Odpowiada radca prawny Andrzej Jastrzębski.
W jednej z umów o roboty budowlane inwestor zamieścił zapis „Inspektor nadzoru inwestorskiego może wyznaczyć swojego pełnomocnika. Pełnomocnictwo będzie ważne pod warunkiem wpisania go do Dziennika Budowy”. Mam wątpliwości, czy jest to zgodne Prawem budowlanym. Nawet jeżeli pełnomocnik ma stosowne uprawnienia, to kto ponosi odpowiedzialność za decyzje podjęte przez pełnomocnika – inspektor czy jego pełnomocnik?
Analizując przedstawione przez czytelnika zagadnienie, w pierwszej kolejności należy wskazać, iż wykonywanie nadzoru inwestorskiego stanowi, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. z 2013 r. poz. 1409) (Pb), samodzielną funkcję techniczną w budownictwie. Inspektor nadzoru inwestorskiego jest uczestnikiem procesu budowlanego, a jego udział w tym procesie jest uzależniony albo od postanowień zawartych w decyzji o pozwoleniu na budowę, albo od wyboru inwestora oczekującego dodatkowej kontroli nad wykonywaniem robót budowlanych. Jednym z podstawowych obowiązków inspektora nadzoru inwestorskiego jest dbanie o prawidłowe wykonywanie robót budowlanych. Jego udział w procesie budowlanym ma zapewnić faktyczną kontrolę zgodności wykonywanych robót budowlanych z projektem, przepisami i zasadami wiedzy technicznej. Uczestnictwo inspektora nadzoru inwestorskiego stanowi zatem dla inwestora dodatkowe zabezpieczenie, że realizowana inwestycja, znajdując się pod fachową kontrolą, jest wykonywana zgodnie z prawem i oczekiwaniami inwestora. Katalog podstawowych obowiązków inspektora nadzoru inwestorskiego został określony w art. 25 Pb, natomiast w art. 12 ust. 6 Pb ustawodawca nałożył na inspektora nadzoru inwestorskiego odpowiedzialność za wykonywanie przypisanej mu funkcji zgodnie z przepisami i zasadami wiedzy technicznej oraz za należytą staranność w wykonywaniu pracy, jej właściwą organizację, bezpieczeństwo i jakość. Należy ponadto wskazać, iż w świetle obowiązujących przepisów prawa naruszenie przez inwestora nadzoru inwestorskiego ciążących na nim obowiązków może skutkować jego odpowiedzialnością karną, zawodową, dyscyplinarną oraz cywilnoprawną.
Podkreślenia wymaga, iż przepisy Pb nie regulują wprost zagadnienia dopuszczalności ustanowienia przez inspektora nadzoru inwestycyjnego pełnomocnika. Rozważenie tej kwestii może mieć jednak doniosłe znaczenie, szczególnie w przypadku realizacji inwestycji o dużych rozmiarach. Niewątpliwie przyjęcie dopuszczalności udzielenia takiego pełnomocnictwa może ułatwiać, a niekiedy nawet warunkować właściwą realizację inwestycji. Ze względu na konieczność zapewnienia prawidłowego wykonywania robót budowlanych wydaje się zatem, że możliwe jest działanie inspektora nadzoru inwestorskiego przez ustanowionego pełnomocnika. Pełnomocnictwo oznacza umocowanie do działania w cudzym imieniu, wyrażające się w uprawnieniu do dokonywania czynności w imieniu reprezentowanego i bezpośrednim skutku tych czynności dla niego. W związku z tym zasadne wydaje się przyjęcie, że pełnomocnik inspektora nadzoru inwestorskiego przez sam fakt umocowania przez inspektora nadzoru do wykonywania określonych czynności nie stanie się samodzielnym uczestnikiem procesu inwestycyjnego i nie będzie wykonywał samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie. Mając jednak na względzie zapewnienie należytego wykonywania nadzoru inwestorskiego, należy wskazać, że pełnomocnikiem inspektora nadzoru inwestorskiego powinna być jedynie osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje do podejmowanych czynności wchodzących w zakres udzielonego jej pełnomocnictwa. Trzeba jednak pamiętać, iż ze względu na to, że pełnomocnik nie działa we własnym imieniu, inspektor nadzoru inwestorskiego będzie ponosić odpowiedzialność za czynności swego pełnomocnika.
W związku z powyższym należy ocenić, iż w sytuacji przedstawionej w pytaniu co do zasady dopuszczalne jest, aby inspektor nadzoru inwestorskiego ustanowił swojego pełnomocnika, za którego działania podjęte w granicach umocowania będzie ponosił odpowiedzialność. Należy jednak mieć na względzie okoliczność, że istotą wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie jest działalność związana z koniecznością fachowej oceny zjawisk technicznych lub samodzielnego rozwiązania zagadnień architektonicznych i technicznych oraz techniczno-organizacyjnych (zob. art. 12 ust. 1 Pb). W związku z tym w praktyce może pojawić się zarzut, że działanie pełnomocnika w miejsce inspektora nadzoru stanowi obejście regulacji określającej charakter przypisanej temu ostatniemu samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie, dlatego należałoby rekomendować przyjęcie opisanego rozwiązania, w którym pełnomocnikiem zostaje osoba o kwalifikacjach zawodowych, w tym uprawnieniach budowlanych, odpowiadających mocodawcy.
