Kolorystyka oraz formy graficzno- architektoniczne ekranów akustycznych

W większości oparte na betonowych lub drewnianych elementach ekrany stawały się częścią infrastruktury drogowej. Wraz z ogromnym rozwojem sieci komunikacyjnej w Europie pojawiały się nowe rozwiązania zarówno od strony technicznej, jak i wizualnej.

 

 

Obecnie od ponad 15 lat trwa bardzo widoczny rozwój infrastruktury drogowej. Panuje ogromna różnorodność stosowanych rozwiązań ekranów. Używane materiały dźwiękochłonne pozwalają dowolnie kształtować zarówno barwę, układ graficzno-plastyczny, jak i formę. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych pokryć malarskich można praktycznie zrealizować dowolną koncepcję plastyczną będącą równocześnie bardzo trwałym rozwiązaniem.

Ze względu na typ materiału, z którego wykonane są zewnętrzne elementy ekranów akustycznych, dzielimy je na: drewniane, betonowe, drewnobetonowe (np. trocinobeton), plastikowe, aluminiowe, metalowe.

Najbardziej popularnymi kolorami wśród ekranów akustycznych stosowanych w Europie są: odcienie beżu i brązu, szarości i zieleni.

Ze względu na praktyczną stronę utrzymania ekranów najczęściej stosowane jest pionowe przejście tonalne od ciemniejszego do jaśniejszego koloru.

Jednym z najważniejszych czynników determinujących kolorystykę ekranów jest ich dostosowanie do otaczającego drogę krajobrazu i układu terenu. Idealnym rozwiązaniem na etapie projektowania zabezpieczeń przeciwhałasowych jest wizualizacja projektu z wykorzystaniem zdjęć krajobrazu. Pozwala to na obiektywną ocenę założonych rozwiązań.

Panuje raczej zgodna opinia, że w tym określonym przypadku rozwiązania kontrowersyjne ocierające się o eklektyzm nie są mile widziane i akceptowane.

Podstawową zasadą, która pozwala na wpisanie się ekranów w krajobraz, jest to, aby na terenach zalesionych stosować odcienie zieleni, na terenach otwartych (pola, łąki) – odcienie brązu i beżu, natomiast na terenach mocno zurbanizowanych przy wysokich konstrukcjach ekranów używać jasnych odcieni wszystkich barw, a przy niskich ekranach – odcieni ciemniejszych.

 

 

 

 

 

 

Projektując od podstaw układy komunikacyjne, z reguły się zakłada, że ekrany akustyczne nie będą stanowiły elementu dominującego w krajobrazie, stosując raczej stonowaną paletę barw.

W miejscach, gdzie zlokalizowane są wyjścia awaryjne, wskazane jest zastosowanie barw kontrastujących z linią ekranu w celu łatwego namierzenia tego miejsca w przypadkach losowych.

Ponad 90% wszystkich ekranów akustycznych ma bardzo zbliżoną konstrukcję opartą na stalowych słupach noś-nych typu HEB, prawie zawsze konstrukcja ta jest odkryta, dzięki zastosowaniu odpowiedniego ich malowania (słupy są również ocynkowane) można osiągnąć ciekawą kompozycję. Ze względów konstrukcyjnych większość technologii stosowanych w ekranach posiada belkę podwalinową narażoną na działanie wilgoci, brudu i agresywnych substancji chemicznych (w przypadku gdy ekran znajduje się w bezpośredniej bliskości pasa drogi). Z tego też względu element ten pozostaje w kolorze naturalnego betonu lub malowany jest w odcieniach szarości.

Jednak nie sam kolor czy układ kolorów decyduje o tym, czy powstały ekran akustyczny jest pozytywnie odbierany przez podróżujących i czy stwarza pozytywne wrażenia estetyczne. Bardzo istotnym czynnikiem determinującym powyższe jest światło, a tym samym układ ekranu względem stron świata. Najlepiej prezentują się konstrukcje ze wschodnią ekspozycją – rano, oraz zachodnią – po południu. Ekrany od strony południowej, chociaż w większości dnia oświetlone, nigdy nie otrzymują światła, które wydobywa głębię i kontrast kolorów. Ekrany od strony północnej, północno-wschodniej i północno-zachodniej stoją prawie zawsze w cieniu lub najwyżej w półcieniu. Pomimo zastosowania atrakcyjnych kolorów czy układów graficznych będą się wydawały pod tym względem nieciekawe.

Warto zastosować kolory z palety ciepłych beży do jasnych brązów, które to kolory wspaniale łączą się z intensywną barwą zachodzącego słońca. Ekrany wschodnie przy zastosowaniu jasnych odcieni zieleni doskonale współpracują z klimatem światła wschodzącego słońca w godzinach rannych.

 

 

 

 

Rys. 3. Postrzeganie ekranów akustycznych – wyniki ankiety dla kierowców

 

Panele akustyczne mające gładką powierzchnię działają na wzrok w zasadzie tylko swoją barwą. Panele akustyczne o powierzchni złożonej tworzą konglomerat barwy oraz cieni i w zależności od pory dnia zmieniają dla obserwatora swój wygląd.
Prefabrykowana struktura fali lub trapezu, odpowiednio pomieszana w pionie i poziomie daje dość ciekawe rezultaty. W takim przypadku ekran w jednym kolorze stwarza wrażenie bardzo zróżnicowanego pod kątem odcieni i konstrukcji.

Mając na uwadze komfort podróżującego, za najlepsze rozwiązania mogą uchodzić te, które stosują pionowe i poziome przejścia tonalne, nieco gorsze wydaje się stosowanie form graficznych, które przy dużej szybkości „wędrują” po całym ekranie, obniżając się i wznosząc na przemian. Taki układ graficzny można zastosować w miejscach szczególnie niebezpiecznych, tj. na łukach drogi, ostrych zakrętach, skrzyżowaniach oraz zjazdach. Nie istnieją badania, które udowadniają, że takie rozwiązania były przyczyną kolizji lub zdecydowanie negatywnie oddziaływały na psychomotorykę kierującego. Według wyników ankiety przeprowadzonej wśród użytkowników lokalnej drogi w Austrii otrzymano dość zaskakujące rezultaty. Pytanie dotyczyło koloru ekranów, jakie towarzyszyły kierującym przez ponad 40 kilometrów. Na ankietowanym odcinku drogi zastosowano beżowo-brązowe ekrany o wysokości od 2,0 do 3,5 m naturalnie wkomponowane w górski krajobraz. Wyniki ankiety świadczą o tym, że w tym przypadku osiągnięto zamierzone cele – ekrany „zasymilowały” się z otoczeniem, a zarówno kształt, jak i kolor nie zwracały uwagi kierujących.

Istotną rzeczą jest również kolorystyka tylnej strony ekranu. W licznych technologiach jest ona taka sama jak strony pochłaniającej. W niektórych (ekrany betonowe, trocinobetonowe i zrębkobetonowe) kolorystyka drugiej strony stanowi odrębny projekt. Najczęściej beton posiada stworzony w trakcie prefabrykacji wzór graficzny oraz dodatkowo jest malowany.

Bardzo częstym uzupełnieniem wizualnego aspektu ekranów akustycznych jest zasadzona przy nim roślinność pnąca, wszelkiego rodzaju winobluszcze w tym również odmiany zimozielone poprawiają estetykę tych konstrukcji i asymilują je z otoczeniem. Dotyczy to zwłaszcza niektórych kameralnych ekranów miejskich. Obsadzanie roślinnością – aby było skuteczne i dało widoczny wynik w krótkim czasie – wiąże się jednak z wykonaniem wielu prac ogrodniczych, zarówno na początku działania, jak i w trakcie eksploatacji ekranu, a z tym niestety są częste problemy. Sadzonki i rośliny dorosłe narażone są na działanie środków chemicznych pochodzących z utrzymania dróg. Rozwiązaniem bardzo popularnym w zachodniej Europie są rośliny pnące sadzone za ekranem, które w krótkim czasie tworzą zwisające przez ekran zielone czapy. Idealną rośliną do tych zastosowań jest rdest Auberta (polygonum aubertii) mający przyrost roczny nawet do 8 m. Do obsadzenia roślinnością nadają się praktycznie wszystkie typy ekranów, a zwłaszcza te o porowatej powierzchni (drewnobeton). Na niektórych odcinkach dróg, takich jak wysokie skarpy czy sztucznie stworzone nasypy, utrzymanie roślinności pnącej w związku z brakiem możliwości zatrzymania wilgoci jest praktycznie niemożliwe.

 

 

 

 

 

 

 

 

Jako ciekawostkę można przyjąć ekrany pokryte fototapetami, zwłaszcza na autostradach, gdzie obraz ten nie trafia do kierowców, a zatrzymywanie się w celu jego obejrzenia jest niezgodne z przepisami.

Ekrany akustyczne mogą również służyć jako miejsce do przedstawienia informacji dotyczących np. regionu, miasta, nazwy drogi, a nawet reklamy. Są to jednak przypadki sporadyczne.

Przezroczyste ekrany odbijające wykonane z różnych odmian poliwęglanu i szkła akrylowego stosowane są również razem z pochłaniającymi, dodając tym ostatnim lekkości. Same stosowane są w miejscach mocno zurbanizowanych, tak aby nie zmieniać architektury miasta czy ulicy. Bardzo często nawet niewielka liczba ekranów przezroczystych stanowi o sukcesie wizualnym powstałego projektu. Dotyczy to zwłaszcza ekranów o znacznej wysokości budowanych na terenach miejskich.

Ekrany akustyczne jak każda część infrastruktury drogowej wymagają opieki eksploatacyjnej w postaci bieżących napraw, będących wynikiem kolizji drogowych oraz wandalizmu. Podstawową czynnością jest jednak mycie i czyszczenie ekranów po sezonie zimowym.

Reasumując, w rękach projektantów i wykonawców ekranów akustycznych znajduje się cała gama możliwości i narzędzi, które pozwalają na zaprojektowanie i wybudowanie efektownych i przyjaznych człowiekowi od strony wizualnej ekranów akustycznych.