Kto może wykonywać ekspertyzy techniczne w zakresie budownictwa?

Na stronie internetowej Wielkopolskiej OIIB znalazłem takie oto stwierdzenie:

(…) w dniu 15 stycznia 2008 r. Prezydium Krajowej Komisji Kwalifikacyjnej Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa podjęło uchwałę nr 1/08, w której w nawiązaniu do analizy definicji ekspertyzy technicznej oraz takich pojęć jak: ocena, orzeczenie techniczne i opinia techniczna stwierdzono, że ekspertyzy techniczne szczególnie na potrzeby różnych postępowań, w tym m. innymi administracyjnych i sądowych, powinny wykonywać tylko osoby, posiadające uprawnienia budowlane i tytuł rzeczoznawcy budowlanego w zakresie zarówno projektowania, jak i wykonawstwa.

W uzasadnieniu powyższego stanowiska zwrócono uwagę na fakt, że ekspertyza oprócz elementów oceny powinna zawierać również wariantowe propozycje rozwiązania ujawnionych problemów oraz usunięcia zagrożeń, wad i nieprawidłowości, co wymaga szczególnej wiedzy technicznej przewyższającej kwalifikacje osób posiadających tylko uprawnienia techniczne.

Jednakże z uwagi na nadrzędność ustawy nad uchwałą należy potraktować określone wyżej stanowisko KKK PIIB jako zalecenie do ewentualnego stosowania.

Treść tej uchwały ucieszyła mnie niezmiernie, ponieważ nareszcie znalazłem rozsądne wytłumaczenie moich wątpliwości. Zmartwiło mnie jednakże ostatnie zdanie tego tekstu i zainspirowało do sprawdzenia, jak polskie prawo reguluje, kto może wykonywać ekspertyzy techniczne?

1. W art. 71 ust. 2 pkt 5 Prawa budowlanego (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1409 ze zm.) stwierdzono, że ekspertyzę techniczną dotyczącą zmiany sposobu użytkowania powinna wykonać osoba posiadająca uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności.

2. W § 4 ust. 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 30 sierpnia 2004 r. (Dz.U. Nr 198, poz. 2043) w sprawie warunków i trybu postępowania w sprawach rozbiórek nieużytkowanych lub niewykończonych obiektów budowlanych stwierdzono, że w przypadku powstania uzasadnionych wątpliwości co do stanu technicznego obiektu budowlanego ekspertyzę techniczną wykonują osoby posiadające uprawnienia budowlane bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności, rzeczoznawca budowlany albo jednostka badawczo-rozwojowa bądź uczelnia posiadająca kompetencje do prowadzenia badań naukowych i prac rozwojowych dotyczących budownictwa.

3. W § 16 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r. (Dz.U. Nr 121, poz. 1137 ze zm.) w sprawie uzgadniania projektu pod względem ochrony przeciwpożarowej mowa jest o kontroli nad uzgadnianiem ekspertyz technicznych opracowanych przez rzeczoznawców dla potrzeb projektów budowlanych.

4. W § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 sierpnia 2010 r. (Dz.U. Nr 161, poz. 1080) w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania stwierdzono, że lokal, w którym mają być prowadzone zajęcia, powinien spełniać (również) wymagania wskazane w ekspertyzie technicznej rzeczoznawcy budowlanego.

5. W § 15 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki Morskiej z dnia 23 października 2006 r. (Dz.U. Nr 206, poz. 1516) w sprawie warunków technicznych użytkowania oraz szczegółowego zakresu kontroli morskich budowli hydrotechnicznych stwierdzono, że w przypadku stwierdzenia zniszczeń i uszkodzeń betonowych elementów budowli morskiej wykonanie ekspertyzy należy powierzyć osobie posiadającej uprawnienia budowlane w specjalności odpowiadającej zakresowi ekspertyzy.

6. W § 2a rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 7 października 1997 r. (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 81) w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie, stwierdzono, że przy nadbudowie, rozbudowie, przebudowie i zmianie sposobu użytkowania istniejących budowli rolniczych wymagania mogą być spełnione stosownie do wskazań ekspertyzy technicznej właściwego instytutu badawczego albo rzeczoznawcy budowlanego.

7. W § 4 ust. 2 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 1 czerwca 1998 r. (Dz.U. Nr 101, poz. 645) stwierdzono, że przy odbudowie, przebudowie, rozbudowie, nadbudowie, dobudowie, remoncie, modernizacji, adaptacji i zmianie sposobu użytkowania istniejących budowli morskich wymagania mogą być spełnione w oparciu o wskazania ekspertyz technicznych jednostek naukowo-badawczych i rzeczoznawców budowlanych.

8. W § 6 ust. 1 ww. rozporządzenia stwierdzono, że zmianę sposobu użytkowania istniejących budowli należy poprzedzić ekspertyzą techniczną sporządzoną przez rzeczoznawcę budowlanego albo opinią techniczną sporządzoną przez uprawnionego projektanta dopuszczającą dokonanie takiej zmiany oraz określającą warunki jej przeprowadzenia.

9. W § 206 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. (Dz.U. Nr 75, poz. 690 ze zm.) w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, wzniesienie budynku w bezpośrednim sąsiedztwie obiektu budowlanego powinno być poprzedzone ekspertyzą techniczną stanu obiektu istniejącego, a wskazana w ust. 2 rozbudowa, nadbudowa, przebudowa oraz zmiana przeznaczenia budynku powinny być poprzedzone ekspertyzą techniczną stanu konstrukcji i elementów budynku. W rozporządzeniu nie podano, kto powinien wykonać ekspertyzę.

10. Z art. 81c ust. 2 Prawa budowlanego wynika, że organy administracji mogą nałożyć obowiązek dostarczenia odpowiednich ocen technicznych lub ekspertyz. W artykule tym nie podano, kto powinien wykonać taką ocenę lub ekspertyzę.

Reasumując, w trzech przypadkach z wyżej wymienionych ekspertyzę techniczną może wykonać rzeczoznawca budowlany. W dwóch przypadkach może ją wykonać osoba posiadająca uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności. Pozostałe trzy przypadki to sytuacje, gdy ekspertyzę techniczną może wykonać rzeczoznawca budowlany i inne podmioty. Z kolei w ostatnich dwóch przypadkach nie wskazano, kto powinien wykonać ekspertyzy.

Można z tego wysnuć wniosek, że w obecnym stanie prawnym brak jest jednolitego określenia, kto według Prawa budowlanego może wykonać ekspertyzę techniczną. Każdy akt prawny może ustalać własne zasady. Brak jednolitości w tym zakresie jak również w zakresie podstaw prawnych powoływania rzeczoznawców budowlanych powoduje znaczne trud­ności w pracy zarówno organów administracji architektoniczno-budowlanej, jak i sądownictwa administracyjnego, powszechnego czy wreszcie inwestorów błądzących jak we mgle w gąszczu przepisów i rzeczoznawców różnej proweniencji. 

Jacek Głuchowski