Nowy standard energetyczny budynków – w świetle zmiany w przepisach techniczno-budowlanych – cz. I

Wskaźnik EP wyraża wielkość rocznego zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną niezbędną do zaspokajania potrzeb związanych z użytkowaniem budynku, odniesioną do 1 m² powierzchni użytkowej, podaną w kWh/(m²rok). Wskaźnik EP stanowi ilościową  ocenę zużycia energii.

1 stycznia 2014 r. weszły w życie kolejne zmiany rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.) – (WT). Celem zmian było uwzględnienie potrzeb implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, która stanowi rozszerzenie wdrożonej w Polsce, w ostatnich latach, dyrektywy 2002/91/WE w tej samej sprawie.

Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 5 lipca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. poz. 926), wprowadza zmiany w przepisach:

– w dziale IV Wyposażenie techniczne budynków rozdziale 6 Wentylacja i klimatyzacja;

– w dziale X Oszczędność energii i izolacyjność cieplna;

– załączniku nr 1 Wykaz Polskich Norm przywołanych w rozporządzeniu;

– załączniku nr 2 Wymagania izolacyjności cieplnej i inne wymagania związane z oszczędnością energii.

© charles taylor – Fotolia.com

Zmiany mają wpływ na obowiązujący standard energetyczny budynków nowo wznoszonych oraz przebudowywanych,dla których ustalono odrębne regulacje w § 328  ust. 1a WT. Zgodnie z § 2 ust. 1, 2 i 3a WT, definiującym zakres obowiązywania WT, zmiany przepisów odnoszą się także do budynków, w których następuje zmiana sposobu użytkowania, ich rozbudowa lub nadbudowa. Należy podkreślić, iż zgodnie z ust. 3a § 2 przy nadbudowie, rozbudowie, przebudowie i zmianie sposobu użytkowania budynków istniejących o powierzchni użytkowej przekraczającej 1000 m² wymagania zmienionego standardu energetycznego muszą być bezwzględnie spełnione w sposób określony w rozporządzeniu, bez możliwości zastosowania innych rozwiązań równoważnych. 

Zmiany w projektowaniu rzutują na wynik oceny zaprojektowanego i zrealizowanego standardu energetycznego, wynik oceny jest wyrażany w świadectwie charakterystyki energetycznej.

Tab. 1 Sumaryczna wartość wskaźnika EP dla budynku mieszkalnego jednorodzinnego i wielorodzinnego

Elementy nowego standardu energetycznego budynków

Wprowadzone zmiany przepisów WT redefiniują ustalony standard energetyczny budynków, określony wcześniejszą zmianą WT z dnia 6 listopada 2008 r., która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2009 r. Obecnie, zgodnie z nowym podejściem, od 1 stycznia 2014 r. projektowane budynki powinny spełniać jednocześnie:

Wymaganie ogólne, w postaci nieprzekraczania dopuszczalnego wskaźnika EP [kWh/(m²·rok)], określającego roczne obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną do ogrzewania, wentylacji, chłodzenia oraz przygotowania ciepłej wody, a w przypadku budynków użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, gospodarczych i magazynowych – również do oświetlenia wbudowanego. Podstawą do wyznaczenia wskaźnika EP są ustalenia rozporządzenia w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw ich charakterystyki energetycznej.

Tab. 2 Cząstkowe wskaźniki EP dla poszczególnych typów budynków o różnych funkcjach

Wymagania cząstkowe, w postaci dopuszczalnych wskaźników izolacyjności cieplnej, dopuszczalnej maksymalnej powierzchni okien oraz przegród szklanych i przezroczystych o współczynniku nie mniejszym niż 0,9 W/(m²·K), dopuszczalnego współczynnika przepuszczalności energii całkowitej promieniowania słonecznego okien oraz przegród szklanych i przezroczystych dla okresu letniego, dopuszczalnej wartości współczynnika temperaturowego, dopuszczalnej szczelności na przenikanie powietrza.

Zupełnym novum w historii legislacji związanej z WT jest wprowadzenie terminarza czasowego zaostrzania wymagańw przedziałach: 1) od 1 stycznia 2014 r.; 2) od 1 stycznia 2017 r.; 3) od 1 stycznia 2021 r., w podziale na typu budynków, zgodnie z ich przeznaczeniem. Odrębnie potraktowano budynki zajmowane przez władze publiczne oraz będące ich własnością (bez względu na typ budynku), ustalając wcześniejszą datę wprowadzenia zaostrzenia wymagań od 1 stycznia 2019 r. Oczekuje się, iż takie stopniowe zaostrzanie wymagań techniczno-budowlanych, określone w sposób wyprzedzający, powinno złagodzić skutki wprowadzenia, dając szansę wszystkim uczestnikom procesu inwestycyjnego na odpowiednie się przygotowanie.

Tab. 3 Sumaryczna wartość wskaźnika EP dla budynku użyteczności publicznej

W tabelach przedstawiono sumaryczne wartości wskaźnika EP, ustalone dla poszczególnych typów budynków o różnych funkcjach użytkowych, oraz ich cząstkowe odpowiedniki, uwzględniające potrzeby ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody użytkowej, chłodzenia oraz oświetlenia. Trafność dobranych rozwiązań budowlanych i technicznych ma zasadniczy wpływ na ostateczną projektowaną sumaryczną wartość wskaźnika EP i będzie decydować o wyniku oceny energetycznej sporządzanej dla wzniesionego budynku, który powinien spełniać co najmniej wymagania minimalne ustalone w WT, w tym także dotyczące higieny i zdrowia. 

Z tab. 1 wynika, iż w WT ustalono wymagania dla budynków mieszkalnych z instalacją klimatyzacji oraz bez niej. Ustalono niższy wskaźnik cząstkowy na potrzeby ogrzewania, wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody dla budynku wielorodzinnego aniżeli dla budynku jednorodzinnego.

Tab. 4 Sumaryczna wartość wskaźnika EP dla budynku zamieszkania zbiorowego

Porównując przedstawione w tab. 2 wartości cząstkowe wskaźnika EP, ustalone dla różnych typów budynków, z wartościami ustalonymi dla budynku mieszkalnego wielorodzinnego, widać wyraźnie, że najostrzejsze wymagania postawione zostały dla budynków użyteczności publicznej, wyłączając z nich jedynie  budynki opieki zdrowotnej. Tendencja malejąca wskaźnika na przestrzeni lat 2014–2021 jest najbardziej widoczna na przykładzie budynków opieki zdrowotnej, co powodować będzie odpowiednie wyzwanie projektowe dla projektantów takich obiektów.

Tab. 5 Sumaryczna  wartość wskaźnika EP dla budynku gospodarczego, magazynowego i produkcyjnego

W przypadku określania granicznego zapotrzebowania energii na chłodzenie, wyrażonego wskaźnikiem ΔEP_C, ustalono jednolity poziom tego zapotrzebowania dla  okresu 2014–2021, wprowadzając zróżnicowane podejście do budynków mieszkalnych i pozostałych. W przypadku projektowania instalacji klimatyzacji w budynku mieszkalnym dopiero od 1 stycznia 2021 r. ogranicza się o połowę dopuszczalny wskaźnik ΔEP_C w stosunku do wymaganego od 1 stycznia 2014 r.

Analogicznie, jak w przypadku chłodzenia, dopuszczalny cząstkowy wskaźnik ΔEP_L na potrzeby oświetlenia ustalony w zależności od czasu działania oświetlenia w ciągu roku: dla t₀ < 2500 h/rok i  t₀ ≥ 2500 h/rok, przyjęto jednakowy dla wszystkich budynków, tj. zamieszkania zbiorowego, użyteczności publicznej, gospodarczych, magazynowych i produkcyjnych, zmniejszając go o połowę od 1 stycznia 2021 r. w stosunku do stanu wyjściowego (1 stycznia 2014 r.). 

Anna Sas-Micuń

Stowarzyszenie Nowoczesne Budynki