Około 12 mln Polaków mieszkających w budynkach z wielkiej płyty, w tym ok. 4 mln na Śląsku, może być pewnych – wskazana jest wiarygodna diagnostyka i modernizacja ich domów, ale nie ma zagrożenia.
W ramach IV Kongresu Małych i Średnich Przedsiębiorstw, obradującego w Katowicach w dniach 22–25 września br., odbyła się 24 i 25 września konferencja „VI Śląskie Forum Inwestycji, Budownictwa” nt. „Dostosowanie wielkopłytowego i wielkoblokowego budownictwa mieszkaniowego do współczesnych wymagań i potrzeb”. Jej głównym organizatorem była Śląska Izba Budownictwa we współpracy ze Śląską OIIB oraz PZITB – Oddział Katowice.
Na wstępie sesji inauguracyjnej Tadeusz Wnuk – prezydent Śląskiej Izby Budownictwa, podkreślił, że wybór tematu konferencji podyktowany był potrzebą zwrócenia uwagi na zagadnienie przywrócenia sprawności technicznej budynkom z wielkiej płyty i doprowadzenia do powstania programów ich rewitalizacji – zarówno na poziomie lokalnym, jak i krajowym.
Andrzej Roch Dobrucki – prezes PIIB, wskazał na podejmowane już w końcu lat 90. próby zainteresowania rządu sprawami budownictwa wielkopłytowego, na historyczne uwarunkowania koncepcji wielkiej płyty (sięgające pomysłów słynnego architekta Le Corbusiera tworzenia „domów będących maszynami do mieszkania”), a także na możliwe skutki społeczne zaniechania modernizacji osiedli, w których dominują budynki z wielkiej płyty. Prezes zaznaczył, że kompleksowe modernizacje budynków z wielkiej płyty prowadzone w Niemczech czy Francji miały zawsze wymiar programów rządowych.
Tadeusz Wnuk – prezydent Śląskiej Izby Budownictwa i Ryszard Trykosko – przewodniczący PZITB
W dalszej części obrad prelegenci starali się przedstawić odpowiedzi na trzy istotne pytania:
– Jaka jest kondycja budownictwa wielkopłytowego łącznie z budownictwem wielkoblokowym?
– Jakie zastosować technologie i materiały w rewitalizacji budynków z wielkiej płyty?
– Skąd wziąć środki finansowe?
Odpowiedź na pierwsze pytanie znalazła się w wypowiedziach wielu specjalistów, wskazywali oni na fakt, że zdecydowana większość budynków z wielkiej płyty, biorąc pod uwagę wytrzymałość, może pełnić swoją rolę jeszcze przez dziesiątki lat, konstrukcje nośne budynków wielkopłytowych nie budzą zastrzeżeń, a budynki – przy odpowiednio przeprowadzonych naprawach poprzedzonych właściwą diagnostyką – zapewnią lokatorom godne warunki mieszkaniowe.
Wielkim problemem modernizacji, a wcześniej diagnostyki, są wysokie koszty.Dokumentacje spółdzielni mieszkaniowych są niepełne, często brak informacji o zastosowanej technologii realizacji budynków. Osiedla zbudowane w technologii wielkopłytowej mają jednak także zalety: duże odległości między budynkami, bliskość szkół i sklepów, dużo zieleni.
Franciszek Buszka – przewodniczący Rady Śląskiej OIIB i Andrzej R. Dobrucki – prezes KR PIIB
Specjaliści (m.in. dr Michał Wójtowicz – dyrektor ITB, profesorowie: Tadeusz Byliński, Włodzimierz Starosolski, Wiesław Ligęza, Leonard Runkiewicz, Andrzej Łapko, dr Paweł Karuze) przedstawili charakterystykę materiałowo–konstrukcyjną systemów z wielkiej płyty oraz rozwiązania wpływające na trwałość tego rodzaju budownictwa, omówili problemy prowadzenia oceny stanu technicznego budynków wielkopłytowych (w tym np. elewacji z płyt azbestowo-cementowych i elewacji poddanych termomodernizacji, balkonów, pokryć dachowych) oraz zagadnienia remontowe w świetle uszkodzeń połączenia warstw w ścianach trójwarstwowych.
Jak zapewniali eksperci, większość budynków z wielkiej płyty jest zadbana i została poddana termomodernizacji. Wobec nowych wymagań stawianych budynkom w zakresie izolacyjności cieplnej, konieczne będzie wykonywanie dodatkowych dociepleń budynków już poddanych termomodernizacji. Dotychczasowe remonty (w tym wymiana okien na bardzo szczelne) mają wpływ na zmianę warunków cieplno-wilgotnościowych i niekiedy są przyczyną pojawiania się zagrzybienia. W kontekście wykonanego ocieplenia budynków pojawiają się nowe zagadnienia, np. konieczność dostosowywania mocy instalacji cieplnej do nowych warunków (ciekawy referat prof. Krzysztofa Kasperkiewicza).
Gościem konferencji była Joanna Drake, dyrektor departamentu MSP i Przedsiębiorczości Dyrekcji Generalnej ds. Przedsiębiorstw i Przemysłu Komisji Europejskiej, która opowiedziała o wspieraniu przez KE małych i średnich przedsiębiorstw, a odnosząc się do pytań o wsparcie finansowe dla modernizacji budownictwa wielkopłytowego, stwierdziła, że trwają negocjacje z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym w sprawie 25 mld euro na program renowacji budynków.
Warto dodać, że referenci (także zaproszeni architekci) wielokrotnie podnosili sprawę dostosowania budynków z wielkiej płyty do współczesnych europejskich standardów również poprzez np. łączenie małych sąsiednich lokali, przybudowanie od zewnątrz do klatek schodowych dźwigów osobowych, dostawianie wiatrołapów, szeroko rozumianą rewitalizację osiedli.
Uczestnicy konferencji postulowali konieczność przyspieszenia działań na rzecz rewitalizacji budownictwa wielkopłytowego, m.in. wypracowania nieinwazyjnych metod diagnostyki oraz szerokiego uwzględnienia problemu w przygotowywanym przez rząd Narodowym Planie Rewitalizacji.
Wypracowane w trakcie pokonferencyjnego seminarium wnioski zostaną przekazane do odpowiednich komisji sejmowych.
Treść wystąpień prelegentów VI Śląskiego Forum została zamieszczona w specjalnym wydaniu „Forum Budownictwa Śląskiego” (wersja elektroniczna na www.izbabud.pl).
Krystyna Wiśniewska
Zdjęcia autorki
