W najważniejszych miastach świata odnotowano bezprecedensowy spadek popytu na powierzchnię biurową, który przyczynił się do pierwszego od 2003 r. skumulowanego spadku stawek czynszów w najlepszych lokalizacjach.
Firma Cushman & Wakefield w nowym raporcie Office Space Across the World (Powierzchnie biurowe na świecie) podaje, że w 2009 r. wystąpił gwałtowny i powszechny spadek popytu na powierzchnię biurową i po raz pierwszy w historii odnotowano spadek czynszów w najlepszych lokalizacjach we wszystkich regionach globu.
Jednak prognoza na 2010 r. napawa większym optymizmem. Wraz z powrotem głównych gospodarek na ścieżkę wzrostu może ponownie zwiększyć się popyt na powierzchnię biurową ze strony firm i jednocześnie zmniejszyć się podaż. Wzrost stawek czynszów jest już widoczny na niektórych najważniejszych rynkach biurowych, m.in. w londyńskim City i paryskim Centralnym Obszarze Biznesu (COB). Ponadto oczekuje się, że w skali globalnej czynsze zaczną rosnąć od połowy bieżącego roku. Drugie półrocze będzie zatem okresem ożywienia i umiarkowanego optymizmu wśród zarówno wynajmujących, jak i najemców.
Największe spadki czynszów za najlepszą powierzchnię biurową odnotowano we wszystkich kluczowych miastach Azji i Pacyfiku. W Singapurze, Hongkongu oraz Tokio wyniosły one odpowiednio -45%, -35% i -21%. Największy spadek czynszu w regionie (-53%) wystąpił w mieście Ho Chi Minh w Wietnamie.
Natomiast w Europie najpoważniejsze spadki stawek czynszów odnotowano w Kijowie i Dublinie, gdzie wartość czynszów za powierzchnię biurową w najlepszych lokalizacjach zmniejszyła się do końca roku odpowiednio o ponad -50% i -38%. Obniżki dotknęły również nawet dotychczas prężne rynki takie jak londyński West End (-25%) i warszawski COB (-24%).
Na półkuli zachodniej czynsze obniżyły się łącznie o -7% w 2009 r. W USA największe spadki odnotowano w Bostonie, San Francisco, Seattle i centrum Nowego Jorku – odpowiednio o -26%, -24%, -23% i -23%. W Ameryce Południowej miasto Santiago w Chile oparło się trendowi spadkowemu i odnotowało wzrost czynszów o 28%, ale ten niewielki rynek charakteryzuje się ograniczoną podażą powierzchni biurowej klasy A. Największy spadek o -14% wystąpił na tym kontynencie w Buenos Aires w Argentynie, natomiast największa gospodarka regionu Brazylia odnotowała spadek na poziomie -8%.
Czynsze za najlepszą powierzchnię biurową są kluczowym wyznacznikiem kondycji sektora biurowego i deweloperskiego. Globalny kryzys gospodarczy, upadek i regres instytucji finansowych oraz wynikająca z tego niepewność w świecie biznesu doprowadziły do znacznego spadku popytu na nową powierzchnię biurową. Deweloperzy na ogół szybko zareagowali na kryzys i odłożyli w czasie realizację nowych budynków, ale podaż nowej powierzchni biurowej na wynajem nadal wzrastała, ponieważ w ramach redukcji kosztów firmy zwalniały lub podnajmowały nadmiar zajmowanej powierzchni.
Najdroższe lokalizacje powierzchni biurowych w świecie
W rankingu najdroższych lokalizacji powierzchni biurowych świata trzy pierwsze miejsca zajęli dotychczasowi liderzy, przy czym Tokio awansowało z drugiej pozycji na pierwszą. Całkowite koszty najmu powierzchni biurowej w tym mieście (najwyższe czynsze i opłaty eksploatacyjne) wyniosły 1441 EUR/mkw./rok (190 USD/st. kw./rok). Londyńska dzielnica West End awansowała z 3. na 2. miejsce z łącznymi kosztami najmu na poziomie 1220 EUR/mkw./rok (161 USD/st. kw./rok), natomiast Hongkong spadł z 1. na 3. pozycję z łącznymi kosztami najmu wynoszącymi 1207 EUR/mkw./rok (160 USD/st. kw./rok).
Najwyższy skok w rankingu odnotowało Rio de Janeiro w Brazylii, które awansowało z 23. na 13. lokatę przy niewielkim spadku czynszów i wzroście kursu brazylijskiego reala wobec euro, oraz Seul w Korei Południowej i Sydney w Australii – odpowiednio z 27. na 14. oraz z 29. na 15. pozycję przy wzroście najwyższych stawek czynszu.
Nie wszystkie rynki odczuły globalne pogorszenie koniunktury gospodarczej w jednakowym stopniu. Santiago w Chile odnotowało wzrost czynszów za powierzchnię biurową o 28% wskutek braku wysokiej klasy powierzchni i silnego popytu. Odnotowano również mniejsze skoki w rankingu w miastach takich jak Dżakarta w Indonezji, Miami w USA i Kapsztad w RPA, gdzie organizacja Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej 2010 przyczyniła się do wzrostu popytu w krótkim okresie.
