Jeszcze raz kierownik budowy - Inżynier Budownictwa

Czytając tyle o etyce zawodowej inżyniera, o autorytecie i odpowiedzialności zawodowej inżyniera, o podkreślaniu prestiżu zawodu zaufania publicznego, jakim promuje się zawód inżyniera, a szczególnie o nowej tradycji ślubowania, składanego przez otrzymujących uprawnienia zawodowe inżynierów, odnoszę nieodparte wrażenie, że albo ktoś w coś tu gra, albo błądzimy.

Młodość mam już za sobą i z perspektywy widzę, że Prawo budowlane i jego nowelizacje z pewnością nie są dziełem ludzi młodych, lecz raczej tych, którzy mają już sporo czasu… albo którym na czymś zależy. Z uwagą przeczytałem ustawę Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. wraz z ciekawym komentarzem autorstwa Roberta Dziwińskiego i Pawła Ziemskiego, którzy piszą, że: uczestnikiem procesu budowlanego, na którym spoczywa najwięcej obowiązków, a tym samym pełniącym kluczową rolę w wykonaniu robót budowlanych, jest kierownik budowy. Idąc za tą myślą zestawiłem i porównałem sobie liczby spisanych praw i obowiązków uczestników procesu budowlanego, wymienionych w art. 17 Prawa budowlanego, i tak:

– inwestor ma 5 podstawowych obowiązków [art. 18.1 1);2);3);4);5)];

– projektant ma 7 podstawowych obowiązków [art. 20.1 1); 1a); 1b); 2); 3); 3a); 4a,b)] oraz 2 prawa [art. 21 1); 2a, b)];

– inspektor nadzoru ma 4 podstawowe obowiązki [art. .25 1);2);3);4)] oraz 2 prawa [art. 26: 1); 2)];

– kierownik budowy ma 13 podstawowych obowiązków [art. 22 1); 2); 3); 3a); 3b); 3c); 3d); 4); 5); 6); 7); 8); 9)] oraz 2 “prawa” wymienione w [art. 23: 1); 2)], które jednak mają charakter obowiązków.

Ponadto kierownik budowy jest 11-krotnie zobowiązany:[art. 21a.1]; [art. 41.4.1)]; [art. 42.2.1)]; [art. 42.2.2)]; [art. 42.2.3)]; [art. 46.]; [art. 75.1. 1)]; [art. 75.1.2)]; [art. 75.1.3)]; [art. 57.1.2),a)]; [art. 57.1.2),b)] i musi spełniać polecenia i żądania: [art.26. 1)]; [art.26. 1)] oraz być obecny podczas czynności kontrolnych [art. 81a.2.]

Art. 22, a szczególnie jego punkt trzeci, pokazuje jak stale przybywa obowiązków kierownikowi budowy i jak ustawodawca oplata go coraz to bardziej szczegółowymi odpowiedzialnościami, z których nie sposób się wywiązać [art. 22 3d)]. Bardzo konkretnie rolę kierownika budowy opisują autorzy komentarza do Prawa budowlanego:

Kierownik budowy jest tym uczestnikiem procesu budowlanego, który powinien stale przebywać na terenie budowy i czuwać nad prawidłowością wykonywania budowy. Do niego należą wszystkie sprawy z zakresu bezpieczeństwa wykonywania robót budowlanych, organizacji ich przebiegu, zabezpieczenia terenu budowy, prowadzeniu dokumentacji budowy, przygotowywania odbiorów, powiadamiania inwestora i inspektora nadzoru inwestorskiego o wszystkich istotnych zdarzeniach, które mają miejsce na kierowanej przez niego budowie, takich jak kontrole, zagrożenia, nieprawidłowości czy nieprzewidziane utrudnienia.

Jedną z charakterystycznych cech wyróżniających kierownika budowy spośród pozostałych uczestników procesu budowlanego, wykonujących samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, jest to, że kierownik budowy jest zawsze jeden. Kierownik budowy jest również odpowiedzialny za zachowanie bezpieczeństwa na terenie budowy, czy roboty budowlane są wykonywane, czy akurat wypadła kilkumiesięczna przerwa, jeżeli na terenie budowy dojdzie do wypadku będącego wynikiem zaniedbań ze strony kierownika. Jego obowiązkiem jest dbanie o to bezpieczeństwo, a więc do kierownika budowy należy skontrolowanie, czy robotnicy zostali wyposażeni przez pracodawcę w środki ochrony osobistej, takie jak kaski, odpowiednie obuwie, rękawice czy szelki. Kierownik budowy ma sprawdzić zaświadczenia lekarskie pracowników na przykład o braku przeciwwskazań do pracy na wysokości oraz skontrolować, czy mechaniczny sprzęt budowlany spełnia wymagania prawa w zakresie dopuszczenia do użytkowania, np. świadectwo UDT. Kierownik budowy ma przeprowadzić szkolenie stanowiskowe i odnotować ten fakt w dokumentacji budowy. Jakiekolwiek nieprawidłowości stwierdzone w tym zakresie powinny dyskwalifikować pracownika lub sprzęt. Dlaczego? − dlatego, że za wszystkie zdarzenia na terenie budowy odpowiedzialny jest kierownik budowy i nic go nie usprawiedliwi, jeżeli dojdzie do wypadku na budowie i okaże się, że kierownik budowy nie dopełnił swoich obowiązków. Należy pamiętać o tym, że kierownik budowy przez cały okres, w jakim pełni swoją funkcję, ponosi odpowiedzialność za przejęty teren budowy i wszystkie zdarzenia, które mają tam miejsce. Nie ma zatem znaczenia, czy budowy, na przykład w wyniku nienależycie zabezpieczonego terenu budowy przed dostępem osób trzecich, to właśnie on zostanie pociągnięty do odpowiedzialności. Wiele obowiązków, jakie spoczywają na kierowniku budowy, uzupełnia przepis mówiący o prawach, jakie przysługują osobie pełniącej tę funkcję. Jednak, mimo że przepis mówi o prawach, to nie można oprzeć się wrażeniu, że prawa te noszą jednak znamiona obowiązków.

