Najgłębiej położonym elementem budynku jest fundament. Coraz częściej – nie tylko wówczas, gdy to konieczne – wykonuje się go w formie płyty. Taki układ konstrukcji implikuje szczególne wymagania pod kątem hydroizolacji przyziemia budynku.
Fundament to element konstrukcyjny budynku lub budowli, którego zadaniem jest przenoszenie obciążeń na podłoże gruntowe w taki sposób, aby układ budowla–podłoże pozostawał stateczny, a samo podłoże nie osiadało nadmiernie. W budynkach wznoszonych współcześnie ten element najczęściej przyjmuje formę ław fundamentowych lub płyty fundamentowej. Ława to element murowany z kamienia lub cegły (w przeszłości) albo wykonany z betonu, zazwyczaj zbrojonego (współcześnie), w postaci belki umieszczanej pod ścianą (względnie rzędem słupów). Płyta fundamentowa z kolei to fundament bezpośredni w postaci żelbetowej płyty stanowiącej podstawę całej budowli lub jej wydzielonej części [1]. W przeszłości fundament w formie płyty stosowany był w przypadku niewielkiej wytrzymałości podłoża gruntowego lub wysokiego poziomu wód gruntowych (fot.).
>> Jak efektywnie budować fundamenty?
>>> Technologia wykonywania fundamentów
Hydroizolacja obiektu posadowionego na płycie fundamentowej. Fot. autora
Współcześnie coraz chętniej projektuje się budynki posadowione na płycie nawet w przypadku obiektów niewielkich (także niepodpiwniczonych), ponieważ tak wykonana konstrukcja charakteryzuje się większą statecznością (obrazowo rzecz ujmując: budynek posadowiony na ławach jest jak otwarte pudełko położone do góry dnem).
Rys. 1. Układ hydroizolacji przyziemia budynku posadowionego na płycie fundamentowej – uszczelnienie na górnej powierzchni płyty [3]: 1 – system ociepleń: beton konstrukcyjny/żelbet podkładowy, 2 – płyty ochronne/termoizolacyjne, 3 – izolacja przeciwwodna z masy PMBC lub FPMC, 4 – warstwy podłogi, 5 – ściana fundamentowa (np. ceramika, beton, bloczki betonowe), 6 – hydroizolacja pozioma płyty fundamentowej, 7 – żelbetowa płyta fundamentowa
>>> Fundamenty poniżej poziomu wody gruntowej w zabudowie miejskiej
>>> Fundamentowanie w trudnych warunkach
Charakterystycznym elementem systemu hydroizolacji budynków posadowionych na płycie fundamentowej jest izolacja pozioma. Może być ona wykonana w jednym z trzech wariantów: jako tzw. izolacja podposadzkowa, tj. uszczelnienie wykonane na górnej powierzchni płyty dennej (rys. 1), obecnie jednakże najczęściej hydroizolacje wykonuje się poniżej płyty fundamentowej (rys. 2, fot.), względnie samą płytę wykonuje się w technologii betonu wodoszczelnego (TBW), ostatnio określaną również technologią izolacji bezpowłokowych (TIB) [2].
Rys. 2. Detal uszczelnienia budynku w przypadku wykonania izolacji wodochronnej pod płytą fundamentową [3]:
1 – izolacja przeciwwodna z masy PMBC lub FPMC, 2 – żelbetowa płyta fundamentowa, 3 – jastrych ochronny,
4 – faseta uszczelniająca (o ile producent dopuszcza takie zastosowanie, Rmax = 2 cm), 5 – warstwa rozdzielająca, 6 – beton konstrukcyjny/żelbet podkładowy
Cechą charakterystyczną wariantu z izolacją wodochronną poniżej płyty fundamentowej jest eliminacja jednego z elementów krytycznych (słabego punktu) całego systemu uszczelnienia, tj. połączenia izolacji podposadzkowej z poziomą izolacją ścian wykonanych na ławach bądź płycie fundamentowej (porównaj rys. 1) [4]. Podkreślenia wymaga również fakt, że nieodłączną częścią tego rozwiązania jest wykonanie z betonu podkładowego płyty, która będzie stanowić podłoże pod warstwę hydroizolacji przeciwwodnej (rys. 2). Ponieważ podłoże pod izolacje powinno być elementem stabilnym oraz nośnym, musi być to de facto płyta konstrukcyjna o grubości adekwatnej do przewidywanych obciążeń (nie może to być natomiast – z czym wciąż niestety można się spotkać w dokumentacji projektowej – tzw. chudy beton).
Cały artykuł dostępny jest w numerze 12/2024 miesięcznika „Inżynier Budownictwa”.
dr inż. Bartłomiej Monczyński
Literatura
1. W. Skowroński, Ilustrowany leksykon architektoniczno-budowlany, Arkady, Warszawa 2008.
2. A. Maciejewski, Praktyka wykonywania szczelnych budowli podziemnych – cz. I, „Inżynier Budownictwa” nr 10/2017, s. 28–32.
3. Richtlinie für die Planung und Ausführung von Abdichtungen mit polymermodifizierten Bitumendickbeschichtungen (PMBC), Deutsche Bauchemie e.V., Frankfurt am Main 2020.
4. M. Rokiel, Hydroizolacje budynków posadowionych na płycie fundamentowej (cz. 1), „Izolacje” nr 7/8/2024, s. 44–52.
