W 2016 r. obiekty mieszkaniowe budowało się drożej średnio o 1% w stosunku do roku 2015 i ponad 2% w stosunku do 2014 r.
W ostatnich latach koszty budowy nie zaskakiwały inwestorów i wykonawców. Przez dłuższy czas utrzymywały się na stałym poziomie, ale już w 2014 r. i w kolejnych latach notowania Sekocenbudu, prowadzone cyklicznie na rynku budowlanym, pokazywały niewielki wzrost cen czynników produkcji, a w konsekwencji kosztów budowy obiektów budowlanych.
Stawki robocizny kosztorysowej – trend rosnący
Stawki robocizny (średnio krajowe) w 2016 r. charakteryzowały się dynamiką wzrostową (tab. 1). Największe wzrosty dla stawek odnotowano w robotach instalacji elektrycznych (o 2,2%), które dotychczas utrzymywały się na najniższym poziomie w stosunku do stawek robocizny w pozostałych rodzajach robót. Podobny wzrost (o 1,9%) wystąpił dla stawek w robotach ogólnobudowlanych remontowych i instalacji sanitarnych. Zmiany te w dużym stopniu były reakcją na decyzję (podjęto ją w połowie 2016 r.) o podwyższeniu w 2017 r. kwoty minimalnego wynagrodzenia i minimalnej stawki godzinowej. Do wzrostu stawek przyczyniły się też wymogi stawiane przez ustawę – Prawo zamówień publicznych. Odpowiednie zapisy w tej ustawie stanowią, że w cenie przedmiotu zamówienia publicznego koszty pracy muszą być obliczone na poziomie nie niższym niż minimalne wynagrodzenie czy stawka godzinowa. Biorąc to pod uwagę, można się spodziewać w 2017 r. dalszego wzrostu stawek robocizny kosztorysowej.
Ceny materiałów – wzrosty i spadki
Większość grup materiałów w ubiegłym roku odnotowała wzrosty cen w stosunku do roku poprzedniego (średnio od 0,9% do 4%), ale w niektórych grupach zdarzały się też spadki. Do tych ostatnich należą:
– surowce mineralne i kruszywa, których ceny spadły o 3,8%;
– materiały i wyroby ceramiczne oraz wapienno-piaskowe – spadek cen o 1,5%;
– w branży elektrycznej spadły ceny osprzętu o 1,5%.
Najwyższe wzrosty cen nastąpiły natomiast w grupie materiałów stalowych (o 2%), materiałów i wyrobów chemicznych (2,2%), przewodów elektroenergetycznych (6,6%) i kabli energetycznych i teletechnicznych (5%). W branży sanitarnej znacznie wzrosły wyroby żeliwne aż o 15,2% (kształtki) i 6,8% (rury). Średni wskaźnik zmian cen w IV kw. 2016 r. (w stosunku do IV kw. 2015 r.) dla wszystkich materiałów wg rodzajów (wykres 1) wyniósł: -0,9% dla materiałów budowlanych, dla materiałów: instalacyjnych 1,3%, a elektrycznych 2,1%.
Tab. 1 Zmiany stawek robocizny kosztorysowej w 2016 r.
Rodzaj robót |
Zmiany w % |
Roboty ogólnobudowlane inwestycyjne |
1,5 |
Roboty ogólnobudowlane remontowe |
1,9 |
Roboty instalacji sanitarnych |
1,9 |
Roboty instalacji elektrycznych |
2,2 |
Roboty inżynieryjne |
1,5 |
Roboty wykończeniowe o wysokim standardzie |
0,7 |
Tab. 2 Zmiany kosztów budowy w latach 2015-2016
Rodzaje obiektów |
Zmiany w % |
|
2015 r. |
2016 r. |
|
BUDOWNICTWO KUBATUROWE |
||
mieszkaniowe wielorodzinne |
1,3 |
1,0 |
mieszkaniowe jednorodzinne |
1,2 |
1,1 |
użyteczności publicznej |
1,2 |
1,0 |
produkcyjne, usługowe i magazynowe |
1,3 |
1,1 |
BUDOWNICTWO INŻYNIERYJNE |
||
drogi |
0,9 |
0,0 |
mosty i wiadukty |
0,6 |
0,9 |
przyłącza i sieci gazowe |
1,7 |
2,3 |
przyłącza i sieci ciepłownicze |
1,3 |
-0,2 |
przyłącza i sieci wodociągowe |
1,4 |
1,7 |
przyłącza i sieci kanalizacyjne |
2,0 |
1,1 |
linie elektroenergetyczne |
1,6 |
1,5 |
Ceny pracy sprzętu – lekkie wzrosty
W minionym roku ceny najmu i pracy sprzętu budowlanego wzrosły średnio o 0,4% (zmiana w IV kw. 2016 r. w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku).