Prawo wystąpienia do inwestora o wprowadzenie odpowiednich zmian w projekcie, które to zmiany zwiększą bezpieczeństwo wykonywanych robót lub usprawnią proces budowy, jeśli kierownik z niego nie skorzysta, może stać się źródłem roszczeń inwestora, który mógłby, w przypadku właściwych zachowań kierownika budowy, uniknąć zbędnych wydatków. Myślę, że ta dość przewrotna teza nie stanie się przyczyną sporów pomiędzy uczestnikami procesu budowlanego. Kierownik budowy ma obowiązek realizować to, co zostało zaprojektowane, oczywiście jego sugestie zgłaszane inwestorowi powinny być brane pod uwagę przez pozostałych uczestników procesu budowlanego i, jeśli uznają to za słuszne, wprowadzane w życie.

Włos się jeży! Ciekawe, czy młodzi inżynierowie, którzy przystępują ochoczo do ślubowania, mają świadomość, że pierwszą samodzielną funkcją techniczną, jaką najczęściej będą pełnili, to funkcja kierownika na budowie? Ale to nie wszystko. Komentatorzy piszą również tak:

Do obowiązków kierownika budowy należy również umieszczenie na budowie tablicy informacyjnej, zawierającej informacje wymagane przepisami prawa oraz ogłoszenia dotyczącego bezpieczeństwa na budowie. Kierownik budowy zapewnia również geodezyjne wytyczenie obiektów budowlanych.

Jak z powyższego wynika, pierwsze czynności kierownika budowy są dosyć kosztowne, zwłaszcza jak dojdzie jeszcze do tego takich kilka drobiazgów, które pozwolą zachować porządek na terenie budowy i w jej otoczeniu (np. stanowisko do mycia kół samochodów wyjeżdżających z budowy), gdyż to jest również obszar, w którym odpowiedzialność za nieprawidłowości ponosi kierownik budowy. Jednak należy pamiętać, że spośród uczestników procesu budowlanego łatwo jest zidentyfikować tego, który ma obowiązek pokrywać koszty tych czynności. Pod pojęciem „kierownik ma obowiązek zapewnić” kryją się czynności organizacyjne. Do kierownika budowy należy podjęcie działań w celu zapewnienia przez inwestora możliwości wykonania tych obowiązków, nie jest problemem kierownika budowy znalezienie środków na wybudowanie ogrodzenia, czy firmy, która to ogrodzenie ustawi. Prawo budowlane obliguje kierownika budowy do nadzorowania prawidłowości wykonania tych robót, reszta jest domeną inwestora. Kierownik budowy ma znaleźć geodetę, umożliwić mu wytyczenie obiektów i sprawdzić, czy zgadza się to z zatwierdzonym projektem, oczywiście na ile to możliwe, i czy pozwoli to wybudować zgodnie z wytyczeniem zaprojektowany obiekt. Kierownik ma powiadomić inwestora o konieczności ulokowania na budowie urządzeń pozwalających zachować czystość i domagać się od niego wykonania tych urządzeń. Kierownik musi być świadomy tego, że braki w tym zakresie będą skutkowały nakładaniem kar przez nadzór budowlany czy straż miejską, zależnie od tego, jakie naruszenia przepisów będą stwierdzone, właśnie na niego, a nie na inwestora. Zatem w dobrze pojętym interesie kierownika budowy jest dbanie o te szczegóły.

Czytając to nasuwa się pytanie: No dobrze, a co z Wykonawcą robót?

Wyjaśniają nam to Robert Dziwiński i Paweł Ziemski w komentarzu przy rozdziale 3 PRAWA I OBOWIĄZKI UCZESTNIKÓW PROCESU BUDOWLANEGO: Uczestnicy procesu budowlanego, w rozumieniu ustawy Prawo budowlane, nie zawsze są tożsami z podmiotami uczestniczącymi w procesie budowy w sposób zwyczajowo przyjęty. Jednakże aby pozostać w ramach wyznaczonych przez ustawodawcę, niezbędne jest ograniczenie kręgu tych osób tylko do tych, które są wymienione w ustawie. Pozostali uczestnicy procesu inwestycyjnego, gdyż tak należy go określić, wprawdzie związani są z procesem budowlanym, jednak wszelkie prawa i obowiązki, jakie są im przypisane, wynikają wyłącznie z zawartych kontraktów lub innych aktów prawnych, chociażby takich jak Kodeks cywilny.

