Z inicjatywy Europejskiej Rady Inżynierów Budownictwa rok 2020 został ogłoszony rokiem podejścia 3S w budownictwie: Safe – Sound – Sustainable, czyli Bezpieczny – Solidny – Zrównoważony.
Wiele państw i obszarów Unii Europejskiej leży w rejonach znacznej aktywności sejsmicznej, gdzie trzęsienia ziemi występują dość często. Dlatego też od kilku lat wewnątrz ECCE (Europejska Rada Inżynierów Budownictwa) toczy się dyskusja o konieczności modernizacji budynków pod względem ich odporności sejsmicznej. Efektem tej debaty jest stanowisko – dokument „Konieczność zintegrowania modernizacji strukturalnej / sejsmicznej istniejących budynków z poprawą ich efektywności energetycznej”.
Fot. stock.adobe / SUNGYOON
Jednocześnie postępujący kryzys klimatyczny, a w szczególności globalne ocieplenie, zmusza nas do podjęcia zdecydowanych i natychmiastowych działań zmierzających do racjonalizacji zużycia i oszczędności energii, w połączeniu z odejściem od naturalnych paliw kopalnych, w celu ograniczenia w Europie emisji CO2 do zera w 2050 roku. Zobowiązuje nas do tego Zielona Polityka Unii Europejskiej oraz Traktat Paryski z 2015 roku.
Europę czeka więc wielka masowa termomodernizacja budynków, zwłaszcza, że odpowiadają one za 40% zużycia energii w UE, a 75% z nich powstało przed 1990 rokiem. Już teraz są więc nieefektywne energetycznie, a do 2050 roku ich stan zapewne się pogorszy.
Jednak przed zainwestowaniem ogromnych środków w termomodernizację budynków, roztropnie byłoby zmodernizować je pod kątem odporności sejsmicznej, a tym samym bezpieczeństwa ich użytkowników. Takie zintegrowane podejście pozwoli na osiągnięcie maksimum korzyści z inwestycji w modernizację europejskiego zasobu budynków.
ECCE, zachęcona sukcesem poprzedniej swej kampanii, prowadzonej pod hasłem „Rok 2018 rokiem Europejskich Inżynierów Budownictwa”, postanowiła więc ogłosić Rok 2020 rokiem podejścia 3S w budownictwie.
Potrzeba zintegrowania modernizacji konstrukcyjnej/sejsmicznej istniejących budynków z poprawą efektywności energetycznej
Większość istniejących budynków w wielu krajach europejskich, zbudowano w latach 80., 70. lub wcześniej. Nie spełniają one nowoczesnych standardów projektowych, w tym wymogów bezpieczeństwa sejsmicznego i efektywności energetycznej. Jednym z najważniejszych praw człowieka jest prawo do posiadania bezpiecznych, solidnych i zrównoważonych budynków (ang. Safe, Sound and Sustainable – 3S). Zatem, biorąc pod uwagę datę budowy, zdecydowana większość budynków wykazuje braki zarówno pod względem efektywności energetycznej, jak i odporności sejsmicznej. Stwarza to potrzebę podjęcia przez społeczeństwo (administrację publiczną i inżynierów) działań mających na celu konserwację i utrzymanie budynków w stanie funkcjonalnym, niezawodnym i odpornym, w celu zapewnienia przede wszystkim bezpieczeństwa użytkowników.
Zobacz: Ponadnormatywne projektowanie sejsmiczne
Zakres, w jakim budynek jest odporny na obciążenia zależy przede wszystkim od jego słupów, belek i ścian, czyli jego układu stężającego (ang. load resisting system – LRS). Większość istniejących budynków nie odznacza się odpowiednią odpornością na obciążenia poprzeczne. Wymagają one modernizacji w celu zwiększenia skuteczności jednego lub więcej elementów wymienionych powyżej. W obliczu starzenia się istniejących budynków nieuwzględnienie jakichkolwiek czynników dynamicznych oznacza, że budynki są bardziej narażone na trzęsienia ziemi i inne odziaływania dynamiczne. Ponadto przekroczenie trwałości projektowej wynoszącej 50 lat oznacza, że oprócz działań mających na celu poprawę odporności sejsmicznej budynków, należy również przeprowadzić procedury oceny trwałości konstrukcji w celu zapewnienia funkcjonalności, z myślą o bezpieczeństwie i wygodzie użytkowników. W ciągu ostatniego dziesięciolecia kładziono nacisk na kwestie związane z energią. Zwiększone zużycie energii skutkuje szkodliwym wpływem na środowisko (np. zmianami klimatu). W związku z tym sektor budowlany wprowadził koncepcję efektywności energetycznej, podkreślonej przez europejski cel w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych o 20% i uzyskania oszczędności energii na poziomie 20% do 2020 r. Sektor budowlany w UE pochłania znaczne ilości energii, a europejskie gospodarstwa domowe odpowiadają za niemal 70% zapotrzebowania na energię w postaci energii elektrycznej.
Polecamy: Termomodernizacja domu – korzyści ekonomiczne
Niestety znaczenie bezpieczeństwa nie było w równym stopniu podkreślane ani uwzględniane. Obecnie, z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju, nacisk został położony na opracowanie zintegrowanej metodologii projektowania konstrukcji i energii dla nowych budynków, nadrzędnej w stosunku do działań indywidualnych, mającej na celu zapewnienie zrównoważonego projektowania konstrukcji (ang. Sustainable Structural Design – SSD). Jednak w przypadku starszych istniejących budynków kwestia nieefektywności konstrukcyjnej, sejsmicznej i energetycznej nabiera pierwszorzędnego znaczenia i niezbędna jest analogiczna całościowa koncepcja w celu zapewnienia modernizacji na obu frontach oraz – jeżeli to możliwe – w ramach zintegrowanego wspólnego, kompleksowego podejścia.
Nowym trendem jest obecnie… inteligentne finansowanie inteligentnych budynków. Ale budynek może być określony mianem inteligentnego tylko wtedy, gdy jest zgodny z koncepcją 3S, czyli jest bezpieczny, solidny i zrównoważony. Zatem jako ECCE deklarujemy, że rok 2020 będzie rokiem podejścia 3S w budownictwie.
Włodzimierz Szymczak
Były Prezydent Europejskiej Rady Inżynierów Budownictwa
