Rejestr i ewidencja zabytków a roboty budowlane

Fot. stock.adobe/guitou60

Wpis do rejestru zabytków ma daleko idące konsekwencje – jeżeli prowadzenie robót przy obiekcie budowlanym wymaga jedynie zgłoszenia albo nie wymaga nawet zgłoszenia, uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę jest mimo to wymagane w przypadku obiektu wpisanego do rejestru (ustawa – Prawo budowlane [Pb], art. 29 ust. 7). Wymagane jest wtedy także pozwolenie na prowadzenie robót budowlanych wydawane przez wojewódzkiego konserwatora zabytków (ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami [u.o.z.], art. 39 ust. 1 Pb i art. 36 ust. 1 pkt 1). Z kolei w przypadku prowadzenia prac na obszarze wpisanym do rejestru wymagane jest dokonanie zgłoszenia (art. 39 ust. 1 Pb), jak również uzyskanie od konserwatora pozwolenia na prowadzenie robót w otoczeniu zabytku (art. 36 ust. 1 pkt 2 u.o.z.).

>>> Łódzkie fabryki niczym średniowieczne zamki

>>> Kamienica w Bytomiu – udana renowacja

>>> Jak to zbudowano? Fabryka Norblina

Zabytki nieruchome wpisane do rejestru zabytków powinny być ujęte także w gminnej ewidencji zabytków. Istnieją też zabytki nieruchome wpisane wyłącznie do gminnej ewidencji. Na gruncie Prawa budowlanego istnieje jeden podstawowy skutek wpisania obiektu wyłącznie do tej ewidencji: jeżeli prowadzenie robót budowlanych przy obiekcie (lub rozbiórka obiektu) wymaga pozwolenia na budowę, wówczas organ administracji architektoniczno-budowlanej przed wydaniem pozwolenia powinien dokonać uzgodnień z wojewódzkim konserwatorem zabytków (art. 39 ust. 3 Pb). W przeciwieństwie jednak do wpisu do rejestru zabytków sam wpis do gminnej ewidencji zabytków nie powoduje powstania obowiązku uzyskania:

• pozwolenia na budowę,
• pozwolenia od konserwatora na prowadzenie robót – to organ administracji architektoniczno-budowlanej dokonuje uzgodnień z konserwatorem.

W przypadku prowadzenia robót na podstawie zgłoszenia należy się z kolei liczyć z możliwością sprzeciwu i nałożenia obowiązku uzyskania pozwolenia na wykonanie robót budowlanych objętych obowiązkiem zgłoszenia (art. 30 ust. 7 w zw. z ust. 5 Pb). Takie rozstrzygnięcie jest możliwe, jeżeli realizacja prac może spowodować pogorszenie stanu zachowania zabytków, i dotyczy także obiektów wpisanych wyłącznie do gminnej ewidencji zabytków¹. Ten wyjątek potwierdza jednak regułę: organ administracji architektoniczno-budowlanej dokonuje uzgodnień z konserwatorem dopiero w toku postępowania dotyczącego wydania pozwolenia na budowę.

Różnicę pomiędzy rejestrem zabytków a gminną ewidencją zabytków można pokazać na przykładzie. Montaż antenowych konstrukcji wsporczych i instalacji radiokomunikacyjnych o wysokości do 3 m na istniejących obiektach budowlanych nie wymaga uzyskania ani pozwolenia na budowę, ani dokonania zgłoszenia (art. 29 ust. 4 pkt 3 lit. a Pb). Z kolei w przypadku antenowych konstrukcji wsporczych i instalacji radiokomunikacyjnych o wysokości powyżej 3 m wymagane jest wyłącznie dokonanie zgłoszenia (art. 29 ust. 3 pkt 3 lit. a Pb). Montaż antenowych konstrukcji wsporczych i instalacji radiokomunikacyjnych wymaga uzyskania pozwolenia na budowę i pozwolenia konserwatora, jeżeli dokonuje się go na obiekcie wpisanym do rejestru zabytków (art. 29 ust. 7 Pb). Żaden przepis nie nakłada jednak obowiązku uzyskania takich pozwoleń w przypadku obiektu wpisanego wyłącznie do gminnej ewidencji zabytków.

Podsumowując, wpis do gminnej ewidencji zabytków ma znaczenie dla szeroko rozumianego procesu budowlanego, choć głównie w kontekście planowania i zagospodarowania przestrzennego. Wpis obiektu wyłącznie do tej ewidencji, w szczególności, nie wiąże się po stronie inwestora z obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę ani pozwolenia konserwatorskiego.

Kinga Pawłowska-Nojszewska radca prawny Kancelaria Prawna Media

>>> Młyny Rothera w Bydgoszczy. ZDJĘCIA

>>> Pałac w Żaganiu – historia wieloletnich renowacji

>>> Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna – rewitalizacja

>>> Wykorzystanie termowizji w obiektach zabytkowych

Sprawdź: Produkty budowlane