Żeby zrozumieć, o co chodzi, prześledziłem historyczne akty prawne od ROZPORZĄDZENIA PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ z dnia 16 lutego 1928 r. o prawie budowlanym i zabudowaniu osiedl do obecnego prawa budowlanego i odkryłem, że nastąpiło magiczne wchłonięcie Wykonawcy robót budowlanych przez osobę Kierownika, który odtąd pełni już samodzielną funkcję techniczną w budownictwie, i który przejął wszystkie obowiązki i odpowiedzialności wcześniej przypisane Wykonawcy. Konsekwentnie, Inwestor stał się odpowiedzialny za zapewnienie objęcia kierownictwa budowy przez kierownika budowy i choć nie jest to powiedziane wprost, ale z litery i ducha ustawy Prawo budowlane jednoznacznie wynika, że Kierownik budowy wykonuje roboty budowlane, jest jedynym gospodarzem na budowie i odpowiada za wszystko, co się na niej dzieje, a na koniec podpisuje oświadczenie o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym i warunkami pozwolenia na budowę oraz przepisami, o doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy, a także − w razie korzystania − drogi, ulicy, sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu; oświadczenie o właściwym zagospodarowaniu terenów przyległych, jeżeli eksploatacja wybudowanego obiektu jest uzależniona od ich odpowiedniego zagospodarowania. Nie Wykonawca robót, nie Inwestor, lecz Kierownik budowy!

No i stało się jasne, że najnowsze Prawo budowlane w 1994 roku dokonało rewolucji ustanawiając nowy ład, odtąd zwany procesem budowlanym. Wyrugowało pojęcie Wykonawcy robót budowlanych, wprowadziło natomiast nowe − samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie.

Zastanowiło mnie dookreślenie funkcji technicznej w budownictwie jako samodzielnej. Domyślam się, że intencją autorów definicji mogło być docenienie wiedzy i doświadczenia, gwarantowanego zdobytym wykształceniem, praktyką zawodową i zdanym egzaminem przez nadanie prawa samodzielnego decydowania o sprawach techniczno-organizacyjnych, itd.. w określonym zakresie uprawnień, bez konieczności powoływania się na decyzje czy polecenia innych, bardziej „uprawnionych” osób. Czyli o decydowaniu na własną odpowiedzialność! Mówiąc inaczej, osoba pełniąca samodzielną funkcję sama odpowiada za skutki własnych decyzji, do podejmowania których ma prawo. W domyśle dotyczy to działań wynikających z fachowej oceny zjawisk, które mający uprawnienia budowlane ma prawo oceniać i których nie może podważać ktoś, kto takich uprawnień nie ma i nie pełnieni samodzielnej funkcji technicznej. Rozwijając temat, odmienne zdania innych osób, nie pełniących samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, nie powinny być wiążące dla podmiotów biorących udział w procesie budowlanym (aby pozostać w ramach wyznaczonych przez ustawodawcę).

Budowa jednakże to fizyczne wykonywanie czynności z użyciem materiałów budowlanych za pomocą maszyn i urządzeń budowlanych przez pracowników budowlanych. To działanie zorganizowane. Ma swoją strukturę zależności, władzy, odpowiedzialności. I jakby nie manipulować nazwami: proces budowlany czy proces inwestycyjny, to zawsze o wszystkim i tak decydują… pieniądze!

Żeby nie było wątpliwości, mam na myśli konkretne zależności biznesowe realnych uczestników realizacji inwestycji, jakimi są niewątpliwie Inwestor i Wykonawca. Z których jeden spodziewa się konkretnej rzeczy, a drugi konkretnych pieniędzy i to jest ich cel. Ich interesy są sprzeczne. Z kolei ich wspólny interes może być sprzeczny z ogólnie pojętym interesem społecznym. Dlatego pomiędzy sobą zawierają umowę, która ma zabezpieczyć interesy obydwu stron. A nad interesem społecznym czuwa Prawo budowlane.

Pracownik budowlany jest zatrudniony przez przedsiębiorcę budowlanego i z nim ma zawartą umowę o pracę a nie z kierownikiem budowy. I tenże pracownik budowlany będzie wykonywał polecenia swojego pracodawcy, bo do tego zobowiązuje go umowa o pracę. Z kolei pracodawca ma obowiązek dbać o bezpieczeństwo pracy swojego pracownika, bo do tego obliguje go kodeks pracy, a nie kierownik budowy, bo nie on zatrudnia pracownika.

Wykonawca w umowie z Zamawiającym – Inwestorem podejmuje konkretne zobowiązania i realizuje je na własną odpowiedzialność i ryzyko finansowe. Nie może być ta odpowiedzialność cedowana na kierownika budowy, bo nie kierownik jest wykonawcą tego zobowiązania i nie on angażuje swoje pieniądze w materiał, sprzęt, robociznę.

Inwestor z kolei realizuje swoje zamierzenia wg własnej woli i możliwości, i to on dysponuje środkami finansowymi, które przeznacza na realizację tego, co chce. Inwestor ma obowiązek realizować inwestycję zgodnie z prawem budowlanym. Inwestor i tylko on odpowiada za prawidłową realizację inwestycji, bo to on angażuje swoje pieniądze, a nie kierownik budowy. To Inwestor, a nie kierownik budowy, powinien składać w urzędzie oświadczenie na koniec inwestycji.

Analizując zmiany Prawa budowlanego w kontekście zmian ustrojowych, jakie u nas zachodziły, zauważyłem, że do 1994 roku prawo stanowione i praktyka sankcjonowały naturalny stan, w którym zawsze istniał inwestor, istniał wykonawca jako podmiot wykonujący roboty budowlane, urząd jako podmiot wydający decyzje administracyjne i osoba lub osoby nadzorujące roboty budowlane.

