Remont komina w starym budynku

Komin, podobnie jak każdy inny element budynku, wymaga re­montu w czasie eksploatacji. W starszych budynkach najczęściej występują tradycyjne kominy murowa­ne z cegieł. Cegła i spoiny po pewnym czasie użytkowania komina ulegają uszkodzeniu na skutek korozji wywo­łanej agresją czynników zewnętrznych (np. klimatycznych, odprowadzanych gazów, temperatury), wtedy komin wy­maga remontu. Innym powodem prze­prowadzenia prac modernizacyjnych systemów kominowych jest chęć do­stosowania ich do obsługi nowoczes­nych urządzeń grzewczych. Obecnie komin to nie tylko integralna część budynku, ale i systemu grzewczego. Na rynku dostępne są kotły opalane bardzo wieloma rodzajami paliw (gaz, olej, drewno, pellet, węgiel w różnych postaciach itd.). Duże zaawansowanie technologiczne urządzeń grzewczych wymaga użycia dobranego systemu kominowego. Odpowiednio dobrany do urządzenia grzewczego system kominowy pozwoli zapewnić energo­oszczędną i bezawaryjną pracę urzą­dzenia, a tym samym większe bezpie­czeństwo środowiska i użytkowników.

Wybór sposobu naprawy przewodów kominowych

Każdy przypadek naprawy komina powinien być rozpatrywany indywi­dualnie. Przed wyborem metody na­prawy systemu kominowego należy skorzystać z wiedzy fachowca w celu wykonania opinii kominiarskiej. Wyko­nanie oceny stanu technicznego ko­mina umożliwi dobór metody naprawy, odpowiednich rozwiązań i materiałów konstrukcyjnych przewodów komino­wych. Jeszcze przed wykonaniem re­montu przewodu kominowego dobrze jest znać rodzaj urządzenia grzew­czego, które będzie obsługiwane. In­formacje o wielkości otworów wylo­towych z pieca, wymaganej sile ciągu kominowego, rodzaju paliwa, tempe­raturze pracy itd. umożliwiają wybór sposobu remontu i zabezpieczenia przewodu kominowego.

Fot. 1 Głowica w czasie czyszczenia przewodu kominowego

Wybrane przykłady remontu przewodów kominowych

Czyszczenie komina z nagromadzonych sadz smolistych metodą wypalania

W praktyce coraz częściej się spo­tyka przewody kominowe uszkodzone przez nagromadzenie się sadz smo­listych. Tego typu zanieczyszczenia najczęściej są wynikiem stosowania złej jakości paliw, dostarczenia zbyt małej ilości powietrza potrzebnego do spalania paliw, wad konstrukcyj­nych i eksploatacyjnych przewodów kominowych. Więcej informacji na ten temat można znaleźć w literaturze [1,2, 3].

Prace wstępne

Wypalanie komina wykonywać mogą tylko doświadczeni mistrzowie ko­miniarscy. Zanim zostanie podjęta decyzja o wypalaniu komina, należy wykonać opinię kominiarską, której celem jest ocena stanu konstrukcji komina i ocena odporności na wysoką temperaturę. Następnie trzeba odłą­czyć wszystkie podłączone do komina urządzenia i zamurować wszystkie otwory w przewodzie kominowym. Ocenę zarówno stanu technicznego, jak i odporności na wysoką tempe­raturę dokonuje się przez inspekcję wewnętrznej części przewodu ko­minowego, sprawdzenie szczelności i wizualne oględziny konstrukcji komi­na. Przed przystąpieniem do wypala­nia w pierwszej kolejności należy usu­nąć stwierdzone podczas oceny stanu technicznego nieprawidłowości, takie jak pęknięcia, ubytki w konstrukcji przewodów kominowych, uszkodzone ławy i drabiny, nieszczelności prze­wodów kominowych. Kolejnym krokiem jest odsunięcie od ścian kominowych wszystkich łatwopalnych materiałów.

Zabezpieczenie przeciwpożarowe obiektu

Metoda wypalania jest bardzo niebez­pieczną metodą oczyszczania komina z sadz typu smolistego. Temperatura palących się sadz może przekroczyć 1000^oC, dodatkowo podczas wypala­nia występuje duże zadymienie. Dla­tego bardzo ważne jest, aby przed podjęciem prac zabezpieczyć obiekt pod względem przeciwpożarowym.

