Okresowe kontrole obiektów przyczyną wniosków o ukaranie inżynierów

© goodluz – stock.adobe.com

W listopadzie 2019 r. odbyła się narada przedstawicieli GUNB oraz WINB z członkami Krajowego Sądu Dyscyplinarnego (KSD), krajowymi rzecznikami odpowiedzialności zawodowej (KROZ), okręgowymi rzecznikami odpowiedzialności zawodowej (OROZ) i przewodniczącymi Okręgowych Sądów Dyscyplinarnych (OSD). Dotyczyła współpracy organów nadzoru budowlanego (ONB) z organami rozpatrującymi sprawy odpowiedzialności zawodowej i dyscyplinarnej członków Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa. Dyskutowano na temat tej współpracy, szczególnie w aspekcie kierowanych przez GUNB wniosków o ukaranie naszych członków. Wnioski takie wpływają i dotyczą m.in. osób przeprowadzających okresowe kontrole techniczne obiektów budowlanych. I w tym obszarze chciałbym wskazać zagrożenia, których być może nie zauważamy lub też nie jesteśmy ich do końca świadomi.

Sprawowanie kontroli technicznej utrzymania obiektów budowlanych jest, zgodnie z art. 12.1. ustawy Prawo budowlane (Pb), pełnieniem samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie. Zgodnie z art. 95 Pb odpowiedzialności zawodowej w budownictwie podlegają osoby wykonujące samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, które m.in.:

1. dopuściły się występków lub wykroczeń określonych ustawą,
2. zostały ukarane w związku z wykonywaniem samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie.

Co to praktycznie oznacza w aspekcie okresowych kontroli stanu technicznego obiektów budowlanych? Jakie jest stanowisko GUNB?

Czytaj także: Przekraczanie zakresu uprawnień budowlanych i jego skutki

Utrzymanie i kontrola okresowa obiektów budowlanych

Przypadek 1. Występki

Jednym z występków określonych w Pb (art. 91.1. pkt 2) jest sytuacja, w której osoba wykonuje samodzielną funkcję techniczną w budownictwie, nie posiadając odpowiednich uprawnień budowlanych lub prawa wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie. Czyn taki podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. W odniesieniu do okresowych kontroli stanu technicznego obiektów budowlanych (sprawowanie kontroli technicznej utrzymania obiektów) występują tutaj w zasadzie dwie sytuacje:

• dana osoba posiada uprawnienia w ograniczonym zakresie, a przeprowadza kontrole wymagające uprawnień bez ograniczeń;
• dana osoba posiada uprawnienia w określonej specjalności, a dokonuje oceny elementów spoza tej specjalności.

W pierwszym przypadku chodzi o to, by osoby mające uprawnienia w ograniczonym zakresie nie wykonywały kontroli okresowych przekraczających zakres posiadanych uprawnień – zwykle weryfikowany w oparciu o wskaźnik kubaturowy budynku lub parametry definiujące rodzaj obiektu budowlanego (np. urządzenie melioracji wodnych czy urządzenie hydrotechniczne).

W drugiej sytuacji natomiast chodzi o to, aby osoby dokonujące kontroli okresowych wypowiadały się tylko i wyłącznie w zakresie swoich formalnych kompetencji. Trzeba zatem uważać, żeby nie określać stanu technicznego elementów obiektu, co do których nie ma się odpowiedniej specjalności uprawnień. Wydaje się, że taka jednoznaczna interpretacja ONB jest dyskusyjna. Prowadzi bowiem do sytuacji, w której dla przykładu inżynier-konstruktor przeprowadzający okresową roczną kontrolę stanu technicznego budynku nie może wypowiedzieć się na temat stanu technicznego poziomów instalacji (wodociągowej, c.o., kanalizacyjnej) nawet w sytuacji stwierdzenia wycieku. Dziwne, prawda? Prawdą jest natomiast, że stanowisko GUNB w tej sprawie jest jednoznaczne. Wiedząc to, starajmy się mądrze formułować treści protokołów w taki sposób, żeby były one użyteczne w praktyce i nie narażały nas na zarzut „przekroczenia uprawnień”. Pamiętać przy tym należy, że w przepisach nie obowiązuje określenie „przekroczenia zakresu uprawnień”. Mowa jest wprost o wykonywaniu samodzielnej funkcji technicznej bez posiadania odpowiednich uprawnień budowlanych.

To rodzi jeszcze jedną konsekwencję: wraz z wnioskiem o ukaranie kierowanym przez ONB do OSD, składane jest do prokuratury zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa.

Przypadek 2. Ukaranie

Odnośnie do kontroli okresowych sytuacja taka ma miejsce wówczas, kiedy organ nadzoru budowlanego prowadzący kontrolę zdecyduje się ukarać grzywną osobę wykonującą ją. Może być to np. w przypadku braku przesłania do ONB protokołu, o którym mowa w art. 70 ust. 2 Pb. Przyjęcie mandatu może, choć nie musi, mieć dalsze konsekwencje. Jeśli bowiem ONB zamknie sprawę i nie złoży wniosku do OSD, temat zostaje zapomniany. Jeśli natomiast ONB zdecyduje się złożyć wniosek o ukaranie w trybie art. 95 pkt 2 Pb, wówczas OSD (przy prawidłowo wystawionym mandacie) nie ma pola manewru i musi podjąć decyzję o ukaraniu członka izby.

Celem niniejszego artykułu było wskazanie zagrożeń w postępowaniach inicjowanych przez ONB, które pojawiają się w związku z – wydawałoby się – bezpieczną działalnością, jaką jest okresowa ocena stanu technicznego obiektów budowlanych, w aspekcie odpowiedzialności zawodowej.

Radosław Sekunda

przewodniczący OSD Mazowieckiej OIIB

Przeczytaj też: Kontrola budynku z garażem podziemnym

Inżynier nie musi być prawnikiem, ale…