Taki stan prawny obowiązywał w kapitalistycznej II RP, socjalistycznej PRL (gdzie poza niewielkim prywatnym rzemiosłem, wykonawcami robót budowlanych były państwowe przedsiębiorstwa budowlane) i na początku III RP (kiedy na nowo budował się kapitalizm).

I gdy już na dobre powróciła prywatna własność i gospodarka rynkowa, gdy zniknęły państwowe przedsiębiorstwa budowlane, a roboty budowlane wykonywane są przez krajowe i unijne, prywatne przedsiębiorstwa czy spółki, zniknęło pojęcie wykonawca robót budowlanych. I to wtedy, gdy prawo zamówień publicznych, mające ponoć wyższą rangę od Prawa budowlanego, szczegółowo określa sposób wyłaniania Wykonawców robót, gdy Unia Europejska warunkuje udzielenie pomocy finansowej od prawidłowego przeprowadzenia przetargów i zawierania umów (kontraktów) wg wzorca opracowanego przez FIDIK, w którym Zamawiający zawiera umowę z Wykonawcą, a nie z kierownikiem budowy, a do czuwania nad prawidłowością realizacji kontraktu poleca zatrudnić niezależnego Inżyniera (Inżyniera kontraktu). Taki Kontrakt bardzo szczegółowo określa wzajemne obowiązki i odpowiedzialność tych, którzy odpowiadają za jego realizację. Czuwa nad tym Kodeks cywilny. Dlaczego względem Prawa budowlanego za budowę i jej zgodność z prawem budowlanym nie odpowiada ani Wykonawca ani Inżynier? Dlaczego Prawo budowlane nie zna pojęcia Wykonawcy ani Inżyniera? Dlaczego właśnie temu jednemu kierownikowi budowy Prawo budowlane przypisuje tyle podstawowych obowiązków i czyni go osobiście za wszystko odpowiedzialnym, jakby to ON właśnie był wykonawcą robót na budowie.
W zamian za tę nadmierną ilość obowiązków i odpowiedzialność, nowe Prawo budowlane odbiera kierownikowi prawo do czasowej nieobecności na budowie i do ustanowienia zastępcy. Odbiera mu również możliwość wpisania do dziennika budowy dyspozycji dla tych, co faktycznie wykonują roboty. Wykonawcom robót uniemożliwia wgląd do dziennika budowy oraz dokonywanie w nim wpisu potwierdzającego, że zapoznali się z dyspozycją kierownika. Prawo budowlane dyskretnie milczy o tym, jak kierownik, ten jeden człowiek, ma podołać tylu obowiązkom. Czyżby kierownik budowy miał pełnić swą funkcję, wymuszając posłuszeństwo na budowie „siłom i godnościom osobistom”, że posłużę się cytatem ze znanego skeczu? Komentatorzy nowego prawa zauważają beznadziejną pozycję biednego kierownika budowy i radzą tak:

W jaki sposób kierownik budowy może się ustrzec przed wymienionymi wyżej zagrożeniami?

Przede wszystkim należycie wykonywać swoje obowiązki i w przypadku jakichkolwiek problemów z inwestorem, który nie kwapi się do wypełniania swoich obowiązków, lub z wykonawcą, który również lekceważy swoje obowiązki wobec pracowników, rezygnować z kierowania taką budową. Należy pamiętać, że wszelkie nieprawidłowości stwierdzone w zakresie wykonywania funkcji kierownika budowy mogą stanowić podstawę ukarania go z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie, a tu jedną z kar jest zakaz wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie na okres nawet 5 lat. Zatem czasami warto zastanowić się, co jest ważniejsze.

Pamiętać należy, że kierownik budowy w każdej chwili może zrezygnować z pełnienia swojej funkcji. Jednak w takim przypadku ma obowiązek dokonania odpowiedniego wpisu w dzienniku budowy i poinformowania, najlepiej na piśmie, inwestora i organ nadzoru budowlanego o swojej rezygnacji. Jest to niezwykle istotne ze względu na możliwość uniknięcia odpowiedzialności za zdarzenia, które będą miały miejsce na budowie po tej dacie. Warto również pamiętać o tej możliwości, gdy inwestor przerywa na dłuższy czas budowę. Bardzo dużym ryzykiem w takim przypadku jest zachowanie przez kierownika budowy odpowiedzialności za teren budowy i obiekty znajdujące się na nim, zwłaszcza wtedy, gdy teren ten nie będzie strzeżony.

Ważne jest również w sytuacji przejmowania budowy po kierowniku, który odszedł, aby wyraźnie było określone, od jakiego momentu czy etapu wykonanych robót wszedł na budowę nowy kierownik, żeby nie ponosił odpowiedzialności za błędy swojego poprzednika.

I pytam: czy którykolwiek z młodych, aktywnych kierowników budowy byłby aż tak pozbawiony instynktu samozachowawczego, aby wymyślać lub głosować za takim Prawem budowlanym? Oczywistym jest, że obecne brzmienie Prawa budowlanego jest jak najbardziej na rękę przedsiębiorcom budowlanym i inwestorom, gdyż lwia część odpowiedzialności za skutki ich samowoli i chciwości spada na kierowników budów, pełniących samodzielne (hi, hi!) funkcje techniczne w budownictwie.

Zatem, jeśli wszyscy nie błądzimy, to zapewne ci, co mają sporo czasu… na obmyślanie kolejnych nowelizacji Prawa budowlanego, wiedzą dobrze komu na czym zależy.

W.K.

