Odpowiada dr Joanna Smarż – główny specjalista Krajowego Biura PIIB.
Bardzo proszę o wyjaśnienie wątpliwości co do zakresu uprawnień budowlanych, wydanych w 1993 r. na podstawie rozporządzenia MGTiOŚ z 20 lutego 1975 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz.U. Nr 8, poz. 46 z poźn. zm.), osobie posiadającej tytuł zawodowy „technik budowlany” w specjalności konstrukcyjno-budowlanej „do kierowania, nadzorowania i kontrolowania technicznego budowy i robót, kierowania i kontrolowania wytwarzania konstrukcyjnych elementów budowlanych oraz do kontrolowania stanu technicznego budynków i innych budowli o powszechnie znanych rozwiązaniach konstrukcyjnych, z wyłączeniem linii, węzłów i stacji kolejowych, dróg oraz nawierzchni lotniskowych, mostów, budowli hydrotechnicznych i melioracji wodnych”.
W szczególności proszę o wyjaśnienie, co należy rozumieć przez pojęcie „powszechnie znane rozwiązania konstrukcyjne”. Poproszę o wyjaśnienie w kontekście pełnienia przez osobę, posiadającą uprawnienia budowlane w opisanym zakresie, samodzielnych funkcji technicznych: kierownika budowy lub inspektora nadzoru przy wykonywaniu robót budowlanych polegających na wznoszeniu budynków.
W przepisach ustawy z dnia 24 października 1974 r. – Prawo budowlane (Dz.U. Nr 38, poz. 229 z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 20 lutego 1975 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz.U. Nr 8, poz. 46 z późn. zm.) ustawodawca posłużył się pojęciami, które nie zostały we wskazanych przepisach zdefiniowane.
Powyższa sytuacja jest powodem licznych wątpliwości interpretacyjnych, co dotyczy również pojęcia „powszechnie znane rozwiązania konstrukcyjne”, które odnosi się do wszystkich specjalności nadawanych wówczas uprawnień budowlanych, nie tylko specjalności konstrukcyjno-budowlanej, o którą pyta czytelnik.
Próbę wyjaśnienia tych pojęć podjęło Ministerstwo Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska, które w piśmie z dnia 2 czerwca 1975 r., znak: UAN3-661-21/75, wyjaśniło, że:
1) za ,,powszechnie znane rozwiązania konstrukcyjne i schematy techniczne”, o których mowa w § 2 ust. 2 pkt 2, uważać należy:
a) w specjalnościach konstrukcyjno-budowlanej, konstrukcyjno-inżynieryjnej i wodno-melioracyjnej – rozwiązania konstrukcyjno-budowlane budynków i innych budowli wykonywane za pomocą ogólnie znanych tablic, nomogramów lub opracowań jednostek i placówek naukowych oraz badawczo-rozwojowych (art. 9), z wyjątkiem konstrukcji fundamentów głębokich i trudniejszych konstrukcji statycznie niewyznaczalnych;
b) w specjalnościach instalacyjno-inżynieryjnych – systemy rozwiązań instalacyjnych, których sposób zaprojektowania określają jednoznacznie Polskie Normy (PN) lub branżowe normy (BN), decyzje wydane na podstawie art. 12 Prawa budowlanego lub ogólnie znane opracowania jednostek i placówek naukowych oraz badawczo-rozwojowych (art. 9);
2) za ,,fundamenty głębokie”, o których mowa w § 4 ust. 1, § 6 ust. 2, uważać należy wszelkie posadowienia budynków i innych budowli, z wyjątkiem fundamentów budowli posadowionych bezpośrednio na gruncie za pomocą stóp, ław i płyt na terenach, na których nie występują szkodliwe zjawiska geologiczne;
3) za ,,trudniejsze konstrukcje statycznie niewyznaczalne”, o których mowa w § 4 ust. 1 i § 6 ust. 2, uważać należy wszystkie konstrukcje:
a) o przestrzennej pracy ustroju statycznego budynków i innych budowli lub ich części,
b) statycznie niewyznaczalne, których nie można rozwiązać za pomocą ogólnie znanych tablic, nomogramów lub opracowań jednostek i placówek naukowych, naukowo-badawczych lub badawczo-rozwojowych (art. 9);
4) za „powszechnie znane rozwiązania konstrukcyjne objęte daną specjalnością techniczno-budowlaną”, o których mowa w § 5 ust. 2, należy uważać odpowiednio rozwiązania konstrukcyjno-budowlane budynków i innych budowli lub systemy rozwiązań instalacyjnych, których sposób i warunki techniczne wykonania (montażu) określają jednoznacznie Polskie Normy lub branżowe normy, przepisy techniczno-budowlane, decyzje wydane na podstawie art. 12 lub ogólnie znane opracowania jednostek i placówek naukowo-badawczych oraz badawczo-rozwojowych (art. 9);
5) za ,,instalacje sanitarne”, o których mowa w § 13 ust. 1 pkt 4 lit. b), uważać należy wszystkie instalacje w obiekcie budowlanym służące do zaopatrzenia w wodę, gaz, do ogrzewania, wentylacji, klimatyzacji oraz do odprowadzenia ścieków bytowo-gospodarczych i deszczowych;
6) za ,,instalacje elektryczne”, o których mowa w § 13 ust. 1 pkt 4 lit. d), uważać należy wszystkie instalacje w obiekcie budowlanym służące do zaopatrzenia w energię do napędów elektrycznych, oświetlenia i sygnalizacji oraz do ochrony przed wyładowaniami atmosferycznymi i przed skutkami elektryczności statycznej lub prądów błądzących.
Z powyższego wynika, że przy określaniu zakresu uprawnień osób z wykształceniem średnim technicznym można kierować się odpowiednio warunkami technicznymi wykonania (montażu) określonymi Polskimi Normami lub branżowymi normami, przepisami techniczno-budowlanymi, decyzjami wydanymi na podstawie art. 12 ustawy z 1974 r.– Prawo budowlane (obecnie np. aprobaty techniczne) lub ogólnie znanymi opracowaniami jednostek i placówek naukowo-badawczych oraz badawczo-rozwojowych (art. 9 ustawy z 1974 r. – Prawo budowlane), jeżeli takie są dostępne.
W konsekwencji należy stwierdzić, że kwestia oceny zakresu uprawnień dla osób z wykształceniem średnim technicznym każdorazowo wymaga znajomości określonych rozwiązań technicznych obiektu budowlanego lub urządzenia budowlanego.
Pamiętać jednak należy, że powyższe wyjaśnienia pojęć nie mają charakteru wiążącego, ponieważ nie wynikają z przepisów, lecz są wynikiem wyjaśnienia dokonanego przez ówczesne ministerstwo.
Jednak z powodu braku innych wyjaśnień należy uznać je za pomocne przy ocenie zakresu uprawnień budowlanych w ograniczonym zakresie, której w odniesieniu do konkretnej inwestycji dokonują organy administracji architektoniczno-budowlanej na etapie wydawania pozwolenia na budowę oraz organy nadzoru budowlanego na etapie realizacji inwestycji.
