Odpowiada Rafał Golat – radca prawny.
Według art. 18 ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego obowiązkiem inwestora jest zapewnienie opracowania projektu budowlanego i stosownie do potrzeb innych projektów. Co obejmują te inne projekty?
Inne projekty powołane w art. 18 ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego (Pb) istotnie nie zostały przez ustawodawcę zdefiniowane ani wyliczone. Interpretacja tego pojęcia powinna uwzględniać z jednej strony kontekst normatywno-systemowy (inne przepisy Pb oraz innych aktów prawnych), z drugiej zaś strony praktykę inwestycyjno-budowlaną, która znajduje odzwierciedlenie w przepisach prawa.
Z wymienionego wyżej przepisu Pb wynika, że inne projekty odniesione zostały po pierwsze do projektu budowlanego, po drugie do potrzeb, po trzecie do zorganizowania procesu budowy. Są to zatem projekty, które rozpatrywać należy w czasowej perspektywie budowy, rozumianej w Prawie budowlanym jako wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego (art. 3 pkt 6 Pb). Ponadto są to projekty, które w przeciwieństwie do projektu budowlanego, jeśli jest on wymagany w związku z realizacją budowy, nie muszą zawsze wystąpić, gdyż inwestor zapewnia ich opracowanie stosownie do potrzeb.
Analiza obowiązujących przepisów oraz praktyki inwestycyjno-budowlanej, w tym projektowej, prowadzi do wniosku, że innymi projektami w powyższym rozumieniu są zasadniczo dwa rodzaje projektów.
Prawo budowlane przewiduje projekty budowlane zamienne. Projekt budowlany zamienny został wyraźnie wskazany w art. 51 ust. 1 pkt 3 Pb. Przepis ten reguluje wydawanie przez właściwy organ decyzji, m.in. w przypadku istotnego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego, nakładającej obowiązek sporządzenia i przedstawienia projektu budowlanego zamiennego, uwzględniającego zmiany wynikające z dotychczas wykonanych robót budowlanych, przy czym przepisy dotyczące projektu budowlanego stosuje się odpowiednio do zakresu tych zmian.
W tym miejscu należy dodać, że zgodnie z art. 36a ust. 1 i 3 Pb istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego jest dopuszczalne jedynie po uzyskaniu decyzji o zmianie pozwolenia na budowę, przy czym w postępowaniu w sprawie zmiany decyzji o pozwoleniu na budowę przepisy art. 32–35 Pb stosuje się odpowiednio do zakresu tej zmiany.
W świetle art. 51 ust. 1 pkt 3 Pb projekt budowlany zamienny odniesiony został do projektu budowlanego, a zatem w sensie formalnoprawnym są to dwa projekty, czyli projekt budowlany zamienny jest innym projektem niż projekt budowlany.Należy też zauważyć, że art. 18 ust. 1 pkt 1 Pb traktuje opracowanie projektu budowlanego i innych projektów jako obowiązek inwestora. Aspekt obowiązku, nakładanego przez właściwy organ, jest też wprost zawarty w art. 51 ust. 1 pkt 3 Pb w odniesieniu do projektu budowlanego zamiennego.
Na potrzeby realizacji inwestycji poza projektami budowlanymi opracowywane są projekty wykonawcze. Co prawda Prawo budowlane ich nie określa, jednak są one przewidziane w innych przepisach.Chodzi o przepisy wydanego na podstawie Prawa zamówień publicznych rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (Dz.U. z 2004 r. Nr 202, poz. 2027 z późn. zm.).
W par. 4 ust. 1 rozporządzenie to stanowi, że dokumentacja projektowa, służąca do opisu przedmiotu zamówienia na wykonanie robót budowlanych, dla których jest wymagane uzyskanie pozwolenia na budowę, składa się w szczególności m.in. nie tylko z projektu budowlanego w zakresie uwzględniającym specyfikę robót budowlanych, ale także z projektów wykonawczych w zakresie, o którym mowa w par. 5. Przewiduje on w ust. 1, że projekty wykonawcze powinny uzupełniać i uszczegóławiać projekt budowlany w zakresie i stopniu dokładności niezbędnym do sporządzenia przedmiaru robót, kosztorysu inwestorskiego, przygotowania oferty przez wykonawcę i realizacji robót budowlanych. W ust. 3 par. 5 powyższego rozporządzenia mowa jest o tym, czego dotyczą projekty wykonawcze, w zależności od zakresu i rodzaju robót budowlanych stanowiących przedmiot zamówienia. Są to m.in. projekty wykonawcze dotyczące robót w zakresie instalacji budowlanych.
Inne niż projekt budowlany projekty nie zostały natomiast wyraźnie wyliczone w definicji dokumentacji budowy, przez którą, zgodnie z art. 3 pkt 13 Pb, należy rozumieć pozwolenie na budowę wraz z załączonym projektem budowlanym, dziennik budowy, protokoły odbiorów częściowych i końcowych, w miarę potrzeby, rysunki i opisy służące realizacji projektu, operaty geodezyjne i książkę obmiarów, a przypadku realizacji obiektów metodą montażu także dziennik montażu. Co prawda w powyższym wyliczeniu znajdują się rysunki i opisy służące realizacji obiektu, ale termin ten w Prawie budowlanym ma szczególne odniesienia. Na przykład art. 36a ust. 6 Pb stanowi, że projektant dokonuje kwalifikacji zamierzonego odstąpienia oraz jest obowiązany zamieścić w projekcie budowlanym odpowiednie informacje (rysunek i opis) dotyczące odstąpienia, o którym mowa w ust. 5, czyli nieistotnego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego, które nie wymaga uzyskania decyzji o zmianie pozwolenia na budowę.
Z drugiej strony rysunki i opisy to podstawowe elementy projektu (dokumentacji projektowej). Z rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz.U. z 2012 r. poz. 462) wynika, że zarówno projekt zagospodarowania działki lub terenu, jak również projekt architektoniczno-budowlany składają się z dwóch części – opisowej i rysunkowej.