Cytaty :

Aktualna treść

Art. 22. Do podstawowych obowiązków kierownika budowy należy:

1) protokolarne przejęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy wraz ze znajdującymi się na nim obiektami budowlanymi, urządzeniami technicznymi i stałymi punktami osnowy geodezyjnej oraz podlegającymi ochronie elementami środowiska przyrodniczego i kulturowego;

2) prowadzenie dokumentacji budowy;

3) zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu oraz zorganizowanie budowy i kierowanie budową obiektu budowlanego w sposób zgodny z projektem i pozwoleniem na budowę, przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy;

3a) koordynowanie realizacji zadań zapobiegających zagrożeniom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia:

a) przy opracowywaniu technicznych lub organizacyjnych założeń planowanych robót budowlanych lub ich poszczególnych etapów, które mają być prowadzone jednocześnie lub kolejno,

b) przy planowaniu czasu wymaganego do zakończenia robót budowlanych lub ich poszczególnych etapów;

3b) koordynowanie działań zapewniających przestrzeganie podczas wykonywania robót budowlanych zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zawartych w przepisach, o których mowa w art. 21a ust. 3, oraz w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia;

3c) wprowadzanie niezbędnych zmian w informacji, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b, oraz w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, wynikających z postępu wykonywanych robót budowlanych;

3d) podejmowanie niezbędnych działań uniemożliwiających wstęp na budowę osobom nieupoważnionym;

4) wstrzymanie robót budowlanych w przypadku stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia oraz bezzwłoczne zawiadomienie o tym właściwego organu;

5) zawiadomienie inwestora o wpisie do dziennika budowy dotyczącym wstrzymania robót budowlanych z powodu wykonywania ich niezgodnie z projektem;

6) realizacja zaleceń wpisanych do dziennika budowy;

7) zgłaszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonanych robót ulegających zakryciu bądź zanikających oraz zapewnienie dokonania wymaganych przepisami lub ustalonych w umowie prób i sprawdzeń instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych przed zgłoszeniem obiektu budowlanego do odbioru;

8) przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego;

9) zgłoszenie obiektu budowlanego do odbioru odpowiednim wpisem do dziennika budowy oraz uczestniczenie w czynnościach odbioru i zapewnienie usunięcia stwierdzonych wad, a także przekazanie inwestorowi oświadczenia, o którym mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2.

tekst pierwotny Dz.U.1994.89.414

Art. 22. Do podstawowych obowiązków kierownika budowy należy:

2) prowadzenie dokumentacji budowy,

3) zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu oraz zorganizowanie i kierowanie budową obiektu budowlanego w sposób zgodny z projektem i pozwoleniem na budowę, przepisami i obowiązującymi Polskimi Normami oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,

4) wstrzymanie robót budowlanych w przypadku stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia oraz bezzwłoczne zawiadomienie o tym właściwego organu,

5) zawiadomienie inwestora o wpisie do dziennika budowy dotyczącym wstrzymania robót budowlanych z powodu wykonywania ich niezgodnie z projektem,

6) realizacja zaleceń wpisanych do dziennika budowy,

8) przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego,

Art. 12. 1. Za samodzielną funkcję techniczną w budownictwie uważa się działalność związaną z koniecznością fachowej oceny zjawisk technicznych lub samodzielnego rozwiązania zagadnień architektonicznych i technicznych oraz techniczno-organizacyjnych, a w szczególności działalność obejmującą:

1) projektowanie, sprawdzanie projektów architektoniczno-budowlanych i sprawowanie nadzoru autorskiego;

2) kierowanie budową lub innymi robotami budowlanymi;

3) kierowanie wytwarzaniem konstrukcyjnych elementów budowlanych oraz nadzór i kontrolę techniczną wytwarzania tych elementów;

4) wykonywanie nadzoru inwestorskiego;

5) sprawowanie kontroli technicznej utrzymania obiektów budowlanych;

6) (uchylony);

7) rzeczoznawstwo budowlane.

Art. 17. Uczestnikami procesu budowlanego, w rozumieniu ustawy, są:

1) inwestor;

2) inspektor nadzoru inwestorskiego;

3) projektant;

4) kierownik budowy lub kierownik robót.

[Art. 21a. 1] sporządzić lub zapewnić sporządzenie planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia…

[Art 41.4. 1)] i złożyć oświadczenie kierownika budowy (robót), stwierdzające sporządzenie planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz przyjęcie obowiązku kierowania budową (robotami budowlanymi), a także zaświadczenie o aktualnej przynależności do izby,

[Art. 42. 2. 1)]prowadzić dziennik budowy lub rozbiórki,

2) umieścić na budowie lub rozbiórce tablicę informacyjną,

3) odpowiednio zabezpieczyć teren budowy (rozbiórki)

[Art. 46.] przez okres wykonywania robót budowlanych przechowywać dokumenty stanowiące podstawę ich wykonywania, a także certyfikaty, deklaracje zgodności i oświadczenia

[Art. 75. 1. 1)] W razie katastrofy budowlanej zorganizować doraźną pomoc poszkodowanym i przeciwdziałać rozszerzaniu się skutków katastrofy, 2) zabezpieczyć miejsce katastrofy przed zmianami uniemożliwiającymi prowadzenie postępowania, 3) niezwłocznie zawiadomić o katastrofie…,

[Art. 57.1.2)a)] złożyć oświadczenie o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym i warunkami pozwolenia na budowę, przepisami i obowiązującymi Polskimi Normami,

b) o doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy, a także – w razie korzystania – ulicy, sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu, dodatkowo kierownik budowy musi:

[Art.26. 1)] spełniać polecenia wydane mu przez inspektora nadzoru, potwierdzone wpisem do dziennika budowy….,

2) spełniać żądania inspektora nadzoru dokonania poprawek bądź ponownego wykonania wadliwie wykonanych robót, a także wstrzymania dalszych robót budowlanych w przypadku, gdyby ich kontynuacja mogła wywołać zagrożenie bądź spowodować niedopuszczalną niezgodność z projektem lub pozwoleniem na budowę.

oraz

[Art. 81a.2.] Czynności kontrolne związane z wykonywaniem uprawnień organów nadzoru budowlanego przeprowadza się w obecności kierownika budowy .

