4 stycznia 2006 roku weszły w życie ustalenia dyrektywy europejskiej 2002/91/EC w sprawie charakterystyki energetycznej budynków.
4 stycznia 2006 roku weszły w życie ustalenia dyrektywy europejskiej 2002/91/EC w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Nowe przepisy wymusić mają znaczącą poprawę standardu energetycznego zasobów budowlanych w Polsce.
Na zdjęciu mgr inż. Anna Sas-Micuń
Fot. Tomasz Zagórski
Przepisy dyrektywy zobowiązują kraje członkowskie Unii do poprawy energetycznej jakości wszystkich rodzajów budynków (mieszkalnych, jedno- i wielorodzinnych oraz użyteczności publicznej) poprzez nałożenie obowiązku posiadania świadectw energetycznych dla tych obiektów oraz obowiązku kontroli pod względem efektywności energetycznej kotłów oraz systemów klimatyzacji. Wymagania dyrektywy obejmują zarówno budynki nowo wznoszone, jak i istniejące: sprzedawane, wynajmowane i poddawane gruntownej modernizacji — znaczy to, że ich zasięg jest ogromny. Przewiduje się zróżnicowane podejście w stosunku do budynków nowo powstających oraz już istniejących. Dla tych ostatnich wymagane będą energetyczne „osiągi” w zakresie dostępnym technicznie, funkcjonalnie i ekonomicznie.
Inwestorzy, zarządcy i właściciele
Dyrektywa wprowadza nowe obowiązki dla:
• inwestorów instytucjonalnych oraz prywatnych w zakresie zlecenia sporządzania świadectw energetycznych dla oddawanych do użytkowania budynków/lokali,
Gruntowna modernizacja budynku, według dyrektywy 2002/91/EC, to działania techniczne poprawiające standard techniczny i użytkowy budynku i instalacji, a koszt tych działań przekracza 25% wartości odtworzeniowej budynku.
• zarządców i właścicieli budynków mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej, sprzedawanych i wynajmowanych, w zakresie zlecenia dla tych budynków/lokali mieszkalnych świadectw energetycznych, a także świadectw energetycznych dla budynków mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej, których koszt przeprowadzanej ich modernizacji przekracza 25% wartości odtworzeniowej budynków,
• zarządców i właścicieli budynków mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej, w zakresie zlecenia okresowej kontroli kotłów oraz systemów klimatyzacji oraz jednorazowej kontroli instalacji ogrzewczych, w których pracują kotły 15- letnie i starsze.
Zgodnie z ustaleniem dyrektywy, świadectwa energetyczne oraz kontrole przeprowadzać powinni niezależni eksperci posiadający interdyscyplinarną wiedzę z zakresu oceny spełniania wymagań ochrony cieplnej oraz rozwiązań instalacyjnych w budynkach. Świadectwa energetyczne mieliby wykonywać licencjonowani audytorzy energetyczni, a w przypadku kontroli osoby posiadające uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej.
{mospagebreak}
Architekci, projektanci i wykonawcy
Nowy system oceny energetycznej budynków będzie wymuszał zmiany w podejściu do projektowania budynków, tj. bardziej niż kiedykolwiek zespołowego ich projektowania. Rola architekta przy tym ulega znacznej metamorfozie. W pierwszym rzędzie nie ma znaczenia forma architektoniczna, istotna z punktu widzenia walorów estetycznych, ale kształt bryły i układ przestrzenny z punktu widzenia racjonalizacji użytkowania energii w budynku. Ponadto weryfikacja zakładanej kategorii energetycznej budynku, dokonywana w wyniku jego oceny energetycznej, zakończonej świadectwem, powoduje, iż zaprojektowany budynek po wzniesieniu musi „trafić” w oczekiwaną lub zamówioną (np. w przetargu organizowanym w trybie zamówienia publicznego) przez inwestora klasę energetyczną budynku. Z tego powodu trzeba poddać analizie cząstkowej i sumarycznej proponowane przez poszczególne sekcje branżowe rozwiązania. Jeśli całkowite zapotrzebowanie na energię w projektowanym budynku będzie przekraczać wartość zakładaną, korekcie trzeba będzie poddać poszczególne elementy składowe.
Kolejne zmiany w projektowaniu wynikają z konieczności respektowania zasad zrównoważonego rozwoju. Dyrektywa w art. 5 nakłada na państwa członkowskie obowiązek projektowania budynków dużych, tj. o powierzchni użytkowej powyżej 1000 m2, z wykorzystaniem źródeł energii odnawialnej. Projektant, wykonując projekt budowlany, musi przeanalizować pod względem technicznym i ekonomicznym racjonalność wykorzystania takich alternatywnych źródeł. Brak takiego elementu racjonalności musi być udowodniony.
Ocena energetyczna budynku jest to określenie zintegrowanej charakterystyki energetycznej budynku, na której podstawie dokonuje się przyporządkowania budynkowi klasy energetycznej.
Rygory dyrektywy będą oddziaływać pośrednio na wykonawców budowlanych. Od jakości wykonywanych robót budowlanych i rzetelności realizowanych rozwiązań konstrukcyjno-materiałowych, w stosunku do przyjętych w projekcie budowlanym, będzie zależeć wynikowa klasa energetyczna budynku, a więc: czy budynek będzie można zakwalifikować do grupy budynków energooszczędnych czy też do zużywających zbyt dużo coraz droższej energii.
Realizacja ustaleń dyrektywy wymaga dokonania szeregu zmian w istniejącym systemie legislacyjnym. Przygotowana zatem została ustawa o systemie oceny energetycznej budynków oraz akty wykonawcze: rozporządzenie MTiB w sprawie szczegółowego zakresu i formy świadectwa energetycznego, rozporządzenie MTiB w sprawie nadawania licencji audytora energetycznego oraz prowadzenia rejestru świadectw energetycznych oraz audytorów energetycznych oraz rozporządzenie MF w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej audytora energetycznego. Niezależnie od tego konieczne jest wprowadzenie zmian w istniejących już regulacjach, m.in. w standardzie energetycznym budynków, w przepisach techniczno-budowlanych, w przepisach dotyczących zakresu i formy audytu energetycznego oraz projektu budowlanego.
Charakterystyka energetyczna – zbiór danych i wskaźników energetycznych budynku, dotyczących obliczeniowego zapotrzebowania budynku na energię na cele c.o., c.w.u., wentylacji i klimatyzacji, a w przypadku budynku użyteczności publicznej również oświetlenia.
Szczegółowo na temat wprowadzanych zmian w przepisach będziemy pisać sukcesywnie, w miarę ich uchwalania.
mgr inż. ANNA SAS-MICUŃ
główny specjalista w Departamencie Architektury i Budownictwa MTiB
W artykule wykorzystano treści referatu wygłoszonego na II Forum Budowlanym w Krynicy w styczniu 2006 roku.
