodność produktu z europejskimi standardami. Zgodnie z przepisami Prawa Budowlanego wykonawca jest zobowiązany do weryfikacji czy materiał użyty w konstrukcji posiada certyfikat potwierdzający zgodność z odpowiednią polską normą lub Krajową Oceną Techniczną. Wielu dystrybutorów oferuje tańsze, wschodnie zamienniki lub stal sprowadzaną z Afryki. Weryfikowane ocen dostawców (np. na podstawie opinii google) z pewnością pozwoli uniknąć niepotrzebnych nerwów.

Ponadto w projekcie naszego domu powinniśmy znaleźć wszystkie niezbędne informacje, m.in. ilość potrzebnych prętów zbrojeniowych, ich kształt, długości i średnice, a także klasy i gatunki stali zbrojeniowej. Ważne jest, aby te dane były przypisane do konkretnych elementów budowlanych, ponieważ osoba bez doświadczenia może mieć trudność w określeniu jakie pręty należy zastosować do fundamentów, a jakie do stropów czy nadproży. Precyzyjne określenie liczby prętów dla poszczególnych części konstrukcji pozwoli uniknąć kupowania stali na podstawie domysłów. Najczęściej stosowanymi gatunkami stali zbrojeniowej w Polsce są: B500SP, B500A oraz B500B. Zalecamy unikać gatunku B500C, który może wskazywać na pochodzenie stali spoza UE. Natomiast obowiązującą normą krajową jest PN-B-03264:2002. Ciekawym aspektem jest to, iż lekka rdza na prętach zbrojeniowych nie obniża, a wręcz zwiększa przyczepność do betonu. Oczywiście mówimy tu o powierzchniowej rdzy, a nie głębokiej korozji, która może osłabić wytrzymałość pręta.

Zastosowanie innych wyrobów hutniczych

Dwuteownik stalowy

Fundamenty to dopiero początek. Przed nami jeszcze kolejne etapy, w których stal nadal będzie naszym towarzyszem. Przy wzmacnianiu nadproży, konstrukcji dachów płaskich czy chociażby przy budowie domu z antresolą nieodzownym elementem będą dwuteowniki stalowe. Dwuteownik to element konstrukcyjny o charakterystycznym przekroju w kształcie litery „I” lub „H”. Wyróżniamy dwuteowniki zwykłe (oznaczenie IPN), równoległościenne (IPE) oraz szerokostopowe (HEA, HEB oraz HEM).

IPE – zwane także „ekonomicznymi” są stosunkowo lekkie, o szerokich stopkach, popularne w lekkich konstrukcjach.

IPN – o węższych stopkach, dobrze radzący sobie z obciążeniami pionowymi.

HEB – standardowa wersja dwuteownika szerokostopowego, szeroko stosowany w konstrukcjach nośnych. W praktyce obok IPE stosowany najczęściej.

HEA – lżejszy wariant HEB z cieńszymi środnikami.

HEM – najcięższy dwuteownik, o największej wytrzymałości, wykorzystywany w najbardziej wymagających konstrukcjach.

Profile stalowe

Profile zamknięte wykorzystywane są podczas większości etapów budowy, jednak największy udział mają na jednym z ostatnich etapów budowy, czyli podczas wykonywania ogrodzenia. Profile, podobnie jak pręty czy dwuteowniki, powinny posiadać atest 3.1 ze znakiem CE. Warto o niego zapytać sprzedawcę, by uniknąć zakupu profili w tzw. „drugim gatunku”, czyli materiału bez atestu. Profile zamknięte standardowo produkowane są w długościach 6- oraz 12-metrowych, jednak niektóre hurtownie stali, np. hurtownia stali Mizopol oferują usługę cięcia na wymiar oraz wysyłkę na terenie całego kraju, co jest idealnym rozwiązaniem dla detalu. W przypadku ogrodzeń warto pamiętać o powłoce ochronnej, np. cynku, który zapewni dużo dłuższą żywotność, aniżeli „goła” stal czarna, a jego cena już dużo niższa od profili zamkniętych ze stali nierdzewnej. W przypadku braku dostępności danego wymiaru w „gotowej” wersji ocynkowanej, warto zapytać swojego dostawcę o możliwość ocynkowania, jako dodatkowej usługi.

Gatunki stali konstrukcyjnej w Polsce

Klasyfikacja stali zależna jest od wielu czynników, jednak kluczowy jest skład chemiczny. W przypadku stali konstrukcyjnej najpopularniejszymi gatunkami są S235 oraz S355, gdzie „S” to oznaczenie „stali konstrukcyjnej”, natomiast 235 lub 355 oznacza minimalną granicę plastyczności. Można się spotkać z rozszerzeniem tych gatunków, np.: S235JR+M, gdzie JR to oznaczenie związane z uśrednioną pracą łamania w danej temperaturze, a M to oznaczenie walcowania termomechanicznego. W praktyce w większości przypadków wystarczającymi oznaczeniami są S235 oraz S355. Najpopularniejszym gatunkiem stali konstrukcyjnej jest S235, natomiast S355 jest stosowana w przypadku konieczności zmniejszenia masy konstrukcji przy jednoczesnym zachowaniu wysokiej wytrzymałości.

Co warto zapamiętać:

• zawsze pytaj o atest materiałowy oraz kraj pochodzenia produktu,
• kupuj materiały ze znakiem CE oraz atestem 3.1,
• wszelkie niezbędne informacje oraz ilości stali znajdziesz w swoim projekcie budowlanym,
• sprawdzaj opinie o dostawcy w google,
• zapytaj dostawcę o możliwość cięcia na wymiar, by unikać kupowania pełnych długości handlowych.