W niektórych grupach zanotowano znacznie większe wzrosty, np. ceny najmu urządzeń do wykonywania i transportu zapraw były wyższe o 5,5% (niż w roku 2015), o 2,5% wzrosły też ceny rusztowań.
Koszty budowy wyższe
Zmiany kosztów budowy (wzrost lub spadek) są wynikiem ruchu cen czynników produkcji na rynku budowlanym. W obiektach kubaturowych największy udział w cenie mają materiały, stanowią one średnio ok. 55-68% całkowitych kosztów budowy. Z kolei w obiektach inżynieryjnych o kosztach decydują materiały – mają ok. 40-60% udziału – oraz sprzęt, który stanowi 18-30% wartości całego obiektu. W 2016 r., jak wynika z wydawnictw Sekocenbudu (tab. 2 i wykres 2), obiekty mieszkaniowe budowało się drożej średnio o 1% (w stosunku do roku 2015) i ponad 2% (w stosunku do roku 2014). W obiektach inżynieryjnych największy wzrost kosztów budowy w ubiegłym roku (tab. 2) nastąpił dla przyłączy gazowych (2,3%) i wodociągowych (1,7%) oraz linii elektroenergetycznych (1,5%). Odpowiednio dla tych robót wskaźnik wzrostu cen w 2016 r w stosunku do 2014 wyniósł: 4,2%, 3,1% oraz 3,1%. W okresie ostatnich dwóch lat (2015-2016) koszty budowy dróg pozostały bez zmian, a koszty mostów i wiaduktów były wyższe o 1,5%, w 2016 r. wzrost ten wyniósł 0,9%, co zaprezentowano na wykresie 3.
Prognozy zmian cen na 2017 r.
Doświadczenia poprzednich lat pokazały, jak ważne jest dla uczestników procesów inwestycyjnych prawidłowe oszacowanie wartości zamówienia, ograniczenie ryzyka inflacyjnego lub deflacyjnego w zawieranych umowach i przyjętym rodzaju wynagrodzenia.
W tym celu warto skorzystać z prognoz zmiany cen czynników produkcji i obiektów budowlanych publikowanych w wydawnictwie „Zagregowane wskaźniki waloryzacyjno-prognostyczne ZWW”. Według Sekocenbudu w 2017 r. ceny w budownictwie będą się charakteryzować umiarkowaną tendencją wzrostową.
Koszty budowy obiektów mieszkaniowych, użyteczności publicznej i obiektów produkcyjnych, usługowych i magazynowych mogą wzrosnąć średnio ok. 1%.
Na niezmienionym poziomie pozostaną lub wykażą umiarkowaną tendencję spadkową koszty budowy dróg, mostów i wiaduktów. Największe wzrosty kosztów prognozujemy dla budowy linii elektroenergetycznych – ok. 4-5%. Warto pamiętać, że na rynku budowlanym zachodzą zmiany warunków prowadzenia inwestycji, które nie zawsze można przewidzieć. Należą do nich m.in. nagłe wahania kursów walut, cen miedzi i ropy naftowej, sytuacja gospodarcza i polityczna w kraju i na świecie. Dlatego też mimo dużej staranności przy doborze modeli służących do opracowywania prognoz oraz sporej wiedzy i doświadczeniu ekspertów nie można zagwarantować potwierdzenia ich w praktyce.
Mariola Gala-de Vacqueret
redaktor naczelna wydawnictw Sekocenbud