Skwer Hoovera w Warszawie

Skwer Herberta Hoovera, mało znany pod tą nazwą, to historyczne centrum Warszawy – zielona enklawa położona w najszerszym miejscu Krakowskiego Przedmieścia, między pomnikiem Adama Mickiewicza a statuą Matki Boskiej Pasawskiej.

Zaproponowane rozwiązania architektoniczne dotyczyły zagospodarowania skweru oraz powstania wolno stojącego pawilonu ekspozycyjno-wystawienniczego. Koncepcja zagospodarowania skweru zakładała jego podział na dwie części, których naturalną granicę stanowiło istniejące przejście łączące ul. Bednarską z Krakowskim Przedmieściem. Po północnej stronie przejścia zlokalizowano kiosk z prasą i pamiątkami – otwarty na małe patio wzdłuż Dziekanki przy schodach łączących poziom Traktu Królewskiego z poziomem wlotu ulicy Bednarskiej. Scena letnia, wyniesiona w stosunku do przejścia i placu, pozwala organizować różnego rodzaju imprezy plenerowe oraz koncerty muzyczne. Poza tymi elementami w północnej części skweru wykonano jedynie prace porządkowe (korekty i remont istniejących murków i pomników, uporządkowanie zieleni, zwłaszcza w rejonie figury Matki Boskiej Pasawskiej). Po stronie południowej skweru dokonano znacznie większej interwencji. W centrum tego obszaru wydłużono prostokątny plac, którego oś jest równoległa do linii łączącej pomniki Adama Mickiewicza i Matki Boskiej. Zabieg ten spowodował zmianę geometrii istniejącej utwardzonej nawierzchni skweru, która obecnie ustawiona jest równolegle do Krakowskiego Przedmieścia. Podobne założenie, gdzie oś trójkątnego otwartego skweru łączyła miejsce przyszłego pomnika Adama Mickiewicza, fontannę i figurę Matki Boskiej Pasawskiej, istniało już w połowie XIX w. Nowo wykonany placyk ma posadzkę obniżoną o ok. 75 cm w stosunku do pierwotnie istniejącej rzędnej terenu. Ze wspomnianym już przejściem na przedłużeniu ul. Bednarskiej łączy się za pomocą ramp i pięciu szerokich stopni ogrodowych o niewielkim nachyleniu. Taki amfiteatralny układ jest użyteczny przy organizowaniu na skwerze różnego rodzaju występów artystycznych czy koncertów. Od strony pomnika Mickiewicza dwa poziomy skweru łączą „schody wodne” z kamiennymi stopniami. Poprzez szczeliny między stopniami i nacięcia w samych stopniach spływa woda, tworząc lustro, w którym odbija się pomnik. Kaskada, będąca częścią posadzki placu, prezentuje się efektownie (choć dyskretnie) również zimą, gdy nie ma wody. Wzdłuż „schodów wodnych” zaprojektowano rampę dla niepełnosprawnych. Od zachodu (Krakowskiego Przedmieścia) pomiędzy dwoma poziomami skweru znajduje się trawnik, na którego obrzeżu, wzdłuż istniejącego kamiennego murku, rośnie nisko strzyżony żywopłot.

 

 

 

Posadzki skweru, schody, rampy oraz stopnie kaskady wykonano z jasnoszarego piaskowca. Posadzkę ułożono w wąskie pasy o różnych szerokościach i fakturze, w kierunku prostopadłym do osi podłużnej skweru. Kamienne elementy posadzki oddzielono od siebie żwirowymi pasami. Posadzka skweru łączy się w jednej płaszczyźnie z wewnętrzną posadzką pawilonu.

Wolno stojący pawilon został zaprojektowany jako obiekt dwukondygnacyjny, składający się z ażurowej, stalowej konstrukcji na poziomie skweru (o posadzce obniżonej o 75 cm w stosunku do Krakowskiego Przedmieścia) oraz podziemia zawierającego zaplecze dla usług gastronomicznych, salę wystawową wraz z restauracją. Od strony Dziekanki elewację pawilonu tworzy ściana oporowa – kontynuacja istniejącego kamiennego muru. Ściana ta, poprzecinana wąskimi szczelinami okien, obłożona jest płytami z piaskowca – identycznego jak zastosowany na istniejących obrzeżach skweru. Lekki, przeszklony pawilon oddalony jest od muru vis a vis Dziekanki o ok. 1,5 m. W tym pasie zaprojektowano windę osobową, schody łączące bar z restauracją i zapleczem w podziemiach oraz pomieszczenia gospodarcze.

 

 

 

Część obiektu pozostaje otwartą, ażurową strukturą, rodzajem pergoli – parkowego zadaszenia, część zaś jest zamykana i służyć może jako lokal gastronomiczny przez cały rok.

Część zamykana oddzielona jest od placu ścianą z przeszklonych, bezramowych elementów, które dają się całkowicie rozsunąć, łącząc plac z wnętrzem pawilonu.

Pokrycie dachu nad częścią zamykaną tworzą ułożone warstwowo trzy powłoki: gęsta żaluzja drewniana – trap, przejrzysta powłoka ze szkła oraz podsufitka, na której widoczne są cienie rzucane przez korony drzew. Wzdłuż krawędzi dachu biegnie szklany pas o szerokości ok. 40 cm, który nie jest osłonięty żaluzjami.

Elementy oświetlenia i podciśnieniowego systemu odwodnienia dachu umieszczone są pomiędzy powłokami dachu. Ścianę zbudowaną z przeszklonych elementów rozsuwanych, jak również wykończenie dachu, zabezpieczono ażurowymi, w większej części przesuwnymi elementami z siatki miedzianej, która umożliwia dopływ światła do wnętrza pawilonu, gdy obiekt jest zamknięty. Siatka miedziana, zastosowana do pokrycia szklanych elementów fasady, dobrze komponuje się z kamienną elewacją pawilonu, wykonaną z żółtego piaskowca i naturalnie harmonizuje z linią nisko przystrzyżonych żywopłotów.

Pawilon wraz z otaczającym go skwerem został wykonany zgodnie z projektem autorstwa Biura Architektonicznego JEMS Architekci. Aranżacja placu, wraz z wkomponowaną weń bryłą pawilonu, sprawia wrażenie, że miejsce to w takim właśnie kształcie istnieje tutaj od lat.

 

 

Artykuł powstał w oparciu o materiały JEMS Architekci.

 

 

Inwestor: Zarząd Terenów Publicznych

Projekt:
JEMS Architekci Sp. z o.o. – Olgierd Jagiełło,
Maciej Miłobędzki, Marcin Sadowski,
Jerzy Szczepanik-Dzikowski, Dariusz Wasak,
Piotr Lisowski, Bartosz Śniadowski, Łukasz Kuciński

Konstrukcje: LGL Sp. z o.o. – mgr inż. Janusz Lenarczyk,
mgr inż. Jolanta Lenarczyk

Generalny wykonawca: MOSTOSTAL Warszawa S.A.

Kierownik budowy: mgr inż. Andrzej Tylenda

Inżynierowie budowy: mgr inż. Krzysztof Dzierżawski (budownictwo), mgr inż. Tomasz Mierzejewski (budownictwo), mgr inż. Wojciech Lis (instalacje sanitarne), mgr inż. Grzegorz Gacioch (instalacje elektryczne)

Inspektorzy nadzoru inwestorskiego:
mgr inż. Joanna Benderz (budownictwo),
mgr inż. Jerzy Szczyciński (instalacje elektryczne),
mgr inż. Wojciech Przybyszewski (instalacje sanitarne)