Konstrukcje budowlane Dokumentacja techniczna – nowa norma krajowa PN-B-03007:2013

Polski Komitet Normalizacyjny ustanowił ostatnio nową normę PN-B-03007:2013 Konstrukcje budowlane. Dokumentacja techniczna. Projekt normy został opracowany dzięki inicjatywie normalizacyjnej podjętej przez Polską Izbę Inżynierów Budownictwa i był przedmiotem powszechnej ankiety oraz akceptacji przez Komitet Techniczny PKN ds. Podstaw Projektowania Konstrukcji Budowlanych. Wymagania ogólne dotyczące projektów konstrukcji budowlanych wynikają z przepisów Prawa budowlanego [1] i [2] oraz rozporządzeń wykonawczych odpowiednich ministrów [3–10]. Wymagania szczegółowe były przedmiotem norm polskich. Zmiana tego stanu nastąpiła w marcu 2010 r., gdy wycofano pakiet Polskich Norm dotyczących projektowania konstrukcji budowlanych i zastąpiono go Eurokodami. Kilka miesięcy później została wycofana bez zastąpienia związana z tym pakietem norma PN-90/B-03000 [11]. Norma ta nie miała odpowiednika w Eurokodach, ponieważ w krajach UE dokumentacja projektowa jest wykonywana według przepisów krajowych, np. [12–15]. Zaistniała luka w polskich przepisach wymagała więc wypełnienia w nawiązaniu do obecnego poziomu techniki projektowania i obowiązujących przepisów ogólnych oraz wymagań wynikających z Eurokodów. Brak dokumentu odniesienia i niejednoznaczność przepisów w tym zakresie były od dłuższego czasu przedmiotem krytyki i dyskusji środowiskowych. Dotyczyło to przede wszystkim zawartości merytorycznej projektów zarówno ze względu na wymagania zapewnienia bezpieczeństwa konstrukcji, jak i na potrzeby realizacji.

Nowa norma obejmuje konstrukcje budowlane: z betonu, metalowe, zespolone stalowo-betonowe, drewniane oraz murowe. Podano w niej zasady, wymagania i wytyczne sporządzania i kontroli (z uwzględnieniem technik komputerowych) dokumentacji technicznej konstrukcji obiektów budowlanych. Norma ta będzie mogła być również wykorzystywana jako dokument odniesienia przy zawieraniu umów o wykonanie dokumentacji technicznej oraz umów o wykonanie/dostawę konstrukcji lub jej elementów. Nie obejmuje ona jednak dokumentacji przetargowej, której zawartość jest określona w rozporządzeniu [6]. Na wstępie w normie podano definicje dotyczące terminologii przyjętej w Eurokodach w odniesieniu do dokumentacji technicznej konstrukcji. Dokumentacja konstrukcji budowlanej składa się z dokumentacji projektowej i dokumentacji wykonawcy. Podstawową formą dokumentacji projektowej konstrukcji jest projekt budowlany, zawierający opis techniczny, obliczenia statyczne i rysunki projektowe. Projekty obiektów posadowionych w złożonych warunkach geologicznych wykonuje się przy współpracy z geotechnikami. W przypadku gdy zaprojektowanie konstrukcji musi być rozłożone w czasie, ze względu na brak założeń niezbędnych dla potrzeb realizacji, w projekcie budowlanym należy zamieścić wymaganie uszczegółowienia dokumentacji projektem wykonawczym.

Dokumentację projektową wykonuje autor projektu konstrukcji, który powinien mieć odpowiednie uprawnienia i który bierze na siebie odpowiedzialność nie tylko za bezpieczeństwo i trwałość konstrukcji, ale również za techniczną możliwość jej realizacji. Dokumentacja projektowa powinna być opracowana jako sprawdzalny w formie dokument określający parametry bezpieczeństwa i trwałości konstrukcji, a także niezbędne wymagania dotyczące jakości oraz sposobu jej wykonania i eksploatacji. Wymaganym składnikiem opisu technicznego konstrukcji jest specyfikacja wykonawcza, określająca wymagania dotyczące wykonania konstrukcji według norm EN.

Dokumentacja wykonawcy powinna zawierać dokumentację jakości, produkcji, budowy i dokumentację powykonawczą. Specyfikacje i rysunki warsztatowe elementów prefabrykowanych (żelbetowych, metalowych i drewnianych) są składnikami dokumentacji produkcji i znajdują się w gestii wykonawcy. Sporządza je producent wyrobów konstrukcyjnych, wykonawca robót albo autor projektu na zlecenie wykonawcy lub inwestora. Składniki dokumentacji konstrukcji budowlanej wymieniono w tablicy poniżej.

Tab. Składniki dokumentacji konstrukcji budowlanej wg PN-B-03007:2013

Norma podaje również wymagania dotyczące sprawdzania dokumentacji projektowej, uwzględniając zróżnicowanie poziomów nadzoru projektowania zależnie od klasy niezawodności lub klasy wykonania konstrukcji zgodnie z PN-EN 1990 [16]. W najczęściej występujących przypadkach projektowania konstrukcji klasy niezawodności RC2 dokumentację projektową i rysunki warsztatowe powinien sprawdzać uprawniony projektant (weryfikator), działający niezależnie lub w ramach procedur jednostki projektowej. Do weryfikacji analizy komputerowej konstrukcji przewidziano procedury kontrolne:

A. Sprawdzenie modelu komputerowego oraz dodatkowe wyrywkowe obliczenia kontrolno-porównawcze za pomocą tego samego programu komputerowego.

B. Ponowne wygenerowanie modelu komputerowego i jego analiza za pomocą tego samego programu komputerowego.

C. Stworzenie nowego modelu komputerowego i jego analiza za pomocą alternatywnego programu komputerowego (stosowane przy projektowaniu konstrukcji klasy niezawodności RC3 i ewentualnie w innych uzasadnionych przypadkach – na wniosek projektanta konstrukcji).

W bibliografii na końcu normy podano powołane w tekście obowiązujące ustawy i rozporządzenia dotyczące projektowania, które należy rozpatrywać łącznie z późniejszymi zmianami. Pominięte w tym spisie rozporządzenie dotyczące ustalania geotechnicznych warunków posadowienia [9] jest uzupełniane poprawką do normy.

 Nowa norma przewidziana jest do stosowania przy projektowaniu konstrukcji budowlanych w Polsce na podstawie Eurokodów. Można jednak przypuszczać, że wobec dostosowania warunków wykonawstwa do wymagań europejskich stanie się również krajowym standardem w projektowaniu według innych przepisów.

dr inż. Andrzej Czechowski

dr inż. Jan Łaguna

Bibliografia

1. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane

2. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych

3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

4. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 10 grudnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

5. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie.

6. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego.

7. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego.

8. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.

9. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadowienia obiektów budowlanych.

10. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 10 września 1998 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle kolejowe i ich usytuowanie.

11. PN-90/B-3000 Projekty budowlane. Obliczenia statyczne (norma wycofana).

12. Anforderungen an statische Unterlagen von Stahlbau Richtlinie DSTV-Arbeitausschusses Technisches Büro, October 2000.

13. Ri-EDV-AP-2001 Richtlinie für das Aufstellen und Prüfen EDV-unterstützter Standsiherheitsnachweise, April 2001.

14. Richtlinie zur Erstellung von Ausführungsunterlagen für Stahlbauten, DSTV-Arbeitausschuss, Technisches Büro, Januar 2008.

15. Allocation of Design Responsibilities in Constructional Steelwork for Buildings, BCSA Publication No 45/07.

16. PN-EN 1990 Eurokod. Podstawy projektowania konstrukcji.