Odpowiada Biuro Krajowe PIIB, Krajowa Komisja Kwalifikacyjna.
Zdarza się, że organizujemy postępowanie przetargowe na drobne remonty, jak np. malowanie pomieszczeń, wymiana wykładziny, wymiana okna. Czy do takich prac zgodnie z Prawem budowlanym powinniśmy żądać nadzoru inżyniera posiadającego uprawnienia budowlane (z ograniczeniami lub bez ograniczeń)? Gdzie można znaleźć wskazówkę, które roboty budowlane wymagają nadzoru przez taką osobę, a które nie?
Wyjaśniam, że nie chodzi mi o ustanowienie funkcji inspektora nadzoru inwestorskiego. Interesuje mnie firma wykonawcza, czyli kierownik/brygadzista robót budowlanych. Czy firma, która wykonuje roboty, załóżmy roboty, na które nie jest wymagane pozwolenie na budowę, jest zobligowana przepisami prawa do nadzorowania prac budowlanych (nadzorowania nie w rozumieniu przez inspektora nadzoru tylko w sensie wykonawczym] przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane lub inne dokumenty. Jeżeli tak to z jakich konkretnie regulacji prawnych to wynika. I czy jest katalog zamknięty, jakie roboty takiej osoby wymagają, a jakie nie. Moim zdaniem, tak na chłopski rozum, do zwykłego malowania pomieszczenia czy ułożenia wykładziny nadzór osoby posiadającej uprawnienia budowlane nie jest potrzebny, ale np. jeśli chodzi o wstawienie okna, to tu już bym się zastanowił, bo okno źle zamontowane może komuś spaść na głowę.
Przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 290], dalej: Pb, w rozdziale 3 określają uczestników procesu inwestycyjnego i wymieniają ich prawa i obowiązki.
Zgodnie z art. 17 ustawy – Prawo budowlane uczestnikami procesu inwestycyjnego są:
– inwestor,
– inspektor nadzoru inwestorskiego,
– projektant,
– kierownik budowy lub kierownik robót.
W treści tego artykułu nie został wymieniony wykonawca robót budowlanych (przedsiębiorstwo budowlane], którego współpraca z inwestorem przy realizacji robót została określona w ustawie z dnia 23 kwietnia 1994 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 380], w tytule XVI – Umowa o roboty budowlane (art. 647-658).
W komentarzach do kodeksu cywilnego określa się, że zapisy kodeksu traktują roboty budowlane jako podtyp umowy o dzieło. To znaczy, że jest to umowa, w której wykonawca zobowiązuje się do wykonania określonych robót budowlanych lub obiektu zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej, a druga strona – inwestor – zobowiązuje się do wykonania czynności związanych z przygotowaniem robót oraz do odebrania robót (obiektu] i zapłaty umówionego wynagrodzenia.
W przypadku gdy roboty budowlane zostały wykonane wadliwie, inwestor może realizować uprawnienia wynikające z zapisów kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy – Prawo budowlane ustanowienie kierownika budowy lub kierownika robót należy do obowiązków inwestora i jest obligatoryjne w przypadku robót, których wykonanie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę, z zastrzeżeniem art. 29 ust. 1 pkt 1a, 2b, 19 i 19a ustawy. Ustanowiony przez inwestora kierownik budowy (robót) powinien posiadać odpowiednie uprawnienia budowlane do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych, podlega przepisom ustawy Pb dotyczącym praw i obowiązków, określonych w art. 22 i 23 ustawy – Prawo budowlane, oraz przepisom o odpowiedzialności zawodowej i karnej, określonych w ustawie.
Wykonawca (przedsiębiorstwo budowlane], podejmując roboty budowlane, w tym m.in. obejmujące roboty remontowe lub prace związane z bieżącą konserwacją w obiekcie budowlanym, nie jest zobligowany przepisami prawa do ustanowienia oddzielnego, własnego kierownika budowy lub robót, o którym mowa w ustawie Pb.
W treści umowy o wykonanie robót budowlanych niewymagających pozwolenia na budowę, zawartej z wykonawcą robót, inwestor może zastrzec ustanowienie przez wykonawcę osoby, kierownika robót remontowych lub prac obejmujących bieżącą konserwację budynku, odpowiedzialnej za prowadzenie robót z ramienia wykonawcy, oraz określić osobę, która ze strony zamawiającego pełnić będzie nadzór nad robotami budowlanymi, a także upoważnić ich do przekazania placu/frontu robót i protokółu odbioru.
W tym przypadku nie ma zastosowania obligatoryjna zasada posiadania przez te osoby odpowiednich uprawnień budowlanych, wymaganych przy ustanowieniu przez inwestora kierownika budowy (robót) dla realizacji inwestycji wymagających uzyskania pozwolenia na budowę, zgodnie z przepisami ustawy – Prawo budowlane.
Artykuł 42 ustawy Pb nie określa obowiązku prowadzenia dziennika budowy w przypadku obiektów, dla których nie jest wymagane pozwolenie na budowę, z wyjątkiem art. 29 ust. 1 pkt 1a, 2b, 19 i 19a.
Niezależnie od tego w umowie zamawiającego z wykonawcą prac dotyczącą remontu i bieżącej konserwacji obiektu można ustalić określoną zasadę prowadzenia dziennika robót budowlanych.
Przepisy prawa nie podają jednoznacznej kwalifikacji robót budowlanych, które można określić jako remont lub bieżącą konserwację. Prowadzenie tych robót nie wymaga nadzoru osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane.
W ustawowej definicji remontu (art. 3 pkt 8 ustawy Pb) wymienione jest pojęcie „bieżąca konserwacja”, które nie jest zdefiniowane.
Należy przez to rozumieć wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót niepolegających na odtworzeniu stanu pierwotnego (remont), ale mających na celu utrzymanie obiektu budowlanego w dobrym stanie technicznym w celu użytkowania zgodnie z przeznaczeniem. Zakwalifikowanie określonych robót budowlanych do prac konserwatorskich lub prac remontowych jest kwestią ocenną, wynikającą przede wszystkim z odniesienia do charakteru, wartości i zakresu prowadzonych robót.
Jako bieżącą konserwację można określić roboty polegające na wymianie zużytych elementów na inne – nowe, bez konieczności odtwarzania stanu pierwotnego, na przykład malowanie ścian, wymiana podłogi.
Zgodnie ze stanowiskiem Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego (zamieszczonym na stronie internetowej GUNB dnia 6 grudnia 2007 r.) wymiana stolarki okiennej i drzwiowej w budynku, w przypadku gdy nie następuje ingerencja w obiekt budowlany, polegająca np. na zmianie kształtu lub wielkości otworów okiennych lub drzwiowych, nie stanowi robót budowlanych objętych zakresem robót remontowych (art. 3 pkt 8 ustawy – Prawo budowlane). Prowadzenie takich robót nie wymaga pozwolenia na budowę ani dokonania zgłoszenia właściwemu miejscowo organowi administracji architektoniczno-budowlanej.
