Odpowiada dr Joanna Smarż – główny specjalista Krajowego Biura PIIB.
Jestem pracownikiem jednostki samorządu terytorialnego i chciałbym skorzystać z możliwości zaliczenia części praktyki zawodowej na uprawnienia budowlane w specjalności drogowej.
1. Jak powinny wyglądać i czego dotyczyć wpisy do książki praktyki zawodowej. Nadzorowanie realizacji inwestycji drogowej z pozycji inwestora i zarządcy drogi ma inny charakter niż bezpośrednia praca na budowie. Zapisy dotyczące ,,fachowej oceny zjawisk lub samodzielnego rozwiązywania zagadnień architektonicznych i technicznych oraz techniczno-organizacyjnych” są dla mnie zbyt ogólnikowe.
2. Kto może być w moim przypadku osobą nadzorującą. Nie ma u nas, w gminie, osoby z uprawnieniami w specjalności drogowej bez ograniczeń. Pracuję w wydziale odpowiedzialnym za przygotowanie i realizację inwestycji drogowych, w praktyce całość procesu inwestycyjnego z pozycji inwestora i zarządcy drogi plus zamówienia publiczne. Nie znalazłem jednoznacznej informacji, dotyczącej osoby nadzorującej czy chodzi o dowolną, niezatrudnioną w gminie, osobę posiadającą uprawnienia bez ograniczeń w specjalności drogowej.
W świetle art. 14 ust. 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane Pb (Dz.U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.) warunkiem zaliczenia praktyki zawodowej jest praca polegająca na bezpośrednim uczestnictwie w pracach projektowych albo na pełnieniu funkcji technicznej na budowie pod kierownictwem osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane bez ograniczeń i będącej czynnym członkiem samorządu zawodowego.
Przepis powyższy stanowi zasadę, od której ustawodawca przewidział dwa wyjątki określone w § 3 ust. 3 i 4 rozporządzenia MTiB z dnia 28 kwietnia 2006 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz.U. Nr 83, poz. 578 z poźn. zm.). Wskazane przepisy przewidują możliwość zaliczenia do praktyki zawodowej na budowie pracy w organach:
– nadzoru budowlanego,
– administracji rządowej albo jednostkach samorządu terytorialnego realizujących zadania zarządcy drogi.
Z uwagi na fakt, że są to wyjątki od zasady odbywania praktyki zawodowej bezpośrednio na budowie, powyższe przepisy należy interpretować zgodnie z ich treścią, nie dokonując interpretacji rozszerzającej. Oznacza to, że wyłącznie praca we wskazanych wyżej organach oraz na wskazanych warunkach może być zaliczona do praktyki zawodowej wymaganej do uzyskania uprawnień budowlanych.
Natomiast w kwestiach nieuregulowanych wprost zastosowanie mają zasady ogólne sprecyzowane w przepisach Prawa budowlanego oraz przywołanego rozporządzenia. Z kolei ustosunkowując się do pytań, należy wyjaśnić, co następuje:
1. W przypadku odbywania praktyki w organach administracji rządowej albo jednostkach samorządu terytorialnego, realizujących zadania zarządcy drogi, zaliczeniu podlegać może wyłącznie praca polegająca na wykonywaniu czynności na terenie budowy i obejmująca konieczność fachowej oceny zjawisk lub samodzielnego rozwiązywania zagadnień architektonicznych oraz techniczno-organizacyjnych.
A zatem osoba odbywająca praktykę zawodową we wskazanych organach w ramach praktyki zawodowej na budowie musi mieć możliwość przebywania oraz wykonywania na terenie budowy czynności związanych z realizacją obiektu budowlanego, tak aby zdobyć doświadczenie do wykonywania samodzielnych funkcji w tym zakresie.
Nie chodzi w tym przypadku o nadzorowanie budowy z ramienia inwestora, ponieważ byłaby to praktyka odbywana w ramach nadzoru inwestorskiego, który nie spełnia warunków art. 14 ust. 4 Prawa budowlanego. Powyższe potwierdził NSA m.in. w wyroku z dnia 19 lipca 2000 r., sygn. akt IV SA 1131/98, w którym orzekł, że: Skoro skarżący domaga się uzyskania uprawnień do kierowania robotami budowlanymi w określonej specjalności, to powinien on odbyć praktykę na budowie i to pod kierownictwem osoby posiadającej uprawnienia budowlane do kierowania robotami budowlanymi w danej specjalności.
A zatem wyłącznie praca polegająca na wykonywaniu czynności na terenie budowy i obejmująca konieczność fachowej oceny zjawisk lub samodzielnego rozwiązywania zagadnień architektonicznych oraz techniczno-organizacyjnych może wyjątkowo zostać zaliczona do praktyki zawodowej na budowie. Z zastrzeżeniem jednak, iż praca w omawianych organach i jednostkach może stanowić nie więcej niż połowę wymaganego okresu praktyki zawodowej. Powyższe oznacza, że tylko połowa wymaganego okresu praktyki zawodowej może być zaliczona do praktyki zawodowej, natomiast druga połowa praktyki musi mieć miejsce bezpośrednio na budowie, ale może też mieć miejsce w organach nadzoru budowlanego.
2. Praktyka zawodowa odbywana w organach administracji rządowej albo jednostkach samorządu terytorialnego realizujących zadania zarządcy drogi powinna być nadzorowana przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane bez ograniczeń we właściwej specjalności i będącą czynnym członkiem samorządu zawodowego.
Osobą nadzorującą powinna być zatem osoba posiadająca uprawnienia budowlane bez ograniczeń w specjalności, o którą ubiega się praktykant. Nie może to być dowolna osoba zatrudniona w gminie, lecz osoba, która faktycznie jest obecna na budowie, na której praktykę odbywa młody inżynier, przez co ma możliwość nadzorowania praktyki zawodowej odbywanej przez praktykanta.
Powyższe wynika m.in. z faktu, że osoba nadzorująca praktykę przygotowuje kandydata do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie oraz dokonuje oceny praktyki zawodowej swojego podopiecznego.
Obowiązujące przepisy umożliwiają odbywanie praktyki zawodowej w ramach umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło, jak również w ramach oddelegowania pracownika do innej firmy w celu odbycia praktyki zawodowej.
A zatem w przypadku braku w gminie osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane czytelnik może odbywać praktykę u inżyniera, który na określonej budowie pełni funkcję techniczną kierownika budowy lub robót.
Zgodnie bowiem z wyrokiem NSA z 17 maja 2001 r., sygn. akt IV SA 203/99, ONSA 2002/4/145, pojęcie „pod kierownictwem osoby” użyte w art. 14 ust. 4 Pb oznacza, że takie funkcje były sprawowane pod kierunkiem osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane, a nie to, w ramach jakiego stosunku prawnego osoby te wykonywały swoje uprawnienia. Chociaż przyjmuje się, że osoba nadzorująca powinna być zatrudniona w firmie (jednostce), w której odbywana jest praktyka, albowiem ponosi pełną odpowiedzialność za pracę wykonaną przez osobę odbywającą praktykę.
Jednocześnie należy podkreślić, że do przedmiotowej praktyki zawodowej mają zastosowanie ogólne przepisy rozporządzenia dotyczące sposobu jej dokumentowania. Praktykę powyższą należy zatem dokumentować w książce praktyki zawodowej opieczętowanej i zarejestrowanej w okręgowej izbie inżynierów budownictwa, którą należy prowadzić zgodnie z § 4 ust. 3 i 4 rozporządzenia.