W trakcie wypalania powinien być za­pewniony dostęp do przewodu komi­nowego na całej jego długości. W mo­mencie gdy jest pewność, że wypalanie może się odbyć w dogodnych i bez­piecznych warunkach, wówczas bez przeszkód można ustalić termin prze­prowadzenia prac. O terminie wypala­nia należy powiadomić Straż Pożarną [4]. Czynności profilaktyczno-zapobiegawcze kończy się rozmieszczeniem sprzętu gaśniczego na dachu oraz in­nych miejscach, gdzie istnieje niebez­pieczeństwo powstania pożaru [1]. Na powierzchnię dachu należy wyprowa­dzić wąż gaśniczy z wodą, a w innych zagrożonych miejscach rozmieszcza się gaśnice. Dodatkowo w ww. miej­scach ustawiamy pojemniki z wodą i piaskiem oraz wiadra, łopaty i tłumi- ce. Zakładając, że podczas wypalania mogą powstać pęknięcia ścian komino­wych lub wymagane będą inne zabez­pieczenia poprzednio nieprzewidziane, należy przygotować odpowiednią ilość zapraw wraz z cegłami i podstawowy­mi narzędziami murarskimi [4].

Proces wypalania

Proces wypalania umożliwia pozbycie się sadzy pochodzenia smolistego z przewodu kominowego. Metoda ta może spowodować uszkodzenie kon­strukcji komina, ponieważ palące się na całej długości przewodu sadze mogą przekroczyć temperaturę bez­pieczeństwa, w szczególności gdy nagromadzony został większy osad sadzy. Aby uniknąć zagrożenia, zaleca się wypalanie sadzy odcinkami (który­mi mogą być kondygnacje), poczyna­jąc od góry.

Przygotowanie urządzenia do wypala­nia dymowego przewodu kominowego

powinno przebiegać według następu­jącej kolejności [1]:

– ustawienie kołowrotu na głowicy ko­mina,

– opuszczenie łańcucha stalowego do podstawy komina,

– przymocowanie głowicy palnikowej do łańcucha,

– wyciągnięcie do wylotu komina gło­wicy palnikowej wraz z wężem zwi­sającym w przewodzie kominowym,

– podłączenie węża do butli gazowej (butla znajduje się poza budynkiem).

Płomień palącego się gazu powinien być tak wyregulowany, aby jego wiel­kość dostosowana była do światła przekroju wypalanego przewodu komi­nowego. Wypalanie ścian kominowych następuje przez wolne i stopniowe opuszczanie palnika i jednoczesne wy­ciąganie węża gazowego. Opadające spalone sadze należy usuwać na bie­żąco.

Po wypaleniu sadzy w przewodzie ko­minowym należy się upewnić, że nie ma zagrożenia powstania pożaru. Ko­lejnym etapem prac jest regeneracja przewodu kominowego. Należy usunąć resztki zanieczyszczeń z przewodu kominowego. Komin podczas wypala­nia narażony jest na bardzo ekstre­malne obciążenia termiczne, dlatego konieczne jest sprawdzenie drożno­ści przewodów kominowych oraz wy­konanie ponownej oceny technicznej i sprawdzenie prawidłowości funkcjo­nowania przewodów kominowych przy użyciu specjalistycznych narzędzi. Po wykonaniu tych czynności przechodzi się do konserwacji wypalonego prze­wodu kominowego na całej jego dłu­gości, używając do tego celu specjal­nych zapraw uszczelniających.

Fot. 2 Etapy frezowania komina: a) przed frezowaniem, b) po frezowaniu, c) komin po frezowaniu zabezpieczo­ny wkładem ceramicznym (źródło: Jawar)

Czyszczenie kominów metodą mechaniczną

Czyszczenie metodą mechaniczną należy poprzedzić wykonaniem opinii kominiarskiej w celu poznania stanu technicznego przewodu kominowego i lokalizacji podłączeń do przewodu kominowego. Zaleca się, aby podczas wykonania opinii dokonać oględzin kamerą inspekcyjną w celu poznania

stanu technicznego wewnętrznej części przewodu. Zastosowanie me­tody mechanicznej czyszczenia w ko­minie o osłabionej konstrukcji może doprowadzić do większych uszkodzeń i niebezpieczeństwa osób uczestni­czących w naprawie.

Samo czyszczenie wykonywane jest przy wykorzystaniu narzędzia o na­zwie „głowica do mechanicznego usuwania sadzy”. Urządzenie składa się z mocnego zwoju giętkiego PE z zamontowaną głowicą, przezna­czoną do usuwania z komina sadzy szklistej i twardej. Zwój wyposażo­ny jest w sprzęgło poślizgowe i na­pędzany przez obrotowe urządzenie mechaniczne. Wskutek rotacji łańcu­chy znajdujące się na końcu głowicy zostają rozparte i uderzają w ścian­ki komina, odbijając sadzę (fot. 1). Narzędzie powinno być tak dobrane i ustawione, aby nie uszkodzić lub sfrezować ścianki przewodu komino­wego [5].

Czynność czyszczenia przewodu ko­minowego można wykonywać od dołu lub od strony wylotu przewodu komi­nowego. Wprawioną w ruch rotacyj­ny głowicę należy przesuwać powoli wzdłuż całego komina, aby został oczyszczony na całej długości [5].

Instalacja wkładu kominowego

Nieszczelności przewodu kominowe­go lub zmiana urządzenia grzewcze­go mogą wymagać wykonania wkładu kominowego. Do zabezpieczeń prze­wodów kominowych wykorzystuje się wkłady kominowe metalowe, cera­miczne i z folii aluminiowej.

Wkłady kominowe metalowe, inaczej nazywane kominami jednościennymi, zostały opisane w literaturze [6]. Zabezpieczenia wykonane z metalu stosuje się do przewodów wentylacyj­nych i spalinowych.

Wkład ceramiczny jest najlepszym rozwiązaniem umożliwiającym reno­wację komina dymowego. Tego typu rozwiązania dostosowane są do od­prowadzania spalin z różnego ro­dzaju palenisk. W Polsce duża część urządzeń grzewczych opalana jest paliwami węglopochodnymi. Spaliny powstające podczas spalania tego typu gazów są niezwykle agresyw­ne. Obecnie stosowane urządzenia grzewcze działają w coraz niższych temperaturach, kondensat powstały podczas emisji spalin działa bardzo destrukcyjnie na kominy murowane z cegły i z wkładami ze stali. W celu zabezpieczenia kominów odprowadza­jących gazy powstałe w wyniku spa­lania paliw węglopochodnych montuje się wkłady ceramiczne.

Problemem podczas zmiany urządze­nia grzewczego lub instalacji wkładu kominowego do istniejącego komi­na murowanego może być zbyt mały przekrój istniejącego komina. Wtedy wykonuje się rozwiercanie, tzw. fre­zowanie komina (fot. 2). Czynność tę nie zawsze jednak można zastoso­wać. W przypadku złego stanu kon­strukcji komina, nawet przy niewielkiej korozji, wiertnica może spowodować duże uszkodzenia, m.in. zmniejszenie stateczności, poprzesuwanie cegieł i dalej niedrożność lub nieszczelność przewodu remontowanego i przewo­dów sąsiednich. Do wykonania tego typu zabiegu wykorzystuje się wiert­nicę. Wiertnica może być zakończona łańcuchami lub głowicą diamentową. Wykorzystanie urządzenia wiertni­czego z łańcuchami polega na odbi­janiu części cegieł przez łańcuchy obracające się z dużą szybkością. Wykorzystanie urządzeń z łańcucha­mi jest bardziej inwazyjne. Uderzenia łańcuchów powodują większe drga­nia komina niż zastosowanie głowicy diamentowej, która rozwierca komin. Podobnie jak w przypadku innych na­praw kominów przed wykonaniem za­biegu należy dokonać oceny stanu komina, a do samego zabiegu podejść indywidualnie. Nie ma możliwości przedstawienia ogólnych zaleceń np. co do wielkości poszerzenia przekroju przewodu. W każdym przypadku nie powinien on być jednak powiększony o więcej niż 1/3 powierzchni. Frezo­wanie kominów jest dobrą metodą renowacji, która niejednokrotnie jest jedyną alternatywą większych i bar­dziej kosztownych prac budowlanych, takich jak budowa nowych kominów.

Fot. 3 Przewód kominowy wentylacyjny uszczel­niony wkładem z folii aluminiowej

Wkład z kwasoodpornej folii aluminiowej

Zabezpieczenia z kwasoodpornej fo­lii aluminiowej (fot. 3) według produ­centów nadają się do zabezpieczenia przewodów kominowych spalinowych i wentylacyjnych. Ze względu na to, że wkłady te wykonane są z mniej trwa­łych materiałów niż kominy stalowe czy ceramiczne, autor opracowania zaleca ich stosowanie głównie do naprawy przewodów wentylacyjnych, którymi odprowadza się mniej agre­sywne gazy. Zaletą tego typu rozwią­zania jest przede wszystkim szybki montaż, niewymagający kucia w prze­wodach z niewielkimi przewężeniami czy uskokami.

Montaż wkładu z folii aluminiowej po­lega na wprowadzeniu go do przewo­du kominowego, dopasowaniu wkładu do wnętrza kanału, wtłoczeniu sprę­żonego powietrza do wnętrza rękawa technologicznego, a następnie wykoń­czeniu przewodu po uszczelnieniu [7].