W erze cyfryzacji budownictwa openBIM przestaje być wyborem – staje się koniecznością. Ułatwia współpracę, poprawia jakość danych i skraca czas podejmowania decyzji. Jakie korzyści już dziś oferuje otwarte podejście do modelowania informacji o budynku?
Branża budowlana AECOO (ang. Architecture, Engineering, Construction, Owner Operator) wykazuje znaczne zapotrzebowanie na efektywną wymianę danych oraz skuteczną komunikację [1]. W przeprowadzanych procesach inwestycyjno-budowlanych branże opierają swoją pracę na różnorodnych pakietach oprogramowania, co skutkuje wykorzystywaniem wielu natywnych formatów plików. Każdorazowa próba interpretacji encji (komponentów, wartości opisowych) może skutkować obniżką wydajności z powodu niejednolitego sposobu zapisu zbioru danych [2]. Często wiąże się to z potrzebą wykonywania wielokrotnych zapytań o doprecyzowanie lub wyjaśnienie pewnych kwestii. W efekcie korzystanie z narzędzi pochodzących od różnych producentów staje się znaczną przeszkodą dla sprawnego przebiegu przedsięwzięć budowlanych. Taki sposób pracy określa się jako podejście closedBIM (zamknięty BIM) – ogranicza się do rozwiązań wtyczkowych bądź aplikacji pośredniczących, przez co wymiana i interpretacja danych jest utrudniona, praca zespołowa nie jest odpowiednio skoordynowana, a podejmowane działania generują liczne błędy informacyjne. W takich warunkach kluczowe staje się świadome projektowanie struktur danych i ustalanie słowników pojęć już na etapie planowania. Bez tego każdy kolejny transfer informacji kumuluje niejednoznaczności i mnoży ryzyko błędnej interpretacji.
>>> Poziom potrzeby informacyjnej projektu BIM według EN 17412-1 – cz. II
>>> Poziom potrzeby informacyjnej projektu BIM według EN 17412-1 – cz. I
>>> Jak dobrać narzędzia BIM do swoich potrzeb
>>> Zapewnienie jakości modeli BIM
>>> Plan realizacji metodyki BIM (BEP)
Fot. © Anna – stock.adobe.com
Każdy etap procesu stawia fundamentalne pytanie o zapewnienie skutecznej wymiany informacji, a także niezachwianego przepływu pracy między uczestnikami. W tym kontekście coraz częściej podkreśla się znaczenie interoperacyjności [3], które silnie wybrzmiewa wśród interesariuszy poszukujących rozwiązań dla licznych bolączek współczesnej branży budowlanej. Jej rosnące znaczenie szczególnie wyróżnia się we wciąż ewoluującym BIM-ie (ang. Building Information Modeling), którego definicja i priorytety ulegają zmianom wraz z dalszym rozwojem tej dyscypliny. Obecnie obserwuje się przejście ku idei openBIM [4] (otwarty BIM) – intensywnie rozwijanej od 2012 r. koncepcji, koordynowanej przez stowarzyszenie buildingSMART. Utworzone pierwotnie pod nazwą IAI (ang. Industry Alliance for Interoperability), od 1994 r. konsekwentnie rozwija ideę interoperacyjności poprzez tworzenie i standaryzację neutralnych, otwartych formatów wymiany danych. Rozróżniając otwarty BIM i zamknięty BIM, należy przede wszystkim wskazać zmianę w sposobie pracy, w jakim informacje są udostępniane, wymieniane i zarządzane z wykorzystaniem niezastrzeżonych oraz uniwersalnych formatów plików. Praktyczny wymiar interoperacyjności to nie tylko formaty, ale i procesy, które ograniczają liczbę ręcznych konwersji oraz odwołań. Dzięki temu zespoły mogą utrzymywać spójność informacji przy zmianie narzędzi i ról w trakcie cyklu życia obiektu.
Rys. 1. Rozwijane otwarte standardy w kontekście podejścia openBIM
OpenBIM z założenia ma zapewniać spójny proces BIM, który docelowo ma być rozumiany w zunifikowany sposób przez wszystkich zaangażowanych uczestników. Tym samym obieg danych dotyczący właściwości geometrycznych oraz niegraficznych wspiera efektywną współpracę między- i wewnątrzbranżową, co realizowane jest m.in. dzięki istniejącym otwartym standardom. Aktualnie dostępnych jest 6 takich standardów [5] (rys. 1).
Wspólny rdzeń semantyczny pozwala utrzymywać zgodność modelu nawet przy pracy rozproszonej i etapowym dostarczaniu danych. Wybrane standardy pełnią tu komplementarne role, od opisu geometrii po reguły walidacji i klasyfikacje.
W dalszej części artykułu:
IFC (ang. Industry Foundation Classes)
BCF (ang. BIM Collaboration Format)
IDM (ang. Information Delivery Manual)
MVD (ang. Model View Definition)
IDS (ang. Information Delivery Specification)
BSDD (ang. buildingSMART Data Dictionary)
Ograniczenia i wyzwania
>>> Cały artykuł dostępny jest w numerze 10/2025 miesięcznika „Inżynier Budownictwa”.
>>> Członkowie Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa mają dostęp do miesięcznika przez portal członkowski >>>
inż. Gabriela Buniewicz
Politechnika Warszawska, Wydział Geodezji i Kartografii
dr hab. inż. Andrzej Szymon Borkowski
Politechnika Warszawska, Wydział Geodezji i Kartografii
Literatura
1. R. Doe, K. Kaur, M. Selway, M. Stumptner, Ecosystem interoperability for the architecture, engineering, construction & operations (AECO) sector, „ITcon”, 29/2024, s. 347–376, https://doi.org/10.36680/j.itcon.2024.017.
2. A. Aragón, P. Spudys, D. Pupeikis, Ó. Nieto, M. Garcia Alberti, Bridging Interoperability Gaps Between LCA and BIM: Analysis of Limitations for the Integration of EPD Data in IFC, „Buildings”, 15(15)/2025, nr 2760, https://doi.org/10.3390/buildings15152760.
3. S. Matarneh, M. Danso-Amoako, S. Al-Bizri, M. Gaterell, R. Matarneh, BIM-based facilities information: Streamlining the information exchange
process, „Journal of Engineering, Design and Technology”, 17(6)/2019, s. 1304–1322, https://doi.org/10.1108/JEDT-02-2019-0048.
4. R.B. Otranto, G. Miceli Junior, P.C. Pellanda, BIM-FM integration through openBIM: Solutions for interoperability towards efficient operations, „ITcon”, 30/2025, s. 298–318, https://doi.org/10.36680/j.itcon.2025.012.
5. Otwarte standardy buildingSMART, „building-SMART Polska”, https://buildingsmart.org.pl/ standardy (dostęp: 11.07.2025).
