Roboty budowlane na potrzeby dokonywania zamówień publicznych określone zostały w wydanym na podstawie Prawa zamówień publicznych odrębnym rozporządzeniu wykonawczym.
20 lutego 2013 r. weszła w życie nowelizacja z 19 listopada 2012 r. ustawy z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 z późn. zm.), która zmieniła, na potrzeby stosowania przepisów tej ustawy, definicję robót budowlanych. Nowelizacja ta opublikowana została w Dz.U. z 2012 r. poz. 1271. Zmiana w tym zakresie miała na celu dostosowanie polskich przepisów do wymogów unijnych, wynikających z dotyczących udzielania zamówień publicznych dyrektyw, w tym dyrektywy 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi.
Zasadnicza zmiana w tym przypadku sprowadza się do zastosowania innego punktu odniesienia dla robót budowlanych w rozumieniu Prawa zamówień publicznych. Przed 20 lutym 2013 r. roboty budowlane w tej ustawie definiowane były poprzez odesłanie do ich określenia w przepisach Prawa budowlanego,którego art. 3 pkt 7 stanowi, że przez roboty budowlane należy rozumieć budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego.
Obecnie definiujący roboty budowlane art. 2 pkt 8 Prawa zamówień publicznych już takiego odesłania nie zawiera. Zgodnie z tym przepisem przez roboty budowlane należy rozumieć wykonanie albo zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 2c lub obiektu budowlanego, a także realizację obiektu budowlanego, za pomocą dowolnych środków, zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego.
W przeciwieństwie do stanu prawnego sprzed 20 lutego 2013 r. obecna regulacja Prawa zamówień publicznych zawiera zatem szczególną w stosunku do Prawa budowlanego definicję robót budowlanych. Roboty budowlane na potrzeby dokonywania zamówień publicznych określone zostały jednak nie bezpośrednio w Prawie zamówień publicznych, ale w wydanym na podstawie tej ustawy odrębnym rozporządzeniu wykonawczym,którym jest obowiązujące również od 20 lutego 2013 r. rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 3 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu robót budowlanych (Dz.U. z 2012 r. poz. 1372).
Treść tego rozporządzenia stanowi przede wszystkim załącznik do niego, określający wykaz robót budowlanych. W wykazie tym zastosowane zostały dwa odniesienia kwalifikacyjne – do oznaczeń przyjętych w rozporządzeniu Rady (EWG) nr 3037/90 z 9 października 1990 r. w sprawie statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej we Wspólnocie Europejskiej oraz do oznaczeń przyjętych w rozporządzeniu Komisji WE nr 213/2008 z 28 listopada 2007 r. zmieniającym rozporządzenie (WE) nr 2195/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Wspólnego Słownika Zamówień (CPV) oraz dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące procedur udzielania zamówień publicznych w zakresie zmiany CPV.
W załączniku do rozporządzenia roboty budowlane zostały podzielone na pięć następujących grup: 1) przygotowanie terenu pod budowę, 2) roboty budowlane w zakresie wznoszenia kompletnych obiektów budowlanych lub ich części; roboty w zakresie inżynierii lądowej i wodnej, 3) wykonywanie instalacji budowlanych, 4) wykończeniowe roboty budowlane oraz 5) usługi wynajmu sprzętu budowlanego i do wyburzeń z obsługą operatorską. Każda z tych grup robót budowlanych została uszczegółowiona przez podział na klasy robót i wyjaśniający komentarz, obejmujący wyliczenie, jakie zakresy robót poszczególne klasy obejmują lub nie obejmują. Komentarz ten precyzuje ponadto, że dział roboty budowlane obejmuje budowę nowych budynków i obiektów, remonty i ogólne naprawy.
Poza zmianą definicji robót budowlanych obowiązująca od 20 lutego 2013 r. nowelizacja Prawa zamówień publicznych wprowadziła także dwie nowe definicje istotne dla zamówień z zakresu budownictwa. Są to definicje obiektu budowlanego oraz newralgicznych robót budowlanych.
Jeżeli chodzi o definicję obiektu budowlanego, to wprowadzenie jej do przepisów Prawa zamówień publicznych jest wynikiem tego, że definiujący roboty budowlane art. 2 pkt 8 Prawa zamówień publicznych, w brzmieniu obowiązującym od 20 lutego 2013 r., posługuje się podobnie jak wcześniej pojęciem obiektu budowlanego, ale już bez jego odniesienia do sposobu rozumienia obiektu budowlanego przez ustawę – Prawo budowlane (definicję obiektu budowlanego zawiera art. 3 pkt 1 tej ustawy). W obecnym stanie prawnym Prawo zamówień publicznych w sposób szczególny definiuje obiekt budowlany w nowym pkt 5d art. 2. Zgodnie z tym przepisem przez obiekt budowlany należy rozumieć wynik całości robót budowlanych w zakresie budownictwa lub inżynierii lądowej i wodnej, który może samoistnie spełniać funkcję gospodarczą lub techniczną.
Natomiast wprowadzenie definicji newralgicznych robót budowlanych spowodowane było tym, że jednym z głównych celów obowiązującej od 20 lutego 2013 r. nowelizacji Prawa zamówień publicznych było dostosowanie przepisów tej ustawy do wymogów wynikających z dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/81/WE z 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania niektórych zamówień na roboty budowlane, dostawy i usługi przez instytucje lub podmioty zamawiające w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa i zmieniającej dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE, określanej jako dyrektywa obronna. Wskutek zmian dostosowawczych w tym zakresie w ramach powyższej nowelizacji do Prawa zamówień publicznych wprowadzony został obszerny blok nowych przepisów (art. 131a i nast. – nowy rozdział 4a w dziale III Prawa zamówień publicznych), regulujących zamówienia w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa. Są to m.in. zamówienia, których przedmiotem są roboty budowlane i usługi do szczególnych celów wojskowych lub newralgiczne roboty budowlane czy usługi.
W związku z powyższym zamówienia publiczne obecnie dzielą się najogólniej na zamówienia w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa oraz pozostałe zamówienia określane na potrzeby Prawa zamówień publicznych jako zakupy cywilne (por. art. 2 pkt 11a ustawy – Prawo zamówień publicznych).
Newralgiczne roboty budowlane to roboty budowlane do celów bezpieczeństwa,które wiążą się z korzystaniem z informacji niejawnych, wymagają ich wykorzystania lub je zawierają (art. 2 pkt 5a tej ustawy).
Rafał Golat
radca prawny