Żeby zrozumieć, o co chodzi, prześledziłem historyczne akty prawne, których dosłowne cytaty przytaczam poniżej:

ROZPORZĄDZENIE PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ z dnia 16 lutego 1928 r. o prawie budowlanym i zabudowaniu osiedli.

Art. 358. (1) Roboty, wymienione w art. 333, powinny być wykonywane pod nadzorem technicznego kierownika. (2) Roboty, dotyczące budynków większych o skomplikowanych konstrukcjach żelaznych, żelazo-betonowych i innych, które w razie potrzeby określi rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych, powinny być wykonywane pod nadzorem kierownika architektonicznego, posiadającego uprawnienie,

Art. 359. (1) Właściwe władze mogą żądać ustanowienia technicznego kierownika robót budowlanych

Art. 399. (109) Kto:

1) wznosi, przebudowuje, użytkuje lub znosi budynek albo inne urządzenie, bez pozwolenia, wymaganego przez przepisy rozporządzenia niniejszego lub przepisy, wydane na jego podstawie;

2) nie stosuje się przy prowadzeniu robót budowlanych do przepisów rozporządzenia niniejszego lub przepisów, wydanych na jego podstawie;

3) nie stosuje się do zarządzeń władzy, wydanych na podstawie art. 338, 379 i 380, podlega karze aresztu do 3 miesięcy lub grzywny do 3.000 złotych.

Jeżeli sprawca jest kierownikiem robót lub przedsiębiorcą, prowadzącym roboty budowlane, można w razie powtórnego skazania na karę pozbawienia wolności orzec nadto utratę prawa do wykonywania robót budowlanych lub kierowania niemi na czas, nieprzekraczający lat pięciu.

USTAWA z dnia 31 stycznia 1961 r. Prawo budowlane. (Dz.U. z dnia 13 lutego 1961 r.)

Art. 13. 1. Inwestor państwowy obowiązany jest:

4) sprawować nadzór nad realizacją inwestycji oraz koordynować działalność wykonawców realizujących inwestycje.

O kwalifikacjach fachowych i obowiązkach osób wykonujących funkcje techniczne w budownictwie.

Art. 17. 1. Osoby wykonujące funkcje techniczne projektanta, kierownika budowy, kierownika robót, majstra budowlanego oraz inspektora nadzoru inwestorskiego powinny posiadać odpowiednie kwalifikacje fachowe w zakresie wykształcenia technicznego i praktyki, stwierdzone przez właściwe organy. Decyzje właściwego organu, stwierdzające posiadanie kwalifikacji fachowych, zwane są w dalszych przepisach ustawy „uprawnieniami budowlanymi”.

Art. 24. 1. Do podstawowych obowiązków kierownika budowy należy:

1) organizowanie i kierowanie całością budowy obiektu budowlanego oraz nadzór nad pracą kierowników robót i koordynowanie całości pracy na budowie,

2. Do podstawowych obowiązków kierownika robót należy:

1) organizowanie i kierowanie wykonaniem całości robót określonej specjalności budowlanej, związanych z budową obiektu budowlanego, oraz nadzór nad pracą majstrów budowlanych, a także koordynacja całości powierzonych mu prac na budowie,

3. Do podstawowych obowiązków majstra budowlanego należy:

1 )organizowanie i kierowanie pracą grupy pracowników na określonym przez kierownika robót odcinku robót związanych z budową obiektu budowlanego oraz organizowanie i kierowanie pracą osób odbywających praktykę na budowie.

Art. 44. 1. Inwestor, który uzyskał pozwolenie na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego, może poruczyć wykonanie danych robót tylko osobie prawnej lub fizycznej, posiadającej prawo do wykonywania takich robót.

2. Osoba prawna, podejmująca się wykonania robót budowlanych, jest zobowiązana, w przypadkach określonych przepisami, wyznaczyć kierownika budowy, a także kierowników robót i majstrów budowlanych.

3. Inwestor może prowadzić roboty budowlane systemem gospodarczym. Jeżeli zakres wykonywanych robót budowlanych wymaga powołania osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane, inwestor obowiązany jest zapewnić kierownictwo i nadzór osoby posiadającej takie uprawnienia.

4. Kierownik budowy, kierownicy robót oraz inspektorzy nadzoru inwestorskiego przed rozpoczęciem swych czynności na budowie lub przy rozbiórce obiektu budowlanego obowiązani są zawiadomić właściwy organ państwowego nadzoru budowlanego o podjęciu się wykonywania danej funkcji technicznej.

III

ROZPORZĄDZENIE PRZEWODNICZĄCEGO KOMITETU BUDOWNICTWA, URBANISTYKI I ARCHITEKTURY

z dnia 27 lipca 1961 r. w sprawie państwowego nadzoru budowlanego nad budową, rozbiórką i utrzymaniem obiektów budowlanych budownictwa powszechnego.(Dz.U. z dnia 12 sierpnia 1961 r.)

Przepisy ogólne.

§ 1. 1. Rozporządzenie określa:

1) podstawowe obowiązki inwestorów, wykonawców, kierowników budowy, kierowników robót, inspektorów nadzoru inwestorskiego, właścicieli i zarządców, związane z budową, rozbiórką i utrzymaniem obiektów budowlanych budownictwa powszechnego,

Wykonywanie robót budowlanych.

§ 23. 1. O zamierzonym terminie przystąpienia do wykonywania robót budowlanych, o których mowa w § 7, 14 i 15, wykonawca lub – w razie wykonywania robót systemem gospodarczym − inwestor obowiązany jest zawiadomić powiatowy organ państwowego nadzoru budowlanego co najmniej na 7 dni przed ich rozpoczęciem.

§ 35. 1. O zamierzonej zmianie w osobie kierownika budowy albo inspektora nadzoru inwestorskiego wykonawca lub inwestor obowiązani są zawiadomić powiatowy organ państwowego nadzoru budowlanego z podaniem daty, od której ma nastąpić zmiana, i z załączeniem oświadczenia nowego kierownika budowy lub robót albo inspektora nadzoru inwestorskiego o podjęciu się tych obowiązków.

2. W razie czasowej niemożności wykonywania swych obowiązków kierownik budowy albo inspektor nadzoru inwestorskiego obowiązani są zawiadomić powiatowy organ państwowego nadzoru budowlanego oraz inwestora, z podaniem – jeżeli to jest możliwe – okresu nieobecności oraz osoby czasowego zastępcy.

3. W razie gdy kierownik budowy albo inspektor nadzoru inwestorskiego nie mogą podać czasowego zastępcy, wykonawca albo inwestor powinien powołać czasowego zastępcę i przedstawić jego oświadczenie powiatowemu organowi państwowego nadzoru budowlanego.

§ 39. W dzienniku budowy powinny być umieszczone zapisy dotyczące:

1) personelu biorącego udział w kierownictwie budową i instruktażu personelu zatrudnionego na budowie,

2) stanu bezpieczeństwa dla ludzi i mienia,

3) technicznej i gospodarczej strony budowy.

§ 43. 1. Prawo dokonywania wpisów w dzienniku budowy, poza kierownikiem budowy i kierownikami robót, służy:

1) pracownikom organów państwowego nadzoru budowlanego,

2) pracownikom służby geodezyjnej, geologicznej, urzędów górniczych, zdrowia, ochrony przeciwpożarowej, technicznej inspekcji pracy, państwowej inspekcji energetycznej i innych jednostek administracji państwowej, zainteresowanych w zakresie swojej kompetencji w przestrzeganiu przepisów na budowie,

3) inspektorom nadzoru inwestorskiego i autorskiego,

4) pracownikom organów nadrzędnych i inspekcyjnych wykonawcy i inwestora, jak również

5) osobom wchodzącym w skład personelu wykonawcy na budowie, jak: kierownikom montażu, majstrom, brygadzistom, robotnikom i pracownikom umysłowym, jednakże wyłącznie w zakresie bezpieczeństwa i organizacji robót budowlanych.

2. Każdy wpis do dziennika budowy powinien być zaopatrzony w datę jego dokonania i podpis osoby, która go dokonała, z podaniem jej imienia i nazwiska, nazwy instytucji, którą reprezentuje, oraz stanowiska służbowego.

3. Pod każdym wpisem, dokonanym w dzienniku budowy, pracownicy, których bezpośrednio lub pośrednio wpis dotyczy, powinni podpisem swym stwierdzić, że zaznajomili się z treścią wpisu.

4. Protokolarne stwierdzenia wpisywane do dziennika budowy powinny być podpisane przez osoby, które brały udział lub były obecne przy stwierdzeniu okoliczności podanych w protokole; gdy protokół sporządza się na osobnym arkuszu, zapis w dzienniku budowy o dołączeniu protokołu podpisuje kierownik budowy.

§ 44. Kierownik budowy lub robót wpisuje do dziennika budowy istotne dla budowy udzielone przez siebie dyspozycje, wskazówki, ustalenia, stwierdzenia i uwagi.

ZARZĄDZENIE MINISTRA BUDOWNICTWA I PRZEMYSŁU MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH z dnia 11 lutego 1970 r. w sprawie ogólnych warunków umów o realizację inwestycji i o wykonanie remontów budowlanych.

(M.P. z dnia 6 marca 1970 r.)

Przepisy wstępne.

§ 1. Ilekroć w niniejszych przepisach jest mowa o:

8) zamawiającym – należy przez to rozumieć udzielającego zamówienie na wykonanie inwestycji lub wchodzących w jej zakres obiektów, ich części lub robót poza obiektami oraz robót remontowych, a w szczególności:

a) inwestora w stosunku do generalnego realizatora inwestycji, zwanego dalej „generalnym realizatorem”, generalnego wykonawcy lub wykonawcy częściowego,

b) generalnego realizatora będącego przedsiębiorstwem budowlano-montażowym w stosunku do generalnego wykonawcy,

c) generalnego wykonawcę w stosunku do podwykonawcy,

9) wykonawcy – należy przez to rozumieć przyjmującego zamówienie na wykonanie inwestycji lub wchodzących w jej zakres obiektów, ich części lub robót poza obiektami oraz robót remontowych, a w szczególności:

a) generalnego realizatora wobec inwestora,

b) generalnego wykonawcę wobec generalnego realizatora lub inwestora,

c) wykonawcę częściowego wobec inwestora,

d) podwykonawcę wobec generalnego wykonawcy,

10) oddającym – należy przez to rozumieć podwykonawcę oddającego wykonany obiekt, część obiektu lub roboty poza obiektem generalnemu wykonawcy, generalnego wykonawcę oddającego zadanie lub część zadania generalnemu realizatorowi albo inwestorowi, generalnego realizatora oddającego inwestycję inwestorowi i wykonawcę częściowego oddającego obiekt, część obiektu lub roboty poza obiektem inwestorowi.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI TERENOWEJ I OCHRONY ŚRODOWISKA z dnia 20 stycznia 1973 r.

w sprawie ustalania miejsca realizacji inwestycji budowlanych oraz państwowego nadzoru budowlanego nad budownictwem powszechnym. (Dz.U. z dnia 7 lutego 1973 r.)

PRZEPISY OGÓLNE

§ 1. 1. Rozporządzenie:

1) normuje sprawy związane z wyborem miejsca realizacji inwestycji budowlanych i dokonywania zmiany sposobu wykorzystania terenu, z ustaleniem stref ochronnych, oraz sprawy zagospodarowania terenów objętych działalnością inwestycyjną,

2) określa podstawowe obowiązki inwestorów, projektantów, wykonawców, kierowników robót, inspektorów nadzoru inwestorskiego, właścicieli i zarządców, związane z projektowaniem, budową, rozbiórką i utrzymaniem obiektów budowlanych budownictwa powszechnego,

POSTĘPOWANIE W TRAKCIE WYKONYWANIA ROBÓT BUDOWLANYCH

Rozdział 1

Prowadzenie robót budowlanych.

§ 51. 1. Prowadzenie następujących robót budowlanych przez inwestorów nie będących osobami fizycznymi wymaga ustanowienia kierownika budowy (rozbiórki):

2. W odniesieniu do inwestycji osób fizycznych ustanowienia kierownika budowy (rozbiórki) wymaga wykonywanie i przebudowa budynków na podstawie pozwolenia na budowę oraz rozbiórka budynków wymagająca zgłoszenia właściwemu organowi.

7. W odniesieniu do budynków parterowych, z ewentualnym poddaszem mieszkalnym, wykonywanych przez osoby fizyczne poza granicami miasta, kierowanie budową może być powierzone osobie wykonującej roboty budowlane, posiadającej świadectwo robotnika wykwalifikowanego (czeladnika) w jednym z głównych zawodów ogólnobudowlanych (betoniarza, montażysty, murarza, cieśli itp.) lub odpowiednio instalacyjnych (instalatora, montera, elektromontera itp.).

§ 59. 1. Zapisy w dzienniku budowy (rozbiórki) powinny być dokonywane bieżąco i chronologicznie, opatrzone datą i podpisem osoby dokonującej zapisu, z podaniem imienia i nazwiska, stanowiska służbowego oraz nazwy instytucji, którą reprezentuje; pracownicy, których zapis dotyczy, potwierdzają podpisem zaznajomienie się z treścią zapisu.

2. Za prawidłowe prowadzenie dziennika jest odpowiedzialny kierownik budowy (rozbiórki), a przy wykonywaniu robót systemem gospodarczym – inwestor albo osoba kierująca i nadzorująca te roboty.

3. Prawo dokonywania zapisów w dzienniku służy kierownikowi budowy i kierownikom robót oraz w granicach kompetencji określonej przepisami szczególnymi:

1) pracownikom właściwych organów oraz innych organów zainteresowanych w zakresie swej właściwości w przestrzeganiu przepisów na budowie,

2) majstrom budowlanym,

3) inspektorom nadzoru inwestorskiego i osobom pełniącym nadzór autorski,

4) pracownikom kontroli technicznej wykonawcy,

5) pracownikom służby bezpieczeństwa i higieny pracy,

6) pracownikom organów nadrzędnych i inspekcyjnych wykonawcy i inwestora.

4. Prawo, o którym mowa w ust. 3, służy również osobom wchodzącym w skład personelu wykonawcy na budowie, jak kierownikom montażu, brygadzistom i innym pracownikom – w zakresie bezpieczeństwa wykonywania robót budowlanych.

USTAWA z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane. (Dz.U. z dnia 30 października 1974 r.)

Art. 17. 1. Przed oddaniem obiektu budowlanego do użytku wykonawca robót jest obowiązany odpowiednio uporządkować tereny czasowo wykorzystane na potrzeby budowy.

Rozdział 6

Roboty budowlane oraz nadzór nad ich wykonywaniem.

Art. 33. 1. Jednostka organizacyjna podejmująca się wykonania robót budowlanych, jak też inwestor prowadzący roboty budowlane systemem gospodarczym są obowiązani, w wypadkach określonych przepisami, powierzyć kierownictwo i nadzór nad robotami osobie posiadającej przygotowanie zawodowe wymagane do prowadzenia danego rodzaju robót.

2. Wykonawca robót budowlanych ponosi odpowiedzialność za właściwą ich jakość oraz zgodność z projektem i przepisami.

3. Inwestor jest uprawniony do sprawdzania jakości robót prowadzonych przez wykonawcę oraz w razie potrzeby do podejmowania czynności mających na celu ochronę swoich interesów.

Skomentuj ten artykuł na